Vài nét về phòng ngừa bệnh thận mãn tính

Theo thống kê, hiện nay, số người mắc bệnh thận mãn tính chiếm 1/10 tổng dân số trên thế giới, đã vượt hơn 500 triệu người; riêng Trung Quốc đã có hơn 100 triệu người mắc bệnh thận mãn tính, có nghĩa là bình quân 13 người Trung Quốc thì có 1 người mắc bệnh thận mãn tính, bệnh thận mãn tính có những ảnh hưởng gì đối với sức khỏe của chúng ta? Làm thế nào để phát hiện trong giai đoạn đầu? Làm thế nào để điều trị quy phạm kết hợp Trung y với Tây y? Bác sĩ Lý Bình, chuyên gia điều trị bệnh thận Bệnh viện Hữu nghị Trung-Nhật cho biết:

Xác suất người Trung Quốc mắc bệnh thận mãn tính rất cao, chiếm khoảng 10% tổng số dân, trung bình trong 10 người thì có 1 người mắc bệnh thận mãn tính. Trong đó, bệnh nhân phát triển thành chứng niệu độc cũng là con số khủng khiếp, con số thống kê cho biết, hiện nay, Trung Quốc tổng cộng có 2 triệu người mắc chứng niệu độc, hơn nữa, ca niệu độc mới phát sinh hàng năm chiếm 0,01% tổng dân số Trung Quốc. Công tác phòng chống bệnh thận mãn tính đang đứng trước thách thức gay cấn. Chăm sóc sức khỏe của những người mắc bệnh thận mãn tính và kiềm chế mức tăng người mắc bệnh mãn tính là một trong những trọng điểm công tác của tổ chức Y tế thế giới hiện nay.

Tại hội nghị khoa học bệnh thận mãn tính Trung Quốc diễn ra năm 2011, Giáo sư Trần Hương Mỹ, Chủ nhiệm chi hội bệnh lý bệnh thận Hội Y học Trung Hoa, Viện sĩ Viện Công nghệ Trung Quốc công bố số liệu cho biết, xác suất bệnh thận mãn tính ở Trung Quốc chiếm từ 10-13%, tổng số người mắc bệnh mãn tính lên tới hơn 100 triệu người. Cuộc điều tra tại một số khu vực tỉnh Giang Tô do Bệnh viện Trung Đại thuộc Trường Đại học Trung Nam tổ chức cho thấy, xác suất mắc bệnh thận mãn tính trong nhóm người trên 60 tuổi trở lên chiếm tới 32%.

Do triệu chứng giai đoạn đầu của nhiều người mắc bệnh thận mãn tính không rõ rệt mà làm mất thời cơ điều trị sớm, vì vậy, khám sức khỏe định kỳ là phương pháp đơn giản và hữu hiệu trong phát hiện sớm bệnh thận mãn tính. Khi khám sức khỏe nhất định phải đo huyết áp, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm B chức năng thận. Vì vậy, bác sĩ Lý Bình nói:

"Nếu xuất hiện hiện tượng khác thường trong xét nghiệm nước tiểu, trong nước tiểu xuất hiện hồng cầu, chất đạm, nước tiểu có bọt, lượng nước tiểu ban đêm tăng lên, lượng nước tiểu ban đêm nhiều hơn ban ngày, thì đó là tín hiệu nhắc nhở người bệnh chức năng thận có thể bị tổn hại".

Kết quả lâm sàng cho thấy, do nhiều người thiếu sự nhận biết đối với bệnh thận mãn tính ở giai đoạn đầu mà dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Ví dụ như phù nề, nước tiểu có chất đạm, đi tiểu ra máu, cao huyết áp, thiếu máu v.v, đều là tín hiệu giai đoạn sớm của bệnh thận mãn tính, song người ta thường hay áp dụng thái độ né tránh hoặc phớt lờ, trái lại thường có sự hiểu lầm rằng, "phù chân là do đánh mạt chược ngồi lâu gây nên", "sưng mắt là do mất ngủ dẫn đến"..., chứ không đi khám bác sĩ.

Bác sĩ Lý Bình nói, nếu phát hiện trong nước tiểu có khá nhiều bọt, rất có thể trong đó chứa chất đạm. Nếu như lượng đạm trong nước tiểu hàng ngày đều nhiều hơn 200 mi-li-gam, thì rất có thể đã mắc bệnh thận mãn tính.

Bệnh tiểu đường và cao huyết áp là anh em hoạn nạn có nhau với bệnh thận mãn tính, cũng là bệnh thường gặp trong thời buổi nhịp sống nhanh và áp lực lớn hiện nay, nói chung là do chất đạm lượng ít xuất hiện trong nước tiểu ở giai đoạn đầu mà gây tổn thương kinh niên đối với thận. Vì vậy, bác sĩ kêu gọi nhóm người này cần phải đến bệnh viện xét nghiệm định kỳ, để tránh bệnh thận vì tiểu đường và bệnh thận vì cao huyết áp gây phương hại và khổ đau cho người bệnh.

Bác sĩ cho biết, bệnh thận mãn tính là chỉ sự tổn hại của bệnh thận mãn tính do bệnh thận nguyên phát như viêm thận, bệnh nang thận cũng như bệnh thận thứ phát gồm cao huyết áp, bệnh tiểu đường, xơ cứng động mạch v.v gây nên, hiện nay, Trung Quốc có hơn 90 triệu người mắc bệnh thận mãn tính.

Kết quả điều tra mới đây ở khu vực Bắc Kinh cho thấy, cộng đồng 40 tuổi trở lên có 18% người mắc bệnh thận mãn tính, đây là con số khiến người ta phải sửng sốt. Do bệnh thận mãn tính không ngừng phát triển, nếu không điều trị kịp thời và hữu hiệu, rút cuộc thường hay dẫn đến bệnh thận giai đoạn cuối và chứng niệu độc mà không thể chữa khỏi.

Vì vậy, chuyên gia kiến nghị, tiến hành rà soát bệnh thận mãn tính trong cộng đồng khỏe mạnh là điều hết sức cần thiết, nhất là trong nhóm người "nguy cơ cao" theo sự nhận xét của bác sĩ, trong đó bao gồm các nhóm người cao tuổi, quá cân, hút thuốc lá, máu nhiễm mỡ, trong nước tiểu chứa nồng độ axít uric trong máu cao, v.v, càng phải chẩn đoán sớm và điều trị sớm, để cải thiện tình hình sức khỏe sau khi mắc bệnh thận. Nhóm người cao huyết áp và đái tháo đường cần phải khám bác sĩ khoa thận định kỳ để theo dõi chặt chẽ bệnh thận.

Một khi bước vào giai đoạn điều trị, Trung Y, y học cổ truyền Trung Quốc có thể phát huy những đặc sắc gì trong điều trị bệnh thận hay không? Bác sĩ Lý Bình cho biết:

"Điều trị bệnh thận kết hợp Trung Y với Tây Y là điều rất quan trọng. Tây Y cũng rất hạn chế đối với bệnh thận mãn tính tuýp 1 và tuýp II, cho nên điều trị bằng Trung y Trung dược là khâu hết sức quan trọng; sau khi phát triển tới tuýp III, Trung Y Dược có thể giảm thiểu tác dụng phụ của Tây dược và thúc đẩy hiệu quả điều trị".

Trung y cho rằng, nguyên nhân dẫn đến bệnh thận bao gồm rất nhiều nhân tố bên trong và bên ngoài, ví dụ như thất tình lục dục, ăn uống, người mệt mỏi do lao động chân tay và tình dục, độc tố, chấn thương v.v. Hơn nữa trong quá trình phát sinh và diễn biến, giữa nguyên nhân và bệnh lý gây bệnh thường tác động lẫn nhau và dẫn đến hiện tượng nhân quả. Do vậy đòi hỏi nhận xét tổng thể và đặc điểm tổng hợp trong điều trị bệnh thận mãn tính, chính đây là thế mạnh của Trung y.

Xét về góc độ Tây y, do bệnh thận mãn tính là quá trình phản ứng viêm nhiễm bởi miễn dịch, trên thực tế cũng là một quá trình phản ứng miễn dịch trong loại trừ mầm bệnh, cho nên cũng là căn bệnh di chuyển khó chữa, điều trị là quá trình hết sức gian nan.

Theo đặc điểm của quá trình điều trị bệnh thận mãn tính, có thể chia làm 3 quá trình gồm: Quá trình hoạt huyết, thông kinh lạc, quá trình phá ứ, loại trừ độc tố và quá trình uốn nắn, tái thiết và tái sinh.

Thực tiễn chứng minh, điều trị bệnh thận mãn tính kết hợp Trung y và Tây y có thể lấy hơn bù kém, kiểm soát tối đa sự sản sinh và phát triển của bệnh. Đúng như bác sĩ Lý Bình nói, điều then chốt trong điều trị bệnh thận mãn tính là phòng ngừa.

"Đối với bệnh nhân mắc bệnh thận mà nói, một khi xuất hiện triệu chứng phù nề và cao huyết áp, ăn uống phải thanh đạm; một khi chức năng thận xảy ra vấn đề, phải ăn uống thực phẩm chứa chất đạm thấp, khuyến khích dùng thực phẩm chứa protein chất lượng cao kết hợp với dùng thuốc".

Nói chung, nên chủ yếu lựa chọn thực phẩm chứa chất protetin như: Cá, thịt nạc, thịt gà, sữa bò, cố gắng giảm thực phẩm chứa chất protein thực vật như hạt lạc, đậu nành và thực phẩm chế biến từ đậu, bởi vì chất đạm thực vật chứa nhiều Axit aminô không cần thiết, nếu ăn nhiều thì không có lợi cho cung cấp dinh dưỡng, trái lại sẽ làm cho triệu chứng xuất hiện chất đạm trong nước tiểu càng thêm nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, lượng hydrocabon đầy đủ có thể cung cấp đủ lượng calo cho cơ thể con người, cung cấp lượng calo trong khi giảm lượng protein để phân giải và cải thiện chứng Azotemia( sự tích tụ của các sản phẩm cặn bã có chứa nitơ trong máu), mà còn có thể tận dụng đầy đủ Axit aminô trong thực phẩm chứa protein lượng thấp.

Lượng calo của người bệnh có thể hấp thụ qua lương thực ăn hàng ngày, chủ yếu hấp thụ từ ngũ cốc như gạo, lúa mì, ngô… chứa lượng hydrocabon cao. Ngoài ra, khoai lang, khoai sọ, khoai tây, táo, ngó sen … cũng chứa hydrocabon lượng cao, có thể làm thực phẩm bổ sung giữa hai bữa cơm.

Bệnh thận mãn tính thường kèm theo chứng thiếu vitamin, vì vậy, người bệnh cần phải sử dụng thực phẩm giàu thành phần vitamin, đặc biệt là vitamin B và vitamin C, folic acid còn được gọi là folate ….Vitamin B và C thường chứa trong rau quả, ví dụ như cà chua, dầu cải thìa, rau hẹ, cam, quýt, sơn tra v.v, cho nên, bổ sung rau quả tươi qua các bữa ăn hàng ngày là điều hết sức quan trọng.