Sự hợp tác và giao lưu giữa Trung Quốc với các nước Trung Âu – Đông Âu bước lên con đường tốc hành

Những năm qua, cùng với sự phát triển nhanh chóng của kinh tế toàn cầu hóa, nhất là sau khi trải qua cuộc khủng hoảng tài chính-tiền tệ thế giới và cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu, sự hợp tác và đi lại giữa Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu phát triển nhanh chóng. Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tham dự cuộc gặp cấp cao Trung Quốc và Trung Âu – Đông Âu và thăm chính thức Ru-ma-ni từ ngày 25-29/11, đây là cuộc gặp cấp cao Trung Quốc và Trung Âu – Đông Âu lần thứ hai.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tham dự cuộc gặp cấp cao Trung Quốc và Trung Âu – Đông Âu

Ngày 26/4/2012, cuộc gặp cấp cao Trung Quốc và Trung Âu – Đông Âu diễn ra tại Vác-xa-va, Thủ tướng Trung Quốc lúc đó Ôn Gia Bảo đã tuyên bố 12 biện pháp của Trung Quốc liên quan đến việc thúc đẩy hữu nghị và hợp tác với các nước Trung Âu – Đông Âu, và đề xuất 4 kiến nghị nguyên tắc về thúc đẩy quan hệ giữa Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu. Tháng 9 cùng năm, Ban Thư ký Hợp tác Trung Quốc – Trung Âu – Đông Âu thành lập tại Bắc Kinh, cùng ngày, cũng chính thức khởi động khoản vốn vay chuyên môn với tổng trị giá 10 tỷ USD của Chính phủ Trung Quốc dành cho các nước Trung Âu – Đông Âu. Ngân hàng Phát triển Nhà nước Trung Quốc và Bô-xni-a Héc-xê-gô-vi-na đã ký dự án nhà máy nhiệt điện, đây là dự án đầu tiên thực hiện trong khuôn khổ khoản vốn vay 10 tỷ USD.

Ngoài hợp tác và giao lưu liên chính phủ ra, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc lớn cũng lần lượt đến các nước Trung Âu và Đông Âu tiến hành đầu tư, khai thác thị trường địa phương, Tập đoàn Liễu Công Trung Quốc là một trong những doanh nghiệp Trung Quốc đó. Đầu năm 2012, Công ty trách nhiệm hữu hạn Cơ giới Liễu Công (Ba Lan) đã hoàn thành việc sáp nhập Phòng sự nghiệp máy móc công trình của Công ty tập đoàn HSW, công ty cơ giới công nghiệp nặng nhà nước Ba Lan. Công ty tập đoàn HSW được thành lập vào năm 1937, là một trong những hãng chế tạo máy móc công trình lớn nhất khu vực Trung Âu – Đông Âu, còn vụ thu mua và sáp nhập của Liễu Công lúc đó cũng trở thành tin thời sự lớn làm xôn xao Ba Lan, cũng được coi là mẫu mực hợp tác cùng thắng giữa Trung Quốc và Ba Lan.

Lễ ký thoả thuận thu mua giữa Công ty trách nhiệm hữu hạn Cơ giới Liễu Công (Ba Lan) và Công ty tập đoàn HSW tại Bắc Kinh

Cũng trong năm 2012, nhà máy lắp ráp ô tô Trường Thành tại Bun-ga-ri chính thức đi vào hoạt động sản xuất. Đây là nhà máy lắp ráp xe nguyên chiếc đầu tiên mà các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc xây dựng tại các nước Liên minh châu Âu, sản lượng là 50 nghìn chiếc/năm với hơn 500 công nhân viên chức.

Nhà máy lắp ráp ô tô Trường Thành tại Bun-ga-ri

Đầu tư trực tiếp của doanh nghiệp Trung Quốc không những tăng thêm việc làm cho địa phương, mà còn thúc đẩy sự phát triển của thương mại giữa hai bên. Năm 2012, tổng kim ngạch thương mại xuất nhập khẩu giữa Trung Quốc và 16 nước Trung Âu – Đông Âu đạt 52 tỷ 100 triệu USD. Tính đến cuối tháng 3/2013, các doanh nghiệp Trung Quốc đã đầu tư 629 triệu USD vào 16 nước Trung Âu – Đông Âu.

Nhằm thu hút càng nhiều vốn đầu tư từ Trung Quốc, nhiều nước Trung Âu – Đông Âu nỗ lực kiến tạo môi trường thương mại và đầu tư tốt đẹp. So với kinh tế các nước Tây Âu phát triển tạm thời trì trệ, thị trường Trung Âu – Đông Âu là một khu vực mang tính tăng trưởng. Trong quá trình phát triển, các nước Trung Âu – Đông Âu đón nhận dòng vốn đầu tư Trung Quốc với một tâm trạng cởi mở, và cung cấp chính sách ưu đãi. Sau khi xảy ra cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu, các nước Trung Âu – Đông Âu coi Trung Quốc là cơ hội phát triển, không những coi trọng thị trường Trung Quốc, mà còn hoan nghênh vốn đầu tư từ Trung Quốc.

Trên thực tế, các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào Trung Âu – Đông Âu không những là vì những nhân tố như môi trường đầu tư tốt đẹp ở địa phương v.v, do nhiều nước Trung Âu – Đông Âu là nước thành viên Liên minh châu Âu, chiến lược phát triển lâu dài hơn của các doanh nghiệp là thông qua các nước Trung Âu – Đông Âu đi vào thị trường Liên minh châu Âu. Cựu Thủ tướng Hung-ga-ri Mê-đét-hi từng nhiều lần thăm Trung Quốc, rất quen thuộc đối với các doanh nghiệp Trung Quốc. Ông cho biết, Hung-ga-ri sẵn sàng trở thành nhịp cầu cho các doanh nghiệp Trung Quốc đi vào thị trường Liên minh châu Âu.

Chính phủ Trung Quốc luôn ủng hộ và khuyến khích các doanh nghiệp Trung Quốc "đi ra ngoài" đến các nước Trung Âu – Đông Âu, và nhấn mạnh các doanh nghiệp Trung Quốc cần phải thực sự hội nhập xã hội địa phương, thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Thế nhưng, theo Trưởng phòng của Vụ Châu Âu Bộ Thương mại Trung Quốc Trần Minh, song song với sự giao lưu kinh tế-thương mại giữa Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu trong những năm qua ngày càng dồn dập, cũng phải đối mặt với một số vấn đề và khó khăn, chủ yếu thể hiện trong ba mặt: Một, sự hiểu biết giữa các nhân viên không nhiều, bởi vì thị trường Trung Âu – Đông Âu là thị trường mới nổi, các doanh nghiệp Trung Quốc chưa hiểu biết nhiều về thị trường này. Sau sự biến động lớn ở Trung Âu – Đông Âu, các nhà chính trị Trung Âu – Đông Âu thế hệ mới, bao gồm người dân không hiểu biết nhiều về Trung Quốc sau khi tiến hành cải cách mở cửa. Hai, trong lĩnh vực thị thực, có một số nước Trung Âu – Đông Âu là nước thuộc khối Xen-gen(Schengen), một số lại không thuộc khối này. Trong tình hình này, đối với các doanh nghiệp Trung Quốc, nhất là các doanh nghiệp đầu tư ký thị thực Xen-gen, việc xin cấp phép lao động và cư trú dài hạn sẽ gặp nhiều khó khăn. Ba, cùng với sự mở rộng quy mô của hợp tác kinh tế-thương mại giữa hai bên, khả năng hai bên xảy ra cọ xát thương mại ngày càng lớn.

Sự hợp tác và giao lưu giữa Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu là đa phương hóa và đa dạng hóa, ngoài quan hệ kinh tế-thương mại ngày càng mật thiết ra, giao lưu văn hóa giữa Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu cũng ngày một dồn dập.

Văn hóa Trung Quốc từng được coi là "văn hóa phương đông huyền bí", nhân dân các nước Trung Âu – Đông Âu hiểu rất ít về văn hóa Trung Quốc. Thế nhưng, cùng với sự gia tăng của các cuộc tiếp xúc, tình hình này đang có thay đổi. Tháng 7 năm nay, Diễn đàn Giao lưu nhân văn Hội nghị lãnh đạo địa phương Trung Quốc – các nước Trung Âu – Đông Âu diễn ra tại Trùng Khánh, Trung Quốc, các đại biểu tham dự hội nghị nhất trí cho rằng, văn hóa là tinh thần và tinh tuý của một dân tộc, cũng là nhịp cầu giao lưu giữa các dân tộc, có sức hút tự nhiên.

Nhằm quảng bá văn hóa Trung Quốc một cách tốt hơn, tính đến năm 2012, Trung Quốc đã thành lập 23 Học viện Khổng Tử tại 12 nước Trung Âu – Đông Âu như Ba Lan, Séc, Xéc-bi-a, Ru-ma-ni, Xlô-va-ki-a, Hung-ga-ri v.v.

Học viện Khổng Tử tại một trường đại học Ba Lan

Giữa các doanh nghiệp Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu đã ký nhiều bản ghi nhớ hợp tác kể từ khi thiết lập cơ thế hợp tác Trung Quốc – các nước Trung Âu – Đông Âu năm ngoái đến nay, Trung Quốc đã cử hơn 30 đoàn xúc tiến thương mại và đầu tư đến các nước Trung Âu – Đông Âu khảo sát và quảng bá, cũng như tổ chức một loạt hoạt động như giới thiệu sản phẩm du lịch, diễn đàn hợp tác văn hóa, đối thoại về chính sách giáo dục v.v giữa Trung Quốc – các nước Trung Âu – Đông Âu. Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tống Đào cho rằng, các hoạt động này đã khơi dậy nhiệt tình hợp tác giữa Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu, mở rộng lĩnh vực và nâng cao trình độ hợp tác, thúc đẩy quan hệ giữa Trung Quốc và 16 nước Trung Âu – Đông Âu phát triển. Ông nói: "Sự hợp tác giữa Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu là bộ phận cấu thành quan trọng của quan hệ Trung Quốc –châu Âu, sự hợp tác này bắt nguồn từ nhu cầu phát triển của mỗi nước chúng ta, cũng là ý nguyện chung của Trung Quốc và các nước Trung Âu – Đông Âu".