Mùa hè dưỡng tâm phải chú trọng giữ bình hòa về bốn mặt

Y học cổ truyền Trung Quốc cho rằng, thời tiết đối xứng với ngũ hành và ngũ tạng, mùa hè thuộc "hỏa", đối xứng với "tâm". Cho nên, dưỡng tâm là điều then chốt trong chăm sóc sức khỏe vào mùa hè. "Tâm" ở đây không có nghĩa là khái niệm "tim" theo y học hiện đại, mà là toàn bộ hệ thống thần kinh và hoạt động tinh thần của "chủ thần" trong đó bao gồm cơ quan tim. Chuyên gia Trung y nêu rõ, dưỡng tâm trong mùa hè trước hết cần phải giữ tâm trạng cho bình hòa và yên tĩnh, chủ yếu bắt tay từ 4 mặt như sau:

Ăn uống bình hòa: Xét về góc độ Trung y, ăn uống thái quá hoặc thực phẩm chứa nhiều dầu sẽ tổn thương chức năng tỳ vị, gây ảnh hưởng tới sự vận hành của khí huyết, dẫn đến tâm khí hoặc tâm huyết suy nhược, vì vậy ăn uống phải thanh đạm, lấy rau củ quả, hoa quả và lương thực thô dễ tiêu, hàm lượng vitamin cao là chính. Bên cạnh đó, không nên ăn thực phẩm quá hàn lạnh, bởi vì tình trạng ngoại nhiệt nội hàn sẽ tổn thương dương khí trong cơ thể. Những người tâm hỏa quá vượng có thể uống trà tâm Sen ngâm Cam thảo.

Cách làm và liều lượng: Tâm Sen 2 gam, Cam thảo 3 gam, pha bằng nước đun sôi, uống thay nước trà, uống nhiều lần trong ngày, món trà này có công hiệu điều trị chứng buồn bực, mất ngủ do tâm hỏa tích tụ bên trong gây nên. Bên cạnh đó, các dược phẩm và thực phẩm như hạt Ý dĩ, Hoắc hương, đỗ Xanh, rau Sam, v.v đều có công hiệu thanh nhiệt trừ thấp, thích hợp dùng cho cộng đồng người cao tuổi.

Chế độ sinh hoạt điều độ: Mùa hè tâm hỏa vượng, người cao tuổi cần phải ngủ muộn dậy sớm, thuận theo tự nhiên nhằm bảo dưỡng dương khí. Do nhiệt độ ngoài trời tăng cao sau buổi trưa, thời gian ngủ ban đêm tương đối ít, cho nên cần phải ngủ trưa trong thời gian vừa phải, nhằm đạt mục đích bổ tâm và dưỡng tâm, tâm kinh thịnh vượng sẽ có đủ sức thúc đẩy sự vận hành của máu, rất bổ ích cho dưỡng thần, dưỡng khí và dưỡng gân. Ngoài ra, mùa hè nóng nực, ẩm thấp, cần phải chống nắng, hạ thấp nhiệt độ trong nhà, nhưng, nhiệt độ trong nhà và ngoài trời không nên chênh lệch quá lớn, bằng không sẽ tăng thêm gánh nặng cho chức năng điều tiết mạch máu tim, tăng thêm lượng tiêu hao ô-xy trong cơ thể, rất dễ dẫn đến thiếu máu cơ tim. Do vậy, cộng đồng người cao tuổi cần phải cố gắng duy trì nhiệt độ trong và ngoài nhà tương đối cân bằng, trường hợp chuyển từ môi trường nhiệt độ cao sang nhiệt độ thấp, cần phải có sự chuyển tiếp về nhiệt độ.

Tâm trạng bình hòa: Tâm chủ hỏa, hạ chủ nhiệt, thất tình thái quá đều sẽ phương hại đến tim, dẫn đến triệu chứng tâm thần bất an. Vì vậy, cộng đồng người cao tuổi cần phải nêu bật chữ "phóng" về chăm sóc tinh thần, làm cho khí trong cơ thể lưu thông, thông đạt tự nhiên, tâm trạng bình hòa là tiền đề bảo đảm bình an trong mùa hè. Trong thường ngày, cần phải thường xuyên nghe nhạc, xem sách, đọc báo, luôn có hứng thú với sự vật bên ngoài, luôn giữ tinh thần dồi dào, tràn đầy sức sống. Y gia thời cổ chủ trương "thiện dưỡng sinh giả, bất lao thần, bất khổ hình", có nghĩa là những người biết dưỡng sinh, sẽ không làm tổn thương tinh thần và cơ thể, tinh thần và cơ thể bình an, cõi lòng rộng mở, tâm thần sẽ được nuôi dưỡng.

Xuất nhập bình hòa: Mùa hè ra nhiều mồ hôi, mồ hôi là chất dịch bắt nguồn từ tim, cho nên ra mồ hôi nhiều rất dễ tổn thương tim. Chuyên gia nhắc nhở rằng, để duy trì chức năng sinh lý bình thường, cần phải bổ sung kịp thời chất dịch bị thất thoát từ cơ thể. Bổ sung nước cần phải tuân theo nguyên tắc "ra bao nhiêu thì bổ sung bấy nhiêu", trường hợp thiếu nước và thừa nước đều bất lợi cho tim. Chất dịch trong cơ thể quá nhiều sẽ tăng thêm gánh nặng cho tim, trái lại lượng nước không đủ lại dễ dẫn đến lượng tuần hoàn máu không mạnh và xuất hiện chứng huyết áp thấp.