Y học dân tộc Mèo cho rằng , độc , khuyết , thương , tích , khuẩn, sâu là 6 nhân tố gây bệnh cho cơ thể con người, gọi tắt là "lục nhân". Trong lý luận Y học dân tộc Mèo có cách nói về "Lưỡng bệnh lưỡng cương" , có nghĩa là chia tất cả mọi bệnh tật làm hai loại gồm bệnh lạnh và bệnh nhiệt, "Lưỡng cương" tức là hai nguyên tắc "Lạnh bệnh nhiệt trị, nhiệt bệnh lạnh trị". Chẩn đoán bệnh qua các phương pháp truyền thống như: Bắt mạch, nghe âm thanh, quan sát sắc mặt, hỏi han bệnh tình , và dùng tay sờ , ấn , gõ , đập , cạo, đo v.v , để quan sát sự thay đổi của kết cấu hình thái cơ thể và sự khác thường về tinh thần.
Y học Dân tộc Mèo chủ yếu dùng thuốc thực vật , động vật và số ít thuốc chất quặng. Nói tóm lại đặc điểm của thuốc dân tộc Mèo gồm ba loại: Thuốc nhiệt, thuốc lạnh, thuốc không nhiệt và không lạnh; thuốc nhiệt chữa trị bệnh lạnh , thuốc lạnh chữa trị bệnh nhiệt, thuốc ôn hòa có thể tẩm bổ sức khỏe. Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện nay có hơn 1500 loại thuốc thường dùng, trong đó có khoảng 200 loại được sử dụng nhiều nhất .
Cây dược liệu của dân tộc Mèo chủ yếu rải rác trên các dãy Mèo Lĩnh, Ô Mông và Vũ Lăng có đồng bào Mèo tập trung cư trú . Do vĩ độ , môi trường địa lý và tập quán dùng thuốc của mỗi khu vực một khác, tình hình phân bố các cây dược liệu cũng khác nhau, có một số loài cây dược liệu như Jian-xue-fei, Ngân Hoa, Ju-geng v.v hầu như khu vực nào đều có, có một số loài cây dược liệu như: Ai-na-xiang, Ma-bin-lang , Jin-tie-suo, Song-luo , Tử Kim Liên v.v chỉ phân bố tại một số khu vực nào đó hoặc khu vực có độ cao nhất định so với mặt biển .
Những năm gần đây , nhiều khu vực tập trung cư trú đồng bào Mèo ở Trung Quốc đã thành lập nhiều cơ sở trồng trọt và sản xuất cây dược liệu, ra sức cấy trồng những cây dược liệu thường dùng như Thiên ma, Phục Linh , Đỗ Trọng v.v.
Vài nét về tính tình của những người sống trường thọ
Kết quả nghiên cứu y học cho thấy, ngoài chế độ ăn uống điều độ và nghỉ ngơi hợp lý ra, tâm trạng tốt hay kém cũng là những nhân tố gây tác động tới sức khỏe của con người chúng ta. Trường hợp người ta đang rơi vào trạng thái tinh thần không tốt như căng thẳng, phẫn nộ, lo âu...đều sẽ dẫn đến thay đổi thất thường về tâm lý.
Dữ liệu thống kê cho thấy, những người tinh thần sa sút, hay cáu giận, khả năng mắc bệnh ung thư cao hơn rất nhiều so với người bình thường. Qua điều tra tình hình sức khỏe đối với 136 người cao tuổi ở Nhật, các nhà y học Nhật Bản phát hiện, phần lớn những người sống trường thọ đều có tính tình tốt hơn người bình thường, họ sống rộng lượng, lạc quan, cởi mở, luôn hài lòng với cuộc sống.
Rộng lượng: Phần lớn người trường thọ đều yêu cầu nghiêm khắc với mình, rộng lượng với người, không hề tính toán thiệt hơn. Trường hợp mình bị thiệt sẽ sẵn sàng nhân nhượng và tự "hy sinh" mình, ngược lại luôn chú trọng những sở trường và ưu điểm của người khác và lấy hơn bù kém. Với giác ngộ tư tưởng như vậy, dĩ nhiên có thể duy trì được sự cân bằng về tâm trạng và bổ ích cho diên niên ích thọ.
Lạc quan: Phần lớn người trường thọ đều rất rộng lượng và cởi mở, hòa nhã, nhiệt tình,vui lòng giúp người, không hề biết giận. Họ sống tự do thoải mái, không có áp lực, sống vui vẻ, không hay mắc bệnh.
Luôn hài lòng với cuộc sống: Kết quả nghiên cứu cho thấy, trường hợp người sống xa xỉ, chắn chắc luôn luôn cảm thấy thất vọng, tâm trạng mất cân bằng, ảnh hưởng tới trường thọ, song phần lớn các cụ trường thọ đều có tâm trạng hài lòng với cuộc sống. Các cụ biết rằng, vui buồn đều phải sống qua từng ngày một, đã thế tội gì không sống vui vẻ trong mỗi ngày? Chính vì vậy, các cụ có thể xuất phát từ thực tế, không hề khắt khe với người khác. Tâm trạng thân thiện, hòa nhã, bình tĩnh, hài lòng với cuộc sống như vậy khiến trạng thái tinh thần của các cụ luôn duy trì được cân bằng và hài hòa, chính đây là điều rất bổ ích cho diên niên ích thọ.
Hào phóng: Trong cuộc đời của con người chúng ta, không phải việc gì cũng thuận buồm xuôi gió, mà ít nhiều cũng sẽ gặp trắc trở, thậm chí là tai họa. Đối với những người tính tình cởi mở, hào phóng, bất cứ gặp trắc trở hay là đi qua con đường quanh co khúc khuỷu, họ đều cố gắng kiềm chế mình và ứng phó một cách thản nhiên, nghĩ xa trông rộng, tự lập tự cường, cố gắng vượt qua cảnh khốn quẫn và trở lại với cuộc sống bình thường.