Kết hợp Trung Y với Tây Y: Phòng chống bệnh trao đổi chất

Hẳn nhiều người chưa có sự nhận thức rõ ràng về bệnh trao đổi chất. Nhưng con số thống kê sẽ nhắc nhở chúng ta coi trọng cao độ việc phòng chống bệnh trao đổi chất: Những năm gần đây tại Trung Quốc, trung bình 13 phút 58 giây thì có một người tử vong bởi bệnh mãn tính nẩy sinh từ chứng trao đổi chất. Chứng trao đổi chất là bệnh gì, có những triệu chứng gì, sẽ gây phương hại gì tới sức khỏe của con người và nên đề phòng như thế nào?

Nhân viên quản lý cấp cao của một công ty năm nay ở độ tuổi 40, mới đây anh luôn cảm thấy rất mệt, vì vậy anh đến kiểm tra sức khỏe toàn diện tại bệnh viện, kết quả cho thấy các chỉ tiêu lượng đường trong máu, lượng mỡ trong máu, huyết sắc tố và huyết áp đều cao hơn so với chỉ tiêu bình thường. Bác sĩ cho biết, do làm việc khẩn trương quanh năm và  sống không theo quy luật dẫn đến cơ thể anh xuất hiện vấn đề trao đổi chất, nếu không điều chỉnh và điều trị kịp thời, rất có thể dẫn đến chứng bệnh nghiêm trọng.

Hiện nay tại Trung Quốc, trường hợp kể trên rất phổ biến, nhiều người mắc bệnh trao đổi chất nhưng cứ để mặc, cũng không biết mình xảy ra vấn đề ở đâu, chỉ cảm thấy mệt người khó chịu. Giới thiệu về bệnh trao đổi chất, bác sĩ Mã Kiến Vĩ, Chủ nhiệm khoa Trung Y Bệnh viện Không quân Trung Quốc cho biết:

"Thực ra, bệnh trao đổi chất là tên gọi chung của nhiều chứng bệnh. Chủ yếu bao gồm hội chứng bệnh tiểu đường, bệnh béo phì và trao đổi chất, hội chứng mỡ trong máu cao, Axít uric, gút, gan nhiễm mỡ, u nang buồng trứng, hội chứng xơ cứng gan ngoài nguyên nhân rượu cồn, ngừng thở trong khi ngủ v.v, các hội chứng trên đều thuộc phạm trù của bệnh trao đổi chất".

Bệnh trao đổi chất là chỉ chức năng trao đổi trong cơ thể bị trục trặc dẫn đến rối loạn về các chất như: Đường, mỡ, protein, can-xi v,v rồi gây nên các chứng bệnh như: Lượng đường trong máu cao, béo phì, nhiễm mỡ gan, loãng xương, mỡ trong máu cao, Axit uric cao, từ đó lại dẫn đến các chứng như: Bệnh tiểu đường, gút, cao huyết áp, hội chứng trao đổi chất, thậm chí dẫn đến bệnh tim mạch, suy thận, chức năng gan thất thường, chân hoại tử, đây là những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tử vong và tàn tật. Song song với mức sống nhân dân được nâng cao, sức ép xã hội không ngừng tăng, trong khi đó người ta lại thiếu sự nhận thức về căn bệnh này, khiến tỷ lệ mắc bệnh trao đổi chất mỗi năm một cao, trở thành sát thủ đe dọa nghiêm trọng tới tính mạng của loài người.

Sự biểu hiện lúc đầu của bệnh trao đổi chất bao gồm những triệu chứng như béo phì, mệt mỏi, đuối sức, mất ngủ, trong đó có người thường xuyên bị ho, bị nhiệt, táo bón v.v, khi khám sức khỏe sẽ phát hiện lượng đường trong máu, mỡ trong máu hơi cao, gan nhiễm mỡ ở mức nhẹ, trong lâm sàng khó mà chẩn đoán ra chứng bệnh gì . Những biểu hiện đó nói lên sức khỏe đã xuất hiện vấn đề, trong đó cũng có thể là tín hiệu dự báo cho bệnh tim mạch và các căn bệnh hiểm nghèo khác, nếu để mặc tiếp tục phát triển có thể diễn biến thành chứng bệnh khác.

Theo kết quả điều tra hữu quan, cộng đồng xuất hiện rủi ro tiềm tàng về sức khỏe chủ yếu tập trung ở người đứng tuổi, nhất là phần tử trí thức và nhà quản lý doanh nghiệp cấp cao chiếm tỷ lệ khá cao, nếu không tiến hành can thiệp một cách kịp thời, một khi diễn biến thành bệnh tật mới tiến hành điều trị, không những phải trả chi phí cao, mà còn rất khó chữa. Vì vậy, khi xuất hiện  rủi ro tiềm tàng về sức khỏe, nhất định phải khám chữa sớm. Phân tích nguyên nhân dẫn đến bệnh trao đổi chất, bác sĩ Mã Kiến Vĩ nói:

"Có năm nguyên nhân gây nên bệnh trao đổi chất. Một là nhân tố bẩm sinh, đây là điều liên quan chặt chẽ tới thể chất của mỗi người, ví dụ như thể chất đờm thấp có tỷ lệ mắc bệnh trao đổi chất khá cao; nhân tố hình thành trong đời sống bao gồm thói quen ăn uống, tuổi tác, tinh thần, tâm trạng đều hết sức quan trọng".

Đúng như bác sĩ Mã Kiến Vĩ cho rằng, hút thuốc lá, thói quen ăn uống không tốt, không tập luyện sức khỏe và chưa có sự nhận thức đúng mức về bệnh di truyền trong gia tộc đều là những nguyên nhân quan trọng dẫn đến bệnh trao đổi chất. Trường hợp hút thuốc lá lâu năm lại không chú trọng tập luyện sức khỏe, lượng ô-xi của tế bào hồng cầu không đủ sẽ khiến người ta cảm thấy mệt mỏi đuối sức. Để đảm bảo cung ứng đủ lượng ô-xi cho cơ thể, huyết sắc tố trong máu sẽ tăng cao và dẫn đến máu đặc. Dẫn đến kết quả nhịp tim tăng nhanh. Chính những vấn đề này đều liên quan tới các chứng bệnh như: Tim mạch vành, sự trao đổi mỡ trong máu thất thường, huyết áp cao, bệnh tiểu đường, rối loạn nhịp tim v.v.

Vì vậy, khi xuất hiện những vấn đề như béo phì, lượng đường trong máu cao, huyết áp cao, rối loạn nhịp tim, nóng tính hay cáu, lạnh chân tay, nhưng khi kiểm tra lại không phát hiện bệnh gì, trường hợp này nên khám bác sĩ liệu có phải mắc bệnh trao đổi chất hay không.

Hiện nay, chủ yếu áp dụng các biện pháp điều trị bệnh trao đổi chất như sau: Một là điều chỉnh thói quen sinh hoạt và ăn uống hàng ngày, hai là tiến hành điều trị bằng Trung Dược; ba là điều trị bằng thuốc đặc hiệu. Bên cạnh đó, đến bệnh viện khám sức khỏe, lắng nghe ý kiến của bác sĩ về lối sống, ăn uống, tâm lý, tập luyện sức khỏe v.v, để tiến hành điều chỉnh về mặt chăm sóc sức khỏe, qua đó có thể đề phòng bệnh tật một cách hữu hiệu và nâng cao chất lượng đời sống. Kết hợp kinh nghiệm lâm sàng trong nhiều năm, bác sĩ Mã Kiến Vĩ đã đưa ra một số kiến nghị cho những người mắc bệnh và có tiềm ẩn mắc bệnh trao đổi chất như sau:

"Về đời sống, trước hết phải luôn luôn vui vẻ, nếu trạng thái tinh thần không được vui vẻ, không những bị ám ảnh bởi bệnh trao đổi chất, mà còn có khả năng mắc phải các chứng bệnh khác; hai là thói quen ăn uống, những người có thói quen ăn thực phẩm chứa nhiều dầu cần phải giảm bớt lượng dầu, lấy thực phẩm thanh đạm là chính; ba là thời gian nghỉ ngơi và giấc ngủ  là điều rất quan trọng, đảm bảo thời gian ngủ có thể duy trì hoạt động trao đổi chất trong cơ thể tiến hành bình thường. Bốn là chú ý tập luyện sức khỏe, nếu không tập thể dục thì chất trong cơ thể sẽ không thể tiến hành trao đổi".

Đối với cộng đồng chưa có chế độ ăn uống hợp lý, bác sĩ Mã Kiến Vĩ đặc biệt giới thiệu một thực đơn dưỡng sinh có lợi cho xa rời chứng trao đổi chất. Bác sĩ cho biết, lúa mạch chứa nhiều chất xơ hòa tan trong nước, có thể hấp thụ muối mật trong hệ thống tiêu hóa được chuyển đổi từ côlétxtêrôn của gan, ngăn chặn muối mật một lần nữa trở về gan, rồi thải ra qua phân, giảm thiểu lượng côlétxtêrôn trong máu và gan. Bác sĩ đề nghị mỗi người mỗi ngày dùng 60-100 gam lúa mạch là vừa.

Thực phẩm thứ hai là hạt Ý Dĩ. Kết quả thử nghiệm trên cơ thể động vật và con người trong hàng chục năm qua chứng minh, hạt Ý Dĩ có thể giảm lượng Triglyceride (chất béo trung tính), côlétxtêrôn và côlétxtêrôn mật độ thấp, đồng thời tăng hàm lượng côlétxtêrôn mật độ cao tức côlétxtêrôn chất lượng tốt, song phụ nữ mang thai không nên dùng. Bác sĩ đề nghị mỗi người mỗi ngày dùng 50-100 gam hạt Ý Dĩ là vừa.

Thực phẩm cần ưu tiên lựa chọn thứ ba là cà chua nhỏ. Năm 2002, cà chua nhỏ được tạp chí Thời đại Mỹ bình chọn là thực phẩm hàng đầu trong 10 thực phẩm chăm sóc sức khỏe, cà chua nhỏ chứa nhiều chất xơ và Lycopene (chất có nhiễm sắc tố đỏ), sức kháng ô-xi hóa của Lycopene nhiều gấp 10 lần so với vitamin E, có thể loại bỏ gốc tự do, có thể đề phòng và làm chậm tốc độ ô-xi hóa Protein mật độ thấp, đồng thời có thể giảm thiểu côlétxtêrôn trong máu. Bác sĩ đề nghị mỗi người mỗi ngày dùng 100-300 gam cà chua nhỏ là vừa.