Vài nét về nghệ thuật Cắt giấy Trung Quốc

Cắt giấy cũng được gọi là khắc giấy, là một trong những nghệ thuật dân gian cổ xưa nhất của dân tộc Hán Trung Quốc. Cắt giấy là dùng cái kéo và dao khắc cắt hoặc khắc các loại hoa văn và đồ án trang trí trên giấy màu đỏ hoặc giấy màu khác. Cắt giấy Trung Quốc có lịch sử hơn 2.000 năm, là hàng thủ công dân gian rất phổ biến ở Trung Quốc. Cắt giấy là một loại hình nghệ thuật chạm rỗng, làm cho người ta vừa có cảm giác trống rỗng vừa có thể hưởng thụ nghệ thuật. Cắt giấy có thể làm trên các vật liệu tấm mỏng như giấy, vàng quỳ, bạc quỳ, vỏ cây, lá cây, vải, da, v.v..

Cắt giấy là một trong những nghệ thuật trang trí truyền thống dân gian phổ biến nhất của Trung Quốc. Nó được sự hoan nghênh rộng rãi không những vì vật liệu sẵn có, giá thành thấp, hiệu quả nhanh chóng và phạm vi sử dụng lớn, mà còn vì thích hợp với phụ nữ nông thôn có thời gian rảnh rỗi để chế tác, vừa có thể làm vật thực dụng, vừa có thể làm đẹp đời sống. Người ta có thể nhìn thấy cắt giấy ở khắp nơi toàn quốc, nó còn hình thành được nhiều phong cách địa phương khác nhau. Cắt giấy không những đã thể hiện sở thích thẩm mỹ của quần chúng, mà còn bao hàm tâm lý xã hội sâu sắc của dân tộc, là một trong những nghệ thuật dân gian đặc sắc nhất của Trung Quốc, vì nó đẹp và tinh xảo, mang nét duyên dáng độc đáo của Phương Đông, làm cho người ta thấy được hơi thở cuộc sống đầy đặn và bầu không khí vui vẻ.

Nghệ thuật cắt giấy Trung Quốc đến từ dân gian. Do công cụ đơn giản, tạo hình đẹp mắt, phong cách độc đáo, là đồ trang trí vừa đẹp vừa có thể được sử dụng ở nhiều nơi, hàng ngàn năm nay nó luôn được người lao động yêu thích. Người lao động gửi gắm vào cái kéo lý tưởng, hy vọng và tình cảm, sáng tạo ra tác phẩm cực kỳ phong phú đa dạng và mang đậm hơi thở cuộc sống theo động thực vật, câu chuyện dân gian, nhân vật kịch mà mình quen thuộc cũng như cuộc sống thường ngày để bảy tỏ tư tưởng tình cảm chất phác và cảm xúc thẩm mỹ lành mạnh của người lao động, tỏa ra vẻ đẹp nghệ thuật nguyên thủy ngây thơ, mộc mạc.

Phần lớn cắt giấy Trung Quốc là do phụ nữ nông thôn làm, họ cắt ra nhiều đồ án khác nhau và hầu hết là sự vật mà người nông dân quan tâm nhất, yêu thích nhất và mong muốn nhất, như hoa, chim, cá và côn trùng, trái cây và rau quả, chim bay thú chạy, câu chuyện nhân vật, thần thoại truyền thuyết, phúc lộc thọ hy, Totem thần phồn thực, v.v.. các loại kiểu có hoa cửa sổ, hoa giầy, hoa gối, hoa trang phục, hoa kiến trúc, hoa lễ hội, hoa in và nhuộm, hoa văn trên giấy treo trên cửa sổ và cửa, hoa trần, v.v.. Người dân sáng tạo với nguyện vọng tốt đẹp là cầu mong điều lành và trăng tròn hoa thắm, sử dụng một cách khéo léo các biệt pháp hài âm, ngụ ý, tượng trưng, so sánh, ký hiệu, văn chữ. Về mặt hình thức biểu hiện, họ áp dụng sự tương phản đen và trắng, nhịp điệu thay đổi của đường nét, sự quá độ của tầng lớp và các ký hiệu ngôn ngữ cắt giấy, hình thành một đặc sắc chất phác, đậm đà, mộc mạc, súc tích và sống động. Cắt giấy tươi đẹp đã mang lại niềm vui và may mắn cho cuộc sống của người dân bình thường Trung Quốc.

Hiện nay, trong các loại hình nghệ thuật dân gian Trung Quốc, cắt giấy có người sáng tạo nhiều nhất và phân bố khá rộng rãi ở Trung Quốc, từ Nam đến Bắc, từ nông thôn đến thành thị, bất cứ nam hay nữ, già hay trẻ, khắp nơi đều có thể nhìn thấy người cắt giấy. Do thói quen cuộc sống của người dân các nơi khác nhau, phong cách cắt giấy dân gian cũng mỗi nơi một khác. Cắt giấy khá nổi tiếng của Trung Quốc có hoa cửa sổ của tỉnh Thiểm Tây, nhân vật kịch của huyện Úy tỉnh Hà Bắc, các kiểu hoa thêu của dân tộc thiểu số miền Nam, v.v.. Cắt giấy dân gian với nội dung phong phú và hình thức đa dạng đã trở thành tác phẩm nghệ thuật làm đẹp đời sống người dân.