Tết dây Trung Quốc

Tết dây Trung Quốc là đồ trang trí thủ công dân gian đặc hữu ở Trung Quốc. Trong năm ngàn năm lịch sử Trung Quốc, tết dây Trung Quốc không những từng đóng vai trò văn chữ, mà còn chiếm một vị trí quan trọng trong lĩnh vực nghệ thuật và thẩm mỹ.

Tết dây Trung Quốc bắt nguồn từ thời cổ xưa, ở thời đó còn không có văn chữ, để nhớ một số việc, người ta thắt nút khác nhau trên sợi dây cho dễ nhớ, việc lớn thắt nút lớn, việc nhỏ thì thắt nút nhỏ, đây chính là "thắt nút nhớ việc".

Vì lịch sử lâu dài, lịch sử của tết dây Trung Quốc xuyên suốt lịch sử của nhân loại, sự lắng đọng dài hạn của văn hóa làm cho tết dây Trung Quốc tràn ngập tinh hoa nền văn hóa đặc hữu của dân tộc Trung Hoa và có bề dày lịch sử văn hóa phong phú. Trong tiếng Hán, âm của hai chữ "绳(thằng)" và "神(thần)" giống nhau, trong giai đoạn hình thành của văn hóa Trung Quốc, người Trung Quốc từng sùng bái sợi dây. Hơn nữa, vì sợi dây giống như con rồng uốn lượn, người Trung Quốc là con cháu của con rồng, nên trong thời kỳ tiền sử, hình ảnh của thần rồng được thể hiện bằng sự thay đổi của nút dây. Chữ "结(kết)" cũng là một chữ thể hiện sức mạnh và sự hài hòa, chứa đựng nhiều cảm xúc, làm cho người ta thấy đoàn kết, thân mật và ấm áp. Trong tiếng Hán, âm của hai chữ "结(kết)" và "吉(cát)" giống nhau, "cát吉" có nội dung phong phú và đa dạng, gồm phúc, lộc, thọ, hy, tài, an, khang, v.v.. Tết dây Trung Quốc không những đẹp mắt về hình dạng và màu sắc, mà còn thể hiện tín ngưỡng văn hóa của thời cổ đại Trung Quốc và nguyện vọng tốt lành của người dân theo đuổi chân-thiện-mỹ. Vì vậy, nghệ thuật dân gian này có sức sống lâu dài.

Sau đó, nút dây nhiều khi được dùng trên trang phục và phụ kiện, dần dần từ đồ dùng thực dụng thuần túy đến đồ trang trí, trở thành biểu tượng cho điềm lành. Đến nhà Thanh, nút dây đã phát triển đến một mức độ rất cao, kiểu loại và chức năng phong phú đa dạng, làm cho nút dây từ đồ trang trí nâng cấp thành đồ mỹ nghệ.

Nguyên liệu chính của tết dây Trung Quốc là dây, dây có nhiều loại, gồm lụa, bông, gai, ni lông, sợi pha trộn, v.v.. đều có thể dùng để tết dây. Đặc điểm lớn nhất của tết dây là mỗi tết dây từ đầu đến cuối đều được tết bằng một sợi dây, mỗi tết dây đều có quy luật tết của nó, mỗi tết dây được đặt tên theo hình dạng và ngụ ý của nó.

Trong khi chọn dây phải chú ý sự kết hợp của màu sắc, tết dây cho những đồ vật cổ xưa và thanh nhã như ngọc bích phải chọn dây với màu sắc khá hàm súc như màu cà phê hoặc màu xanh đậm, trong khi tết dây cho những đồ vật với màu sắc đậm và đơn điệu, nếu thêm một số ít sợi dây nhỏ với màu sắc tươi sáng như màu vàng, bạc hoặc màu đỏ tươi sẽ ngay lập tức làm cho cả đồ vật sống động như thật, tươi sáng lộng lẫy.

Ngoài việc sử dụng dây ra, trên tết dây luôn gắn một số ngọc hình tròn và ống cũng như một số đồ trang trí để làm hạt như các loại đá ngọc, vàng bạc, gồm sứ, pháp lang, v.v... Sợi dây muôn màu các loại có thể dùng để làm nhiều tết dây Trung Quốc với hình dạng và ngụ ý khác nhau.

Nói chung, tết dây Trung Quốc mang đậm hương vị quê hương đất nước lại hình dạng thanh nhã, không những đã thể hiện sự bí ẩn của thời đại cổ xưa, mà còn phản ánh được sự thông minh của người Trung Quốc. Do vậy, mỗi độ tết về, tết dây Trung Quốc luôn được treo trong nhà làm đồ trang trí, hoặc làm quà tặng cho người thân, bạn bè, hình dạng tinh xảo và ý vị cổ điển của nó tạo ra bầu không khí yên bình và tốt lành.