Phương pháp dưỡng sinh theo ngũ hành của người thời cổ

2015-02-11 14:41:34 CRIonline

Người thời cổ cho rằng, ngũ hành gồm kim, mộc, thủy, hỏa, thổ, năm loại vật chất này vận hành theo quy luật tương sinh và tương khắc, không những liên quan tới hoạt động của giới thiên nhiên, mà còn gắn chặt với tuổi thọ của con người. Vì vậy, các nhà dưỡng sinh cổ đại chủ trương quy luật dưỡng sinh "tuân ngũ hành nhi sinh, nghịch ngũ hành nhi tổn".

Trong "Hoàng đế Nội kinh" viết: "Ngũ tạng các hữu kỳ thanh" (mỗi tạng đối xứng với một âm thanh ), "hô" là âm thanh vốn có của gan, ví dụ như một khi bạn bị Xếp phê bình, bạn về đến "địa bàn"mình tự nhiên sẽ phát ra tiếng "hô" (than thở ) để giải uất ức trong gan. Do âm thanh vốn có của gan là "hô", nếu muốn kiểm soát tà khí trong gan thì phải phát ra tiếng "hư" (phả ). Âm "hư" tương ứng với gan, gan thuộc mộc, cây cối sinh trưởng tốt trong mùa xuân, xuân khởi đầu cho bốn mùa, cho nên dưỡng sinh theo ngũ hành thì trước tiên cần phải tập chữ "hư". "Thân ngâm" (rên rẩm) là âm thanh vốn có của thận, trường hợp cơ thể bị đau, con người chúng ta tự nhiên sẽ huy động nguyên khí tàng trữ trong thận để giảm đau. "Khốc" là âm thanh vốn có của phổi, khi chào đời phổi khí của trẻ sơ sinh đã bắt đầu làm việc bằng cách phát ra tiếng "khóc".

Phương pháp dưỡng sinh theo ngũ hành, trước hết cần phải bắt đầu điều tiết hô hấp, vận khí theo phương thức ngũ hành, áp dụng phương pháp khác nhau theo nóng lạnh ấm mát của bốn mùa. Ví dụ như "xuân dưỡng gan, hạ dưỡng tâm, trường hạ (quãng thời gian giữa hạ và thu) dưỡng tỳ, thu dưỡng phổi, đông dưỡng thận". Có nghĩa là mùa xuân phải tập luyện hô hấp, làm cho sáng mắt và nâng đỡ cho dương khí gan, mùa hè phải hạ hỏa, bảo vệ tim cho mạch máu lưu thông, mùa thu thời tiết khô ráo phải nhuận phổi bổ phổi, mùa đông giá rét phải giữ ấm cho thận ở trung tiêu. Lý luận dưỡng dinh theo ngũ hành còn cho rằng, "tam tiêu thoải mái trừ buồn bực, bốn mùa thường hô tỳ tiêu thực". Người thời cổ cho rằng, qua tập luyện các động tác "hư, hô, thân, khốc" ( phả, thở, rên, khóc) trong bốn mùa, cuối cùng sẽ đạt công hiệu "thần an và hình an, khí đầy đan điền, tai thính mắt sáng, thân thể cường tráng".

Trong khi tập luyện hô hấp, nên nằm ngửa, hai tay tự nhiên duỗi thẳng ở hai bên, rồi nắm tay lại. Trước hết phải hít sâu, giữa lúc sắp hít đầy bụng thì thở ra từ từ, mỗi lần thở, giữa lúc sắp thở hết khí thì nuốt một lần, cứ thế làm tiếp lần thứ hai, thứ ba..., làm đi làm lại nhiều lần như vậy. Điều cần phải lưu ý là, mỗi lần hít phải làm song song động tác hít thở bằng bụng và nâng hậu môn (nhíu hậu môn lại), trái lại trong lúc thở thì phải phình bụng và khôi phục trạng thái tự nhiên của hậu môn nhằm đạt mục đích gạn đục khơi trong. Nếu tập luyện trong thời gian dài, sẽ thúc đẩy sự lưu thông của khí huyết trong cơ thể, dưỡng tinh tàng nhuệ, cố thủ nguyên thần. Nhờ đó sẽ có thể chặn đứng tà khí ở bên ngoài cơ thể và đạt mục đích diên niên ích thọ.

Bài ca dưỡng sinh thập nhì khí

Đọc nhiều sách dưỡng đản khí, ít lo âu dưỡng tâm khí;

Cai giận dữ dưỡng gan khí, ăn thanh đạm dưỡng vị khí;

Duy có thận trọng dưỡng thần khí, thuận theo thời tiết dưỡng nguyên khí;

Con người khảng khái dưỡng hạo khí, tấm lòng độ lượng dưỡng chính khí;

Bất chấp giá lạnh dưỡng cốt khí, tấm lòng nhân nhượng dưỡng hòa khí;

Khiêm cung tôn trọng dưỡng nhuệ khí, cần cù xiêng năng dưỡng chí khí.

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>