Trung Quốc sẽ trở thành nền kinh tế lớn nhất toàn cầu? Đừng coi đó là chuyện nghiêm túc!

Phương tiện truyền thông nước ngoài dẫn lại một báo cáo của Ngân hàng Thế giới suy đoán, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) Trung Quốc có triển vọng năm nay vượt Mỹ, trở thành nền kinh tế lớn nhất toàn cầu. Mặc dù điều này khiến người nghe phấn chấn, nhưng một số chuyên gia kinh tế học Trung Quốc chỉ rõ một cách tỉnh táo rằng, phương thức tính toán của báo cáo này không hợp lý, Trung Quốc vẫn là một quốc gia đang phát triển, vẫn còn nhiều chỗ phải cố gắng nỗ lực.

Cuối tháng 4, tại Mỹ, Ngân hàng Thế giới đã công bố báo cáo nghiên cứu của Chương trình So sánh Quốc tế (ICP). Theo báo cáo, tính theo phương pháp sức mua tương đương, năm 2011, quy mô kinh tế Trung Quốc đã đạt khoảng 86,9% GDP của Mỹ, chiếm 14,9% tổng lượng GDP thế giới.

Chương trình So sánh Quốc tế (ICP) là một dự án hợp tác thống kê toàn cầu, chủ yếu nhằm tính toán sức mua tương đương của các đồng tiền, để dùng sức mua tương đương làm hệ số chuyển đổi, dùng đơn vị tiền tệ thống nhất tính Tổng sản phẩm quốc nội, từ đó so sánh và đánh giá quy mô và kết cấu kinh tế thực tế của các nền kinh tế.

Ngân hàng Thế giới cho biết, năm 2011, Chương trình So sánh Quốc tế đã che phủ 199 nền kinh tế, là lần dự đoán sức mua tương đương của các nước trên thế giới mang tính rộng rãi nhất từ trước đến nay.

Báo cáo cho thấy, Mỹ vẫn là nền kinh tế lớn nhất toàn cầu, tính theo sức mua tương đương, năm 2011, tổng lượng GDP của Mỹ là 15530 tỷ đô-la Mỹ, chiếm 17,1% tổng lượng GDP thế giới.

Ngân hàng Thế giới cho rằng, "Tính theo sức mua tương đương, Trung Quốc chỉ đứng sau Mỹ".

Báo cáo đã dành không gian tưởng tượng đầy đủ cho mọi người. Có phương tiện truyền thông đưa tin, xem xét đến tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc và Mỹ kể từ năm 2011, năm nay quy mô kinh tế của Trung Quốc có thể thay thế Mỹ, trở thành nền kinh tế lớn nhất toàn cầu.

Những năm qua, mọi người đã chứng kiến thành tựu phát triển kinh tế của Trung Quốc. Trước khi Ngân hàng Thế giới công bố báo cáo này, nhiều cơ quan và chuyên gia kinh tế học đã dự báo rằng, một vài năm sau Trung Quốc sẽ thay thế Mỹ, trở thành nền kinh tế lớn nhất toàn cầu, nhưng cách nói "năm nay Trung Quốc sẽ thay thế Mỹ" hình như có phần quá bất ngờ.

Ông Văn Tông Du, nghiên cứu viên Viện Nghiên cứu Khoa học Tài chính thuộc Bộ Tài chính Trung Quốc đã đưa ra chất vấn về báo cáo của Ngân hàng Thế giới. Ông nói, đa số điều tra lấy mẫu của Ngân hàng Thế giới đều tiến hành tại khu vực miền Đông và đô thị lớn của Trung Quốc, rất ít điều tra lấy mẫu tiến hành tại khu vực miền Tây và nông thôn, xem xét đến việc giữa khu vực miền Đông và miền Tây, giữa đô thị và nông thôn của Trung Quốc có khoảng cách về mức độ phát triển kinh tế, sức mua, v.v, tính chính xác của kết luận báo cáo cần phải thảo luận.

Mặt khác, phương pháp sức mua tương đương của Ngân hàng Thế giới là dùng đô-la Mỹ làm đơn vị thống kê. Ông Văn Tông Du cho biết, từ năm 2002 đến năm 2012, tỷ giá hối đoái của đồng Nhân dân tệ tăng, nhưng trong nước Trung Quốc vật giá gia tăng khiến đồng Nhân dân tệ xuất hiện xu hướng mất giá. Xem xét đến tuyệt đại đa số người Trung Quốc kiếm tiền trong nước, tiêu dùng trong nước, dùng đô-la Mỹ tính toán sức mua thì chắc sẽ tồn tại sai số, đã khuyếch đại sức mua thực tế của đồng Nhân dân tệ.

Theo phương pháp tính toán, tổng lượng GDP của Trung Quốc có sự khác biệt to lớn: theo con số thống kê của Ngân hàng Thế giới, tính theo sức mua, năm 2011, GDP Trung Quốc là 13500 tỷ đô-la Mỹ; bên cạnh đó, nếu tính theo tỷ giá hối đoái thị trường, GDP Trung Quốc chỉ là 7320 tỷ đô-la Mỹ. Hai con số này có sự khác biệt rất lớn.

Du những năm qua tổng lượng GDP Trung Quốc tăng trưởng nhanh chóng đã là sự thật không cần tranh cãi, nhưng rất nhiều học giả Trung Quốc cho biết, cần phải nhấn mạnh chất lượng GDP và lượng GDP bình quân đầu người của Trung Quốc: Xét từ hai chỉ tiêu này, Trung Quốc vẫn còn khoảng cách rất lớn so với các nước phát triển châu Âu và Mỹ.

Ông Trương Lập Quần, nghiên cứu viên Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Quốc vụ viện cho rằng, khi so sánh GDP, không những phải so sánh tổng lượng, mà còn phải so sánh chất lượng. Xét từ trình độ ngành chế tạo, trình độ khoa học – kỹ thuật và sức sản xuất xã hội, giữa hai nước Trung – Mỹ có khoảng cách rất lớn.

"Tôi cho rằng không nên quá quan tâm vào chỉ tiêu của Ngân hàng Thế giới, càng không nên đánh giá quá cao". Ông Trương Lập Quần nói, "Trung Quốc là một quốc gia lớn đang phát triển, đặc điểm này chưa hề thay đổi".

Hơn nữa, hiện nay kinh tế Trung Quốc đứng trước sức ép xuống dốc, khiến người dân Trung Quốc không vui mừng hân hoan trước hư danh "nền kinh tế lớn nhất toàn cầu". Theo con số thống kê của Cục Thống kê Nhà nước Trung Quốc, quý 1 năm 2014, GDP Trung Quốc tăng 7,4% so với cùng kỳ năm ngoái, lập mức thấp nhất.

"Kinh tế Trung Quốc hiện đang ở vào thời kỳ từ tăng trưởng cao tốc chuyển sang tăng trưởng với tốc độ vừa". Giáo sư Hứa Quang Kiến, Học viện Quản lý Công cộng trường Đại học Nhân dân Trung Quốc nói, điều này yêu cầu Trung Quốc phải càng chú trọng chất lượng phát triển.

Giáo sư Hứa Quang Kiến nhấn mạnh, mặc dù khoảng cách giữa tổng lượng kinh tế của hai nước Trung Quốc và Mỹ đang thu hẹp, nhưng khoảng cách về chỉ tiêu bình quân đầu người vẫn rất lớn.

Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, tính theo sức mua tương đương , năm 2011, GDP bình quân đầu người ở Trung Quốc Đại lục là 10057 đô-la Mỹ, xếp ở vị trí thứ 99 trên toàn cầu, bên cạnh đó, GDP bình quân đầu người ở Mỹ là 49782 đô-la Mỹ, xếp ở vị trí thứ 12 trên toàn cầu.

Giáo sư Hứa Quang Kiến cho biết, Trung Quốc là trung tâm ngành chế tạo toàn cầu, tỷ trọng của ngành dịch vụ và ngành công nghệ cao khá thấp, điều này không thể so sánh với kết cấu ngành nghề hoàn thiện ở Mỹ. Ngoài ra, Trung Quốc còn đối mặt nhiều vấn đề do phát triển mang lại như các khu vực phát triển không cân đối, ô nhiễm môi trường, thiếu hụt năng lượng, v.v, những vấn đề này đều đòi hỏi thời gian khá dài mới giải quyết được.

Cư dân mạng Trung Quốc luôn có sự biểu hiện sôi động có phản ứng khác nhau trước việc tổng lượng GDP Trung Quốc sắp được "vinh dự" đứng đầu thế giới. Mặc dù một số cư dân mạng cảm thấy được khích lệ, cổ vũ, nhưng phần lớn cư dân mạng cho rằng không nên chỉ xem xét đến tổng lượng, mà phải xem xét mức sống thực tế của cư dân có nâng cao hay không. Một cư dân mạng nói: "Giao thông, nhà ở, môi trường, những thứ này đều là vấn đề thiết thực nhất đặt ra cho chúng ta".