"Phải nghe lời bố mẹ" là câu nói cửa miệng của các bậc phụ huynh Trung Quốc khi dạy bảo con cái. Nghe lời bố mẹ là đứa con ngoan, đây là nhận thức chung của mọi người theo cách giáo dục truyền thống của Trung Quốc.
Một người tư vấn kể lại quá trình bố mẹ dạy bảo anh phải nghe lời bố mẹ. Anh nói: "Khi còn nhỏ, bà ngoại trông non, chăm sóc anh, trước khi đi làm mẹ bao giờ cũng dặn đi dặn lại phải nghe lời bà. Lên ba tuổi tôi bắt đầu đi mẫu giáo, buổi sáng hàng ngày mẹ đưa tôi đến trường mẫu giáo, và trước khi chia tay, mẹ bao giờ cũng căn dặn, phải nghe lời cô giáo. Lên Trung học vẫn nghe mẹ thường căn dặn phải nghe lời thầy cô. Đến khi đã đi làm mẹ vẫn luôn căn dặn phải nghe lời lãnh đạo, làm theo ý muốn của lãnh đạo. Hình như trong ký ức của tôi mẹ nói nhiều nhất là câu phải nghe lời".
Tuy tôi chưa điều tra nghiên cứu với quy mô lớn, nhưng qua quan sát trong cuộc sống hàng ngày và trao đổi với một số bạn học, có thể tổng kết được là câu "Phải nghe lời" là câu mà các bậc phụ huynh Trung Quốc nói với con cái nhiều nhất.
Vậy cha mẹ dạy bảo con phải nghe lời liệu có đúng hay không ? trẻ em khi còn nhỏ, còn chưa tự lập được, bảo ban con phải làm theo ý muốn của cha mẹ để tránh xẩy ra bất trắc, thì đúng thôi. Nhưng trẻ em lớn dần. Lúc này cha mẹ nhắc nhở, quan tâm là điều cần thiết, nhưng không nên thừơng xuyên nói câu phải nghe lời để dạy bảo con cái. Như vậy, trong thâm tâm của con trẻ luôn giữ một quan niệm là: Những điều mà bố mẹ, thầy cô và những người bậc trên dạy bảo đều là đúng. Trên một mức độ lớn đã hạn chế sự phát triển tư duy độc lập của trẻ. Khiến trẻ em lớn lên hình thành tính cách dụt dè, nhút nhát, không có chủ kiến.
Chúng ta thử nghĩ, bất cứ việc gì con cái cũng làm theo lời của cha mẹ và thầy cô, không có không gian tâm lý để nêu ra câu hỏi của mình, không thể biểu đạt cách nhìn nhận của mình, nói theo kiểu đao to búa lớn, thì những đứa trẻ như vậy chẳng khác nào người máy ? Liệu có ý thức và khả năng sáng tạo hay không ?
Giáo dục bằng cách bảo ban con phải nghe lời cha mẹ, thầy cô là cách giáo dục thiếu dân chủ. Trong thời đại mới cần những nhân tài có tố chất tâm lý cao, trong thế kỷ mới tất nhiên sẽ đào tạo biết bao những nhân tài cao cấp và biết bao người lao động bình thường có ý thức sáng tạo mới và tinh thần khoa học. Cách giáo dục truyền thống bắt con cái phải nghe cha mẹ trong các gia đình Trung Quốc đã không còn thích ứng với sự phát triển của thời đại, nếu như không thay đổi triệt để cách giáo dục này sẽ không thể thích ứng nhu cầu và yêu cầu về tố chất đối với nhân tài trong thời đại mới, cũng không thích ứng với yêu cầu đối với những người lao động bình thường trong thời đại mới.
Gia đình nào nhanh chóng thay đổi được quan niệm giáo dục truyền thống thì sẽ có lợi cho con cái của gia đình đó trong bước đường trưởng thành. Làm cha mẹ phải mở rộng tầm mắt, phải thấy được tương lai của con cái, phải thấy được nhu cầu của thế giới mai sau đối với con cái, phải làm thế nào để cách giáo dục trong gia đình của chúng ta hiện nay tương xứng với yêu cầu về nhu cầu nhân tài của thế kỷ 21.
Chúng ta phản đối cách giáo dục bắt con cái phải nghe lời cha mẹ, không có nghĩa là phản đối con cái việc gì cũng không nghe lời cha mẹ, thầy cô. Cũng không phải phản đối cha mẹ yêu cầu nghiêm khắc đối với con cái, thầy cô yêu cầu nghiêm khắc với học trò, mà là để cho trẻ em phát triển có tư duy và cách nhìn nhận riêng của bản thân mình.
• Hoạt động Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung Quốc-Việt Nam lần thứ 18 đã diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam 2018/08/15
• Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ trao học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2018 2018/08/14
