Tự chủ sáng tạo đổi mới làm cho công nghiệp hạt nhân của Trung Quốc thực hiện chuyển biến từ lớn đến mạnh

Công nghiệp hạt nhân là ngành công nghiệp khoa học-công nghệ cao mang tính chiến lược quốc gia của Trung Quốc, 56 năm qua, Tập đoàn công nghiệp hạt nhân Trung Quốc kiên trì kết hợp giữa quân sự và dân sự, tự chủ sáng tạo đổi mới, hình thành hệ thống công nghiệp khoa học-công nghệ hạt nhân, hệ thống sáng tạo đổi mới khoa học-công nghệ hạt nhân và hệ thống ngành công nghiệp tuần hoàn nhiên liệu hạt nhân độc lập và hoàn chỉnh, đóng góp quan trọng cho đảm bảo an ninh quốc gia và thúc đẩy kinh tế quốc dân phát triển.

Điện hạt nhân là một trong những ngành công nghiệp chủ chốt trong phát triển công nghiệp hạt nhân, phát huy vai trò quan trọng trong các mặt điều chỉnh cơ cấu điện lực, đảm bảo kinh tế năng lượng và tăng cường bảo vệ môi trường. Ngày 15/12/1991, Nhà máy điện hạt nhân Tần Sơn—nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Nội địa Trung Quốc do Tập đoàn hạt nhân Trung Quốc tự chủ thiết kế và xây dựng bắt đầu hoà mạng sản xuất điện, kết thúc lịch sử Nội địa Trung Quốc không có điện hạt nhân. Đến ngày 15/12/2011, Nhà máy điện hạt nhân Tần Sơn đã vận hành an toàn 20 năm.

Ông Hà Tiểu Kiếm là nguyên Tổng Giám đốc Nhà máy điện hạt nhân Tần Sơn, từ thập niên 80 của thế kỷ 20 bắt đầu làm ở Nhà máy điện hạt nhân Tần Sơn, hiện nay nhậm chức Tổng Giám đốc Công ty TNHH quản lý vận hành điện hạt nhân Tập đoàn công nghiệp hạt nhân Trung Quốc. Ông Hà Tiểu Kiếm cho biết, trong 20 năm qua, phòng kiểm soát chính của Nhà máy điện hạt nhân Tần Sơn giai đoạn 1 có sự thay đổi rất lớn. Ông nói:

"Sự thay đổi rất lớn, chẳng hạn, bộ kiểm soát này đã đổi nhiều lần rồi, nhiều hệ thống đều được cải tạo. Hiện nay, trình độ tự động hoá đã nâng cao, trước kia nhiều thao tác đều đòi hỏi con người phải dùng tay thực hiện hết sức cẩn thận, hiện nay hệ thống kiểm soát này là hệ thống kiểm soát số hóa. Thông qua cải tạo, không những nâng cao tính an toàn, mà còn nâng cao tính kinh tế, sản lượng điện nhiều hơn trước kia."

Tính đến cuối tháng 10, Nhà máy điện hạt nhân Tần Sơn cả thảy sản xuất 40,5 tỷ ki-lô-oát giờ điện, tương đương giảm thiểu tiêu hao than tiêu chuẩn hơn 16 triệu tấn, giảm khí thải CO2 khoảng 40 triệu tấn, giảm khí thải SO2 khoảng 1,2 triệu tấn, nộp thuế 2 tỷ Nhân dân tệ, thu được hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội và hiệu quả môi trường rất tốt. Đồng thời, Tập đoàn công nghiệp hạt nhân Trung Quốc không ngừng cải tạo công nghệ, nâng cao tính năng tổng hợp của hệ thống, tự chủ nghiên cứu và xây dựng lò phản ứng lớn sử dụng vào mục đích thương mại, thiết kế và xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Tần Sơn đợt hai.

Khi trả lời phóng viên, Tổng Giám đốc Tập đoàn công nghiệp hạt nhân Trung Quốc Tôn Cần nói, hiện nay cơ cấu điện của Trung Quốc vẫn lấy sản xuất nhiệt điện làm chính, không có lợi cho tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu phát thải trong tương lai. Vì vậy, phát triển điện hạt nhân là xu thế tất yếu. Ông nói:

"Ở Trung Quốc, phát triển năng lượng hạt nhân không phải là một sự lựa chọn, mà là điều tất yếu. Cũng có nghĩa là, phát triển năng lượng sạch ở Trung Quốc cần phải dựa vào phát triển năng lượng hạt nhân, đây là điều chắc chắn. Năm ngoái, tỷ lệ điện hạt nhân chỉ chiếm khoảng 2% tổng công suất thiết kế điện, trên thế giới tỷ lệ này lên tới 15%, cho nên còn có không gian phát triển rất lớn. Xét từ nhu cầu trong nước đối với năng lượng, điện hạt nhân là bổ sung chính cho năng lượng sạch, cho nên có thể nói rằng điện hạt nhân còn có không gian phát triển rất lớn."

Đến nay, Tập đoàn Công nghiệp hạt nhân đã nắm bắt công nghệ điện hạt nhân ba thế hệ như ACP300, ACP600 và ACP1000, công nghệ ACP1000 hiện nay đã từ giai đoạn nghiên cứu khoa học đến giai đoạn thiết kế tổng thể. Tổng Giám đốc Tôn Cần nói, xây dựng thương hiệu điện hạt nhân dùng vào mục đích thương mại, có quyền sở hữu trí tuệ, không những tích lũy kinh nghiệm cho phát triển điện hạt nhân thế hệ mới, mà còn tạo điều kiện cơ bản cho điện hạt nhân Trung Quốc "đi ra thế giới".

Trong lĩnh vực ứng dụng công nghệ hạt nhân, Tập đoàn công nghiệp hạt nhân Trung Quốc cũng thu được nhiều thành quả tự chủ sáng tạo đổi mới. Đặc biệt là sản phẩm Coban 60 do Tập đoàn công nghiệp hạt nhân Trung Quốc tự chủ nghiên cứu và sản xuất, đã lấp chỗ trống trong nước Trung Quốc, trở thành quốc gia thứ 3 tiếp sau Ca-na-đa và Nga, nắm bắt sử dụng lò phản ứng điện hạt nhân sản xuất Coban 60—nguồn phóng xạ công nghiệp. Tổng Giám đốc Tôn Cần giới thiệu rằng:

"Coban 60 dùng để xạ trị ung thư, hai năm trước Trung Quốc phải nhập khẩu từ nước ngoài, không thể tự sản xuất được. Hiện nay, trong khi sản xuất điện, Nhà máy điện hạt nhân Tần Sơn đồng thời sản xuất Coban 60, không những thoả mãn nhu cầu trong nước, mà còn xuất khẩu sang nước ngoài, Coban 60 có thể dùng vào nhiều lĩnh vực."

Ngoài ra, Tập đoàn công nghiệp hạt nhân Trung Quốc còn liên tiếp nghiên cứu và chế tạo thành công một loạt thiết bị kiểm tra an ninh, chống khủng bố tiêu biểu là hệ thống kiểm tra các chất phóng xạ và hệ thống dò tìm chất nổ, công nghệ đạt trình độ tiên tiến thế giới.

Tổng Giám đốc Tôn Cần cho biết, trong tương lai Tập đoàn công nghiệp hạt nhân Trung Quốc sẽ tăng cường năng lực hợp tác quốc tế. Ông nói:

"Đây là một ngành công nghiệp mang tính chiến lược, nhưng chúng tôi cũng rất chú trọng tính toàn cầu hóa. Cho nên, trong thời kỳ 5 năm lần thứ 12, chúng tôi sẽ triển khai hợp tác quốc tế trong các mặt dự án, hợp tác công nghệ, giao lưu sản phẩm và đào tạo nhân tài."