Nhìn nhận đúng đắn chứng mất ngủ

Trong suốt cả cuộc đời, con người chúng ta ít nhiều cũng sẽ gặp phải trường hợp mất ngủ, ví dụ như nằm mơ, ngủ không ngon, chỉ cần thay đổi môi trường là khó ngủ v.v. Có người cho rằng đây là hiện tương không đáng kể, thế nhưng, nếu bạn thường mất ngủ, cho dù luôn dùng thuốc, song vẫn không thể giải quyết được chứng mất ngủ, thì đó không phải là vấn đề nhỏ, nguyên nhân chính dẫn đến mất ngủ rất có thể là do tinh thần và tâm lý. Giáo sư Uông Vệ Đông, Chủ nhiệm Khoa y học Giấc ngủ bệnh viện Quảng An Môn Viện khoa học Trung y Trung Quốc cho biết:

Mất ngủ là chỉ khó ngủ, dễ thức, thời gian ngủ ngắn, không thể ngủ bình thường. Rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến chứng mất ngủ, bệnh tật có thể dẫn đến mất ngủ, trong cơ thể mắc bệnh và dùng thuốc có thể ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ. Bệnh tim, bệnh tiểu đường, hen suyễn, viêm soang mũi, viêm loét hoặc dùng một số thuốc chữa bệnh  thần kinh trung ương đều có thể dẫn đến mất ngủ.

Bên cạnh đó, tinh thần căng thẳng cũng sẽ dẫn đến mất ngủ, trong đời sống hàng ngày người ta phải đối mặt với rất nhiều áp lực, các trường hợp lo âu, tức giận, căng thẳng, sốt ruột, đau thương hoặc trầm cảm đều dễ xuất hiện chứng mất ngủ.

Sức ép xã hội hiện nay rất lớn, để hòa nhập nhịp bước xã hội, trong đời sống hàng ngày người ta thường phải thức đêm, đây là điều dẫn đến mất ngủ. Bên cạnh đó còn một số thói quen sinh hoạt như: Uống cà phê, uống trà, uống rượu vào buổi tối, trước khi đi ngủ ăn quá nhiều, hoặc ăn thực thẩm khó tiêu, hút thuốc quá nhiều, vận động dữ dội trước khi đi ngủ, ban ngày ngủ ngon giấc, cũng như thời gian đi ngủ và thức dậy không quy luật v.v đều có thể dẫn đến mất ngủ.

Trong các nguyên nhân dẫn đến mất ngủ, tinh thần và bệnh tâm thần là một nguy cơ tiềm ẩn hết sức quan trọng, nhưng lại chưa được sự coi trọng đúng mức của mọi người. Giáo sư Uông Vệ Đông nói:

"Cần phải nói rằng, trong cộng đồng người Hoa, rất nhiều bệnh tật như trầm cảm, lo âu, chướng ngại chức năng cơ thể, bệnh tâm thần v.v đều xuất hiện bằng hình thức gây trở ngại trong giấc ngủ ".

Mất ngủ do trạng thái tinh thần gây nên chủ yếu là chỉ khó ngủ, ngủ không yên, ngủ giật mình, mất ngủ mơ nhiều, ngủ không say, trằn trọc khó ngủ, thức sớm, ngủ dậy khó chịu v.v.

Rất nhiều thực tiễn trong lâm sàng cho thấy, phần lớn người mắc bệnh tinh thần đều xuất hiện chứng mất ngủ. Trong khi đó, chứng mất ngủ cũng là một nguyên nhân gây nên tinh thần thất thường, chứng tinh thần thất thường gồm rất nhiều tác nhân với sự biểu hiện sớm nhất cũng là mất ngủ, qua đó có thể thấy, đây là hai nhân quả tác động lẫn nhau.

Phần lớn những người mắc bệnh tinh thần đều có chứng mất ngủ. Trên 90% người bệnh đều trước tiên xuất hiện chứng mất ngủ hoặc mất ngủ liên tục; đồng thời trở nên ngày càng nghiêm trọng và cùng tồn tại với chứng tinh thần khác, hình thành triệu chứng chủ yếu hoặc chứng kèm theo các chứng tinh thần khác. Kết quả nghiên cứu cho thấy, chứng mất ngủ không những là triệu chứng phát sinh lần đầu, phát sinh kèm theo hoặc tái phát của bệnh tinh thần, cũng là triệu chứng quan trọng để phán đoán hiệu quả điều trị cũng như tình hình phục hồi ra sao; bên cạnh đó cũng là một khâu quan trọng nhằm đề phòng sự phát sinh của bệnh tinh thần và đảm bảo sức khỏe cho nhân dân.

Trên thực tế, chứng mất ngủ thường có quan hệ nhân quả tác động với bệnh tinh thần, rất nhiều người bệnh thường cho rằng mất ngủ liên quan tới nhân tố sinh học và vật lý, ví dụ như thức thâu đêm, chấn thương v.v, song họ lại không biết, nguyên nhân mất ngủ chính là do tinh thần của mình tự gây nên.

"Mất ngủ nguyên phát chiếm tỷ lệ khá cao trong các chứng mất ngủ, ví dụ như chứng mất ngủ nguyên phát điều trị lâu ngày không khỏi cũng dẫn đến tinh thần trầm cảm và lo âu. Người bệnh tin tưởng rằng, một khi hết chứng mất ngủ thì bệnh sẽ khỏi, song họ lại né tránh vấn đề trầm cảm" .

Giáo sư Uông Vệ Đông nói, rất nhiều bệnh nhân đều cho rằng, bệnh tinh thần trầm cảm lo âu là do chứng mất ngủ gây nên, hơn nữa còn nhận định một cách sai lầm rằng, điều trị chứng mất ngủ chỉ cần áp dụng mô hình sinh học truyền thống, tức uống vài viên thuốc thì sẽ khỏi, chứ không biết chứng mất ngủ của mình trước tiên là có thể do bệnh tinh thần gây nên, trong khi đó điều trị chứng mất ngủ không thể tách rời với mô hình điều trị tâm lý hiện đại.

Trên thực tế, ngoài can thiệp bằng cách điều trị tâm lý ra, điều trị chứng mất ngủ bằng Trung y cũng rất hiệu quả. Trung y cho rằng, nguyên nhân dẫn đến mất ngủ rất nhiều, ví dụ như khí uất sinh hỏa, khuấy động tâm thần, vị bất hòa, đờm nhiệt nội nhiễu; âm hư hỏa vượng, tâm thận bất giao, lo lắng đuối sức, nội thương tâm tỳ, tâm đản khí hư v.v, đều có thể làm rối loạn tâm thần và dẫn đến mất ngủ, hơn nữa chủ yếu liên quan tới tim, gan, tỳ và thận.