Mua sắm trực tuyến phát triển tròn 10 năm chứng kiến sự thay đổi của cuộc sống người Trung Quốc

Mua sắm trực tuyến

Trong thời gian chờ tàu điện ngầm, người dân thành phố Bắc Kinh Lâm Tuấn nhấp một vài phím cảm ứng trên điện thoại di động, mua được 50 khẩu trang qua mạng. 10 năm trước, lúc đó dịch SARS tấn công Trung Quốc, anh Lâm Tuấn từng ngày nào cũng đeo khẩu trang, nhưng lúc đó mua khẩu trang không tiện lợi như thế này.

Trang web Taobao.com mà anh hiện nay thường truy cập lúc đó vừa đi vào hoạt động, đa số người Trung Quốc hoàn toàn không hiểu mua sắm trực tuyến là gì.

Tính đến ngày 10/5 năm nay, trang web Taobao.com—mặt bằng bán lẻ trực tuyến lớn nhất Trung Quốc đi vào hoạt động vừa tròn 10 năm. Nhân sĩ quan sát cho rằng, từ không có mặt hàng đến mỗi ngày cùng lúc có 800 triệu mặt hàng online, với hơn 60 triệu người truy cập, bình quân mỗi phút bán ra 48 nghìn sản phẩm, trang web Taobao.com là hình ảnh thu gọn phản ánh tình hình mua sắm trực tuyến phát triển ở Trung Quốc.

Nhà phân tích chỉ rõ, ở Trung Quốc các khu vực có trình độ phát triển chưa cân đối, mua sắm trực tuyến đã thu hẹp khoảng cách giữa khu vực, cung cấp sản phẩm như nhau cho người tiêu dùng trên cùng một mặt bằng, công nghệ In-tơ-nét mang lại sự thay đổi về phương thức sống, và thúc đẩy sự đổi thay trên các khâu sản xuất, lưu thông, dịch vụ tài chính v.v.

Ban đầu, mua sắm trực tuyến phát triển không mạnh ở Trung Quốc. Giao dịch đầu tiên thậm chí đến từ sự "tương tác" giữa nhân viên làm ở trang web Taobao.com. Để mặt bằng hoạt động sôi động, ông Mã Vân, người sáng lập Tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ Alibaba (Tập đoàn Alibaba điều hành hai trang web thương mại điện tử khổng lồ của Trung Quốc: Taobao.com và Tmall.com) yêu cầu nhân viên đưa những thứ không dùng của gia đình lên mạng để thực hiện mua bán lẫn nhau giữa các đồng nghiệp. Cuối cùng, kiếm báu Long Tuyền—đặc sản tỉnh Chiết Giang do một nhân viên mang đến được một bạn đồng nghiệp mua, trang web mới thực hiện giao dịch đầu tiên.

Ban đầu, giao dịch trực tuyến đã gặp phải nhiều chướng ngại, chẳng hạn, môi trường mạng In-tơ-nét. Chị Lư Diễm, người Thượng Hải, kể từ năm thứ 3 đại học đã mở cửa hàng trên trang mạng Eachnet.com. Sau khi được biết thông tin về trang web Taobao.com qua báo chí, năm 2003 chị đã mở cửa hàng trên trang web này. Giống như các nhà buôn đợt đầu, chị Lư Diễm ban đầu cũng bán hàng cũ.

Chị Lư Diễm nói: "Lúc đó nối mạng bằng cách quay số, có khi muốn trao đổi một câu với người mua, nhưng chờ lâu cũng không trao đổi được".

Với trình độ phổ cập mạng In-tơ-nét, cơ sở hạ tầng và hệ thống lưu thông phân phối lúc đó, rất khó tưởng tượng làm thế nào mới hỗ trợ được lượng giao dịch khổng lồ hiện nay. Hiện nay, khi tổ chức hoạt động khuyến mại, có khả năng có 10 triệu lượt người tràn vào mặt bằng mua sắm trực tuyến vào phút đầu tiên; từ mua nhà đến tìm nhân viên trang trí nội thất, từ quần áo dành cho bà bầu, tã lót đến xe lăn, hộp đựng tro hoả táng, đều có thể mua qua mạng.

Khách hàng đang truy cập trang web mua sắm Taobao.com

Qua trang web Taobao.com, hơn 1 triệu khách hàng một năm chi tiêu 160 nghìn Nhân dân tệ. Vì vậy, tính tiện lợi của mua sắm trực tuyến thậm chí khiến người ta đưa ra lời kêu gọi phải tiêu dùng lý tính.

Đối với cộng đồng người tiêu dùng có quy mô lớn sống ở thành phố hạng 3, hạng 4, ý nghĩa mua sắm trực tuyến không chỉ thể hiện về tính tiện lợi. Mua sắm trực tuyến khiến những người sống ở nông thôn và thị trấn có thể lựa chọn các mặt hàng giống như cư dân Bắc Kinh, Thượng Hải.

Xét về người tiêu dùng, trang web Taobao.com có hơn 1,75 triệu khách hàng trên 50 tuổi, trong đó có hơn 1,3 triệu người từng mua hàng trực tuyến. Tuy nhiên, những người trung niên và thanh niên ở độ tuổi 25-35 vẫn là chủ lực mua sắm trực tuyến. Lấy trang web Taobao.com và Tmall.com làm ví dụ, những người này đã cống hiến 59% kim ngạch giao dịch.

Những người mở cửa hàng trực tuyến có quy mô lớn cũng thay đổi bởi mua sắm trực tuyến. 8 triệu người mở cửa hàng trực tuyến đã tạo việc làm cho hơn 10 triệu người một cách trực tiếp và gián tiếp, đây chỉ là số liệu đến từ trang web Taobao.com. Có nhân viên cổ cồn trắng kiêm kinh doanh cửa hàng trực tuyến, có sinh viên lập nghiệp, cũng có cư dân sống ở khu vực hẻo lánh, người ra ngoài làm thuê trở về quê hương, người khuyết tật, công nhân dôi dư v.v mở cửa hàng trực tuyến để lập nghiệp.

Theo số liệu thống kê của Viện Nghiên cứu Ali, tính đến cuối năm 2011, đã có 590 nghìn cửa hàng trực tuyến do nông dân ở thôn làng, thị xã mở, số nông dân mở cửa hàng trực tuyến tăng lên tới 1,71 triệu người. Thương mại điện tử đã tạo cơ hội lập nghiệp cho tuổi trẻ nông thôn, làm dịu hiện tượng "rỗng tuếch hoá" ở một số khu vực.

Sự phát triển nhanh chóng của mua sắm trực tuyến vẫn đứng trước rất nhiều vấn đề, điều nổi cộm nhất là hàng giả hàng nhái vẫn lộng hành. Cho đến nay, ít nhiều vẫn tồn tại quan niệm "Hàng mua qua mạng có nghĩa là hàng giả hàng nhái". Hiện tượng một số hàng do công ty chuyển phát nhanh đưa đến không phải là hàng khách hàng đặt mua, trở thành điểm nóng khiếu nại của người tiêu dùng. Nhưng, mặt bằng mua sắm trực tuyến và cơ quan Chính phủ đang phối hợp tiêu diệt "khối u ác tính" này, tăng cường đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng.

Ngoài ra, nút thắt cổ chai về lưu thông phân phối và "cuộc chiến giá cả" là mảng khiếm khuyết đối với sự thể nghiệm của khách hàng và sự phát triển của ngành thương mại điện tử.

Ông Khương Kỳ Bình, Tổng Thư ký Trung tâm Nghiên cứu công nghệ thông tin, Viện Khoa học xã hội Trung Quốc nói: "Về bản chất, độ đáng tin cậy của ngành thương mại điện tử cao hơn ngành truyền thống, vì thương mại điện tử dựa vào thông tin, thông tin minh bạch sẽ giảm thiểu hiện tượng không đáng tin cậy".

Thông tin và số liệu đang mang lại sự đổi thay rộng rãi hơn. Thông qua số liệu mua sắm trực tuyến, các thương gia tiến hành sản xuất và tiêu thụ có sự khác biệt, hoặc thông qua mạng In-tơ-nét tập trung nhu cầu của người tiêu dùng để đặt sản xuất. Cộng thêm mới đây các mặt bằng mua sắm trực tuyến đồng loạt tiến quân vào lĩnh vực mạng In-tơ-nét di động, thông tin mua sắm trực tuyến cộng thêm số liệu mạng xã hội, thông tin bản đồ, số liệu về nghe thử bài hát, số liệu dịch vụ cuộc sống bản xứ v.v, đằng sau chỉnh lý số liệu các lĩnh vực, cá thể tiêu dùng lập thể sẽ mang lại không gian mở rộng phát triển mua sắm trực tuyến lớn hơn.

Cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ Alibaba Mã Vân nói: "10 năm trước không có nhiều người biết thương mại điện tử. Trong 10 năm tới, sức ảnh hưởng của thương mại điện tử sẽ ngày càng lớn, cho đến khi mỗi người đều cảm thấy thương mại điện tử là một phần trong cuộc sống chúng ta. Thương mại điện tử không phải là một hình thức thương mại và công nghệ, mà là một phương thức sống".