Ông Hushur Islam - Viện sĩ dân tộc Uây-ua đầu tiên của Trung Quốc

Ông Hushur Islam - Viện sĩ dân tộc Uây-ua đầu tiên của Trung Quốc

Tại Khu tự trị Uây-ua Tân Cương Trung Quốc, ai sử dụng vi tính bằng tiếng Uây-ua, Ca-rắc và kan-kát đều biết giáo sư Hushur Islam, nhắc đến vị giáo sư này thì ai nấy đều vô cùng khâm phục ông già dân tộc Uây-ua ở độ tuổi thất thập cổ lai hy này. Ông Hushur Islam là giáo sư Học viện Thông tin khoa học và kỹ thuật Trường Đại học Tân Cương, cuối năm ngoái đã công bố kết quả bình chọn Viện sĩ hai Viện Hàn lâm khóa mới, ông Hushur Islam đã được bình bầu là Viện sĩ khoa Thông tin và kỹ thuật điện tử Viện Hàn lâm Công nghệ Trung Quốc, trở thành viện sĩ dân tộc Uây-ua đầu tiên của Trung Quốc.

Ông Hushur Islam ra đời trong một gia đình nhà nông ở địa khu Yi-li, đầu thập niên 60 thế kỷ 20 vào đại học học về Vật lý, sau khi tốt nghiệp được cử đến Học viện Sư phạm Ka-shi làm giáo viên. Năm 1981, ông Hushur Islam được điều động đến Trường Đại học Tân Cương, lúc ấy ông đã 40 tuổi. Năm 1982 và năm 1984, Trường Đại học Tân Cương lần lượt cử ông đến Bắc Kinh và Thượng Hải chuyên tu ngành Vi tính. Hai lần đi chuyên tu này đã mở ra cánh cửa sổ cho cuộc đời ông Hushur Islam, khiến ông có cơ hội đi vào lĩnh vực Vi tính, cũng trong quá trình chuyên tu, ông nảy sinh một ước mơ của mình.

Văn tự dân tộc thiểu số Trung Quốc cần thiết vào thời đại thông tin hóa không có tiền lệ và đứng trước nhiều thách thức, công việc của ông Hushur Islam có thể dùng từ "Khai hoang" để hình dung. Đối với ông Hushur Islam mà nói, thách thức và nan giải không chỉ riêng về mặt kỹ thuật, mà điều quan trọng hơn là ngôn ngữ văn tự. Ông từ nhỏ học ngôn ngữ văn tự Uây-ua, vào đại học mới học Hán ngữ một năm. Nhưng thập niên 80 thế kỷ 20, nhiều tài liệu vi tính đều là tiếng Anh hoặc tiếng phổ thông Trung Quốc, ông đành vừa nghiên cứu vừa học Anh văn và Hán ngữ.

Để ủng hộ việc nghiên cứu của ông Hushur Islam, Trường Đại học Tân Cương đã bỏ ra hơn 30 nghìn Nhân dân tệ làm kinh phí nghiên cứu, bằng khoản tiền đầu tư đáng kể lúc bấy giờ, họ đã có chiếc máy vi tính đầu tiên trong toàn trường. Thập niên 80 thế kỷ 20, máy vi tính phần lớn sử dụng điều hành DOS, ông cùng các đồng nghiệp bắt đầu trận công kiên.

Viện sĩ Hushur Islam dẫn dắt đồng nghiệp khai thác Windows bản Uây-ua rất đặc biệt, còn gọi là hệ thống góc nhìn "Bản Ống kính", nút "Mở" ở góc dưới bên phải màn hình, tất cả biểu tượng đều xếp từ góc phải sang bên trái màn hình. Mở một cửa sổ, mục hướng dẫn ở bên phải. Muốn tắt cửa sổ thì dấu hiệu gạch chéo quen thuộc lại ở góc trên bên trái màn hình.

Tháng 4 năm 1986, trong hai Đại hội Chính hiệp và Hội đồng Nhân dân Khu tự trị Uây-ua Tân Cương, thành quả quan trọng to lớn đầu tiên của nhóm nghiên cứu do Viện sĩ Hushur Islam dẫn đầu đã chính thức ra mắt. Đây là hệ thống quản lý hội nghị đa ngôn ngữ, đăng nhập họ tên người tham dự đại hội bằng văn tự dân tộc, máy vi tính rà soát ra thông tin như số thẻ, số phòng khách sạn.v.v..., còn có thể in ra tư liệu của đại biểu. Màn hình vi tính lần đầu tiên xuất hiện văn tự ngôn ngữ dân tộc thiểu số, thành quả này đã làm cho chính quyền địa phương và Trường Đại học Tân Cương hết sức chú trọng, Sở Khoa học kỹ thuật Khu Tự trị đã lập tức chuẩn chi 110 nghìn Nhân dân tệ ủng hộ tiếp tục khai thác nghiên cứu, Thế là nhóm nghiên cứu do viện sĩ Hushur Islam dẫn dắt có ba máy vi tính "Tương đối cao cấp".

Trong thời gian dài 30 năm, Viện sĩ Hushur Islam và Nhóm nghiên cứu đã khai thác hơn 30 loại Hệ thống thao tác ngôn ngữ dân tộc và phần mềm ứng dụng có bản quyền tri thức tự chủ. Những thành quả này đã được phổ biến rộng rãi trong toàn Khu tự trị Uây-ua Tân Cương. Hiện nay, dân tộc thiểu số của Tân Cương đều có thể dùng tiếng dân tộc mình trên vi tính sử dụng thuận tiện hồ sơ, biên tập sách báo, truy cập mạng.v.v... Trong hoàn cảnh cơ sở kỹ thuật mỏng manh, viện sĩ Hushur Islam đã mở ra một bầu trời mới. Trong những năm gần đây, viện sĩ còn mười mấy lần đại diện cho Trung Quốc đi Mỹ, châu Âu.v.v... tham gia hội nghị tổ chức tiêu chuẩn hóa Quốc tế, chủ trì qui định 7 điều lệ tiêu chuẩn Quốc Tế và Quốc gia, ngoài ra còn có 9 điều lệ tiêu chuẩn kỹ thuật thông tin văn tự dân tộc Quốc tế và Quốc gia đang trong thao tác. Tiêu chuẩn của Trung Quốc cuối cùng đã được Thế giới thừa nhận, đã gây dựng tính thẩm quyền và quyền phát ngôn trong lĩnh vực này của Trung Quốc trên thế giới, giành được vị thế cho Trung Quốc trên văn bản pháp luật.

Hiện nay, trước sự ủng hộ của dự án quan trọng Quốc gia, nhóm nghiên cứu do viện sĩ Hushur Islam đứng đầu đã khai thác Máy phục vụ vi tính, hệ thống dùng trong văn phòng và điện thoại di động bản tiếng Ca-dắc.v.v..., đã xuất khẩu đi các nước Ca-dắc-xtan, Thổ-nhĩ-kỳ, Ai-cập.v.v...

Những năm qua, Viện sĩ Hushur Islam còn chủ trì hoàn thành 7 dự án chuyên đề máy Thông minh kế hoạch 863 Quốc gia, bồi dưỡng hơn 20 cán bộ nòng cốt nghiên cứu khoa học, hơn 100 nghiên cứu sinh. Trước sự dẫn dắt của viện sĩ, Trường Đại học Tân Cương đã hình thành một đội ngũ nghiên cứu khai thác công nghệ thông tin nhiều dân tộc với qui mô hơn 60 người. Giáo sư Viên Bảo Xã từ học sinh cho đến trợ lý của viện sĩ Hushur Islam từng bước trưởng thành, nay là giáo sư Học viện Khoa học và công nghệ thông tin Trường Đại học Tân Cương Trung Quốc.