Nhận thức đúng đắn và chẩn đoán khoa học bệnh tim mạch vành

Bệnh tim mạch vành là căn bệnh tim mạch phương hại nghiêm trọng tới sức khỏe của con người, tại Trung Quốc, song song với kinh tế phát triển, tỷ lệ phát bệnh tim mạch vành cũng mỗi năm một tăng, mà còn có xu hướng trẻ hóa, thậm chí có người chỉ ngoài 30 tuổi đã bị đột tử bởi mắc bệnh tim mạch vành, khiến người ta ngày càng lo ngại và quan tâm đến căn bệnh này. Bệnh tim mạch vành là căn bệnh gì? Nên nhận thức và chẩn đoán khoa học như thế nào? Giáo sư Vương Sảnh, Chủ nhiệm Khoa Y học Phóng xạ Hạt nhân Bệnh viện An Trinh Bắc Kinh trực thuộc Trường Đại học Y khoa Thủ đô sẽ giới thiệu nội dung chi tiết về mặt này.

Đối với rất nhiều người trong đó kể cả những người mắc bệnh tim mạch vành mà nói, sự nhận thức về căn bệnh này chỉ ở mức nông cạn thậm chí là nhận thức sai lầm. Trên thực tế, chỉ có tìm hiểu mối quan hệ giữa động mạch vành với tim mới có thể thực sự nhận thức bệnh tim mạch vành.

Động mạch vành là nhóm động mạch đi qua bề mặt quả tim, với chức năng là cung cấp máu cho tim; còn cơ tim là nhóm cơ bắp đảm bảo nhịp đập của tim, sau khi cung cấp đủ lượng máu cho tim, mới có thể hoàn thành chức năng co giãn của tim, tức là đảm bảo nhịp đập bình thường của tim.

Rất nhiều người cho rằng, bệnh tim mạch vành có nghĩa là động mạch vành đã "mắc bệnh". Vì vậy, bức xúc mong tìm hiểu tình hình của động mạch vành, qua chụp phim CT ở động mạch vành mới phát hiện trong động mạch vành có khối huyết, thậm chí có chỗ bị hẹp lại, và cho rằng mình mắc bệnh tim mạch vành. Trường hợp thỉnh thoảng xuất hiện các triệu chứng khó chịu ở ngực, đau tức, có người cũng nghĩ rằng liệu mình có phải mắc bệnh tim mạch vành hay không? Vậy cách nhìn nhận này có đúng hay không? Giáo sư Vương Sảnh cho biết:

"Định nghĩa thực sự của bệnh tim mạch: Biến chứng xơ cứng động vành mạch dẫn đến hẹp động mạch vành cũng như dẫn đến thiếu máu và thiếu ô-xi cục bộ cơ tim, làm cho chức năng cơ tim suy giảm, xuất hiện bệnh tim mạch trong trường hợp này được coi là bệnh tim xơ cứng động mạch vành, đó tức là bệnh tim mạch, còn có tên gọi là bệnh tim thiếu máu. Vì thế, trường hợp chỉ xuất hiện khối huyết và hẹp động mạch vành không phải bệnh tim mạch, mà chỉ cảm thấy khó chịu ở ngực do cơ tim thiếu máu gây nên, cũng không phải là "đau thắt cơ tim". Đương nhiên cũng không phải là "bệnh tim mạch vành thực sự".

Tại sao chẩn đoán tim mạch vành phải có chứng cớ thiếu máu cơ tim? Kết quả nghiên cứu bệnh lý và sinh lý học mới nhất cho thấy: Bệnh động mạch vành là có từ thời thanh thiếu niên, dần dần phát triển và trở nên nghiêm trọng cùng với bệnh tim mạch kéo dài, trong quá trình này, nếu biến chứng bệnh tim mạch vành không dẫn đến thiếu máu cơ tim, thì coi đó là sinh lý thiên nhiên bình thường, tức là hiện tượng thiên nhiên; nếu biến chứng tim mạch vành dẫn đến thiếu máu và thiếu ô-xi cơ tim, thậm chí dẫn đến suy tim, điều này chứng tỏ bệnh lý thay đổi, trường hợp này chứng tỏ người bệnh đã mắc bệnh tim mạch vành.

Thực tiễn trong lâm sàng cho thấy: Nếu thiếu máu cơ tim, sẽ dẫn đến rủi ro khá cao về tim, bởi vì, tỷ lệ chết vì nhồi máu cơ tim hàng năm chiếm tới 50%, cơ suất đột tử do bệnh tim trung bình hàng năm là 6%. Nếu không xuất hiện tình hình thiếu máu cơ tim, thì tình hình tim là an toàn. Trường hợp này cơ suất xảy ra vấn đề bệnh tim trung bình mỗi năm chưa đến 1%; do vậy, trước bệnh tim mạch, chúng ta không nên quá nhạy cảm và tự gây nỗi lo cho mình.

Giáo sư Vương Sảnh nhắc nhở rằng, đương nhiên chúng ta phải coi trọng đúng mức bệnh tim mạch vành, bởi vì có một số bệnh tim mạch vành không có triệu chứng rõ rệt.

Xét về một số bệnh tim mạch vành không có triệu chứng rõ rệt, cho nên chẩn đoán kịp thời và chính xác là điều hết sức quan trọng. Song song với khoa học kỹ thuật không ngừng phát triển, ngày càng nhiều phương pháp chẩn đoán bằng khoa học công nghệ đã được vận dụng trong lâm sàng, trong đó kể cả các phương pháp chẩn đoán bệnh tim mạch vành, ví dụ như làm điện tâm đồ, chụp phim CT động mạch vành, chụp hình đồng vị, nội soi động mạch vành.

Điện tâm đồ thường được ứng dụng trong lâm sàng, qua điện tâm đồ có thể nhắc nhở chúng ta liệu có xuất hiện thiếu máu cơ tim hay không, song điện tâm đồ chịu sự quấy nhiễu của rất nhiều nhân tố, cho nên chỉ thích hợp dùng cho rà soát bệnh tim mạch. Chụp phim CT động mạch vành có thể thể hiện rõ nét các hiện tượng như huyết khối trong động mạch vành cũng như vôi hóa và hẹp động mạch vành, là phương pháp chẩn đoán không vết mổ, song phương pháp này không thể phán đoán biến chứng bệnh mạch vành liệu có dẫn đến xạ hình tưới máu cơ tim giảm thiểu hay không, cho nên hạn chế tới khả năng chẩn đoán bệnh tim mạch một cách chính xác.

Hiện nay, chụp hình động mạch vành là phương pháp tiêu chuẩn nhất trong chẩn đoán bệnh động mạch vành, có thể chụp vị trí biến chứng rõ hơn so với chụp hình CT, đồng thời có thể đặt giá đỡ động mạch vành cho người bệnh. Song chụp hình động mạch vành là phương pháp kiểm tra có vết mổ, cũng không thể cho thấy liệu xạ hình tưới máu ở tim liệu gây tổn thương hay không, vì vậy, chụp hình động mạch vành cũng không phải là phương pháp lựa chọn hàng đầu trong chẩn đoán bệnh tim vành.

Xét đến rất nhiều người mắc bệnh động mạch vành đều xuất hiện tâm trạng "sốt ruột tìm khám bác sĩ tùy tiện", bác sĩ Vương Sảnh kiến nghị, nhất định phải tuân theo trình tự chẩn đoán và chữa trị một cách khoa học, tránh để lỡ thời gian điều trị thậm chí chữa lợn lành thành lợn què.

"Trước hết chúng ta cần phải tìm hiểu bệnh tim mạch vành, sau khi xuất hiện triệu chứng, đừng tự chẩn đoán vội, chớ tự dọa mình, mà phải đi bệnh viện mời bác sĩ chẩn đoán. Trước tiên phải tìm ra chứng cớ thiếu máu cơ tim. Nếu không xuất hiện trường hợp thiếu máu cơ tim thì chứng tỏ không mắc bệnh tim mạch vành. Thực ra, nếu người bệnh tồn tại một số bệnh tật có nguy cơ cao dẫn đến bệnh tim mạch vành như cao huyết áp, mỡ trong máu cao, đường trong máu cao, thì cần phải kiểm soát các chứng bệnh đó qua dùng thuốc; nếu chưa xuất hiện trường hợp kể trên và cũng không thiếu máu cơ tim, thì đó là trường hợp bình thường".

Bác sĩ Vương Sảnh còn nhắc nhở rằng, chẩn đoán bệnh tim mạch vành đòi hỏi căn cứ vào hai mặt: Một là biến chứng về động mạch vành, hai là thiếu máu cơ tim, trường hợp thiếu một trong hai chứng cứ đó đều coi là phương pháp chẩn đoán bệnh tim mạch không khoa học và không chính xác. Trường hợp mắc bệnh tim mạch vành, trước hết phải bảo vệ tốt quả tim, ăn uống hợp lý, kiểm soát huyết áp, mỡ trong máu và đường trong máu tăng cao, duy trì lối sống lành mạnh. Trường hợp xuất hiện thiếu máu cơ tim, thì rủi ro bệnh tim sẽ tăng lên, cho nên phải sớm tiến hành phẫu thuật tái tạo tim mạch vành, đề phòng xảy ra vấn đề về tim.