Giảm lương nhân viên quản lý cấp cao của các doanh nghiệp nhà nước do Chính phủ Trung ương giám sát quản lý – Phân biệt rõ "cương vị" là điều then chốt

"Lương của tôi chỉ bằng số lẻ lương của họ". Đây là lời cảm khái của một cư dân mạng Trung Quốc khi xem "Bảng kê khai mức lương hàng năm của các Chủ tịch Hội đồng quản trị của các doanh nghiệp nhà nước do Chính phủ Trung ương giám sát quản lý năm 2013".

Bảng kê khai do cơ quan tư vấn chung báo giới Trung Quốc công bố này cho thấy, trong mức lương hàng năm của các Chủ tịch Hội đồng quản trị được công khai cùng năm, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Bảo hiểm Tân Hoa Khang Điển đứng đầu bảng với mức lương hàng năm là 5 triệu 980 nghìn 900 Nhân dân tệ. Lương hàng năm của Chủ tịch Hội đồng quản trị thuộc 5 ngân hàng thương mại nhà nước: Ngân hàng Công Thương, Ngân hàng Nông nghiệp, Ngân hàng Trung Quốc, Ngân hàng Kiến Thiết và Ngân hàng Giao thông đều vượt 100 triệu Nhân dân tệ. Theo số liệu Cục Thống kê Nhà nước, cùng năm thu nhập có thể chi phối bình quân đầu người của cư dân Trung Quốc chỉ có 18 nghìn 300 Nhân dân tệ.

"Không thể không thừa nhận, hiện nay lương dành cho nhân viên quản lý cấp cao của các doanh nghiệp nhà nước do Chính phủ Trung ương giám sát quản lý đã tồn tại tình hình rất không hợp lý, trong trường hợp cá biệt thậm chí không thể chấp nhận được". Ông Lương Quân, nghiên cứu viên Viện nghiên cứu khoa học xã hội tỉnh Quảng Đông cho phóng viên Hãng tin Trung Quốc biết, hiện nay, một số nhân viên quản lý cấp cao của doanh nghiệp nhà nước do Chính phủ Trung ương giám sát quản lý thuộc lĩnh vực tài chính tiền tệ có mức lương cao ngất ngưởng, trong khi đó, do thiếu sự giám sát, lương của nhân viên quản lý cấp cao của doanh nghiệp cấp 2, cấp 3 trực thuộc doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương cũng cao đến mức khiến mọi người phải tặc lưỡi.

Trước tình hình này, phiên họp thứ 4 Nhóm lãnh đạo sâu sắc cải cách toàn diện Trung ương diễn ra vào trung tuần tháng 8 đã xem xét "Phương án cải cách chế độ lương của người phụ trách chính doanh nghiệp do Chính phủ Trung ương quản lý", cuộc cải cách chế độ lương của nhân viên quản lý cấp cao doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương sắp mở màn.

Ông Lương Quân chỉ rõ: "Các nhà lãnh đạo cấp cao đã nhận thức được, khoảng cách to lớn về thu nhập giữa nhân viên quản lý cấp cao doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương và người dân bình thường, không những đe dọa tới sự ổn định của đội ngũ công chức (rất nhiều nhân viên quản lý cấp cao doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương cũng thuộc biên chế công chức), mà còn không có lợi cho công bằng xã hội".

Trong bối cảnh này, mới đây, một dự thảo phương án về cải cách chế độ lương của người phụ trách doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương đã được báo giới đăng lại rộng rãi. Theo dự thảo này, lương của người phụ trách chính các doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương, các công ty tài chính nhà nước sẽ bị giảm còn khoảng 30% so với mức lương hiện nay, lương không được vượt 600 nghìn Nhân dân tệ/năm.

Về phương án nói trên, Giáo sư Học viện Kinh tế trường Đại học Bắc Kinh Lý Thiệu Vinh nhận xét rằng: "Giảm lương chỉ là biện pháp trị ngọn, có khả năng phát huy vai trò làm dịu dư luận trong thời gian trước mắt, đối với doanh nghiệp mà nói, cũng tiết kiệm được giá thành, nhưng không thể giải quyết vấn đề tận gốc".

Ông Lương Quân cũng chỉ rõ, chỉ giảm lương của người phụ trách còn chưa đủ. Ông nhấn mạnh, biện pháp hành chính khó mà giải quyết tận gốc vấn đề, xét về lâu dài, vẫn phải sử dụng biện pháp thị trường để giải quyết.

Một nhân viên giấu tên Ủy ban Giám sát và Quản lý Tài sản Nhà nước nói với phóng viên Hãng tin Trung Quốc rằng: "Phương án 'cào bằng' này không xác thực, biện pháp có tính khả thi nhất là, đối với các doanh nghiệp loại hình khác nhau, đối với phương thức bổ nhiệm khác nhau, áp dụng chế độ lương khác nhau".

Vấn đề phân biệt rõ "cương vị" của nhân viên quản lý cấp cao doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương, cũng từng một dạo được coi là nguyên nhân chính dẫn đến vấn đề thu nhập của họ quá cao. Ông Lý Cẩm, nghiên cứu viên hàng đầu Viện nghiên cứu doanh nghiệp Trung Quốc chỉ rõ, cốt lõi của vấn đề là, chưa làm rõ nên coi nhân viên quản lý cấp cao doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương là nhà doanh nghiệp hay là quan chức chính phủ, từ đó dẫn đến vấn đề lương theo định hướng thị trường dành cho cán bộ do Chính phủ bổ nhiệm.

Ông Lý Thiệu Vinh nói: "Trong tương lai, nhân viên quản lý cấp cao doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương là tiếp tục sử dụng biên chế cán bộ công chức hay áp dụng chế độ bổ nhiệm, là vấn đề thể chế cần phải giải quyết gấp. Muốn giải quyết vấn đề này phải cùng lúc bắt tay vào 2 mặt xây dựng tổ chức của Đảng và cải cách doanh nghiệp nhà nước".

Ông Lý Cẩm cho rằng, tách chính trị khỏi doanh nghiệp cần phải được thể hiện ở mức lương của nhân viên quản lý cấp cao của doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương. Đối với người đại diện cho bên đầu tư trong Hội đồng quản trị do Chính phủ bổ nhiệm, lương được quản lý như công chức, và xem xét hiệu quả kinh doanh. Đối với Giám đốc chuyên nghiệp ở doanh nghiệp nhà nước, vấn đề bổ nhiệm và xác định lương hoàn toàn dựa vào tiêu chuẩn thị trường.

Ông Lương Quân nói: "Điều then chốt là phải quán triệt thực hiện. Nhiều cán bộ ở cơ quan hữu quan nhà nước đi làm nhân viên quản lý cấp cao ở doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương, một số nhân viên quản lý cấp cao trở về làm quan chức cũng là hiện tượng thường thấy. Cục diện 'người nội bộ kiểm soát' này khiến sự giám sát đến từ bên ngoài rất khó phát huy được vai trò".

Xét từ tình hình này, nhân sĩ phân tích chỉ rõ, tư duy tách chính trị khỏi doanh nghiệp, cũng nên được quán triệt trong chế độ nhân sự hữu quan, làm rõ cương vị của nhân viên quản lý cấp cao doanh nghiệp nhà nước cấp Trung ương, thay đổi triệt để hiện trạng nhân viên quản lý cấp cao vừa có thể làm quan chức, vừa có thể làm nhà doanh nghiệp.

Ông Lương Quân chỉ rõ: "Cần phải tìm tòi xây dựng hệ thống đánh giá độc lập bên thứ 3 về bổ nhiệm nhân tài và xác định mức lương, thực hiện bổ nhiệm và xác định mức lương công khai, minh bạch, như vậy mới có triển vọng đột phá cục diện 'người nội bộ kiểm soát', thúc đẩy cải cách doanh nghiệp nhà nước đi vào chiều sâu".