Những điều cần lưu ý trong ăn uống cho những người mắc bệnh thận mãn tính

Bệnh thận mãn tính là căn bệnh kinh niên của cơ quan thận với sự tham gia của cơ chế miễn dịch và không miễn dịch, giảm thiểu lượng hấp thu protein có thể cải thiện chứng niệu độc của người mắc bệnh thận mãn tính. Song làm thế nào để ứng dụng biện pháp chữa trị bệnh thận mãn tính bằng dinh dưỡng, chất Protein gì thích hợp cho bệnh nhân mắc bệnh thận mãn tính? Khi giới thiệu về chế độ ăn uống của người mắc bệnh thận mãn tính, bác sĩ Dư Nhân Hoan, Chủ nhiệm Khoa bệnh thận Bệnh viện Tây Uyển Bắc Kinh cho biết:

Rất nhiều người đều cho rằng, bệnh thận mãn tính là căn bệnh thường thấy trong lâm sàng, đây là sự nhận thức sai lầm, bệnh thận mãn tính không phải là căn bệnh độc lập, mà là giai đoạn phát triển của trước khi xảy ra suy thận bởi viêm tiểu cầu thận nguyên phát và do mắc phải. Trong toàn bộ trường hợp suy thận có khoảng 60% là do viêm tiểu cầu thận gây nên. Nguyên nhân dẫn đến bệnh thận mãn tính có thể là do nhiều căn bệnh như viêm thận mãn tính, bệnh tiểu đường, cao huyết áp v.v gây nên. Hiện nay tại Mỹ chủ yếu là do bệnh tiểu đường và cao huyết áp gây nên, tại Trung Quốc trước đây chủ yếu là do viêm thận mãn tính là chính. Nếu phát hiện sớm và được điều trị chính quy sớm có thể làm dịu sự diễn biến của bệnh thận, song nếu không được chữa trị chu đáo, bệnh thận mãn tính sẽ phát triển dần cho đến khi suy thận, tức là chứng niệu độc, đến lúc đó thì phải áp dụng biện pháp điều trị bằng cách chạy thận nhân tạo suốt đời hoặc cấy thận.

Nói chung, nhiều người không thể coi trọng đúng mức bệnh thận mãn tính ở giai đoạn sớm, vì vậy bác sĩ Dư Nhân Hoan nói:

"Mặc dù bệnh thận không có triệu chứng đặc biệt, thế nhưng nếu chúng ta chú ý đúng mức trong thường ngày, thì có thể phát hiện kịp thời. Ví dụ như người bệnh cảm thấy mỏi lưng, xuật hiện hiện tượng tê phù, trong nước tiểu có nhiều bọt, chóng mặt, cao huyết áp v.v, trước những trường hợp này cần phải đi kiểm tra tại bệnh viện".

Bệnh thận mãn tính bao gồm tất cả các căn bệnh gây phương hại tới thận, làm cho chức năng thận suy giảm. Nếu bệnh thận ngày càng trầm trọng, thì chất thải qua sự trao đổi trong cơ thể sẽ bị tích tụ, khiến con người cảm thấy khó chịu và xuất hiện nhiều triệu chứng,ví dụ huyết áp tăng cao, thiếu máu, đuối sức, buồn nôn, suy dinh dưỡng, tê phù, thậm chí xuất hiện các chứng dây thần kinh. Bệnh thận còn có thể tăng thêm rủi ro mắc bệnh tim mạch. Những hiện tượng này rất có thể diễn biến dần trong trường hợp không có cảm giác gì. Rất nhiều người mãi cho đến giai đoạn niệu độc, xuất hiện chứng thiếu máu nghiêm trọng mới có cảm giác.

Bệnh thận mãn tính liệu có thể chữa trị hay không? Bác sĩ Dư Nhân Hoan cho rằng về nguyên tắc là có thể điều trị, đặc biệt là điều trị bằng dinh dưỡng. Ngay từ cách đây 150 năm, con người đã có nhận thức đối với mối quan hệ giữa chất Protein với diễn biến của bệnh thận mãn tính, từ đó, hàng loạt văn hiến đã có ghi chép nội dung về chất Protein có thể cải thiện và làm cho chứng suy thận mãn tính của động vật và con người chậm lại. Vậy, nên điều trị bệnh thận mãn tính bằng dinh dưỡng gì, chất protein gì là dinh dưỡng thích hợp nhất. Bác sĩ Dư Nhân Hoàn nói:

"Về phương pháp phòng ngừa trước hết phải nói đến chế độ ăn uống. Tây y chú trọng sự cân bằng giữa các chất như dinh dưỡng tố, bột, hyđrat cacbon, protein, chất béo, vitamin, nguyên tố vi lượng. Đây là điều rất đúng. Trung Y quan niệm rằng 'Ngũ cốc vi dưỡng, ngũ sơ vi sung, ngũ quả vi trợ, phối hợp̣ hợp lý, dinh dưỡng cân bằng, sẽ giảm thiểu tỷ lệ mắc bệnh' ".

Bác sĩ Dư Nhân Hoan nói, trong lương thực chính hiện nay của Trung Quốc như gạo, bột mì, ngô v.v, cho dù chứa chất protetin khá cao, nhưng thành phần Axit Amino tương đối thấp hay là với tỷ lệ không thích hợp, vì vậy nên hạn chế lượng ăn trong khi đó cần phải tăng thêm protein chất lượng tốt, là chất protein giá trị hiệu quả sinh học cao, protein động vật đã được phổ biến ứng dụng trong lâm sàng.

Thế nhưng những năm gần đây, sự bổ ích của chất protein trong đậu nành đối với thận đã được người ta quan tâm chú ý nhiều, nhất là hiệu quả cải thiện trao đổi mỡ tốt hơn protein động vật, dùng protein thực vật chứa hàm lượng hoóc-môn nữ cao có thể làm cho diễn biến bệnh thần chậm lại. Nếu so với protein động vật , thì protein trong đậu càng thích hợp cho cơ quan thận, chiếc máy lọc trong cơn thể con người chúng ta, protein trong đậu có thể làm dịu hoặc ngăn chặn sự phá hoại đối với thận, nhằm đạt mục đích bảo vệ thận.

Protetin trong đậu là protein trăm phần trăm có giá trị hiệu quả sinh học cao, là bộ phận chủ yếu của đậu nành, chiếm khoảng từ 35%-50%, thuộc protetin hình cầu. Protein đậu nành chứa rất nhiều thành phần đặc biệt, ví dụ như Axit thực vật, chất xơ và chất hạn chế Inxulin, những thành phần khác nhau sẽ phát huy vai trò sinh lý khác nhau, trong đó thành phần Soybean trong đậu nành đóng vai trò hết sức quan trọng, có thể giảm lượng Côlétxtêrôn, gien chống ung thư, chống ô-xi hóa v.v.

Từ lâu, Trung Y đã nhận thức tới mối liên hệ giữa đậu nành với cơ quan thận. Ví dụ "Hoàng Đế Nội Kinh" viết: "Bắc phương hắc sắc, nhập thông vu thận...vị mặn, như nước, dùng để nuôi lợn, đó là đậu nành (đậu nành đen của miền Đông Bắc Trung Quốc)...". Cuốn "Loại Kinh" càng có nhận xét sâu sắc hơn đối với mối quan hệ giữa đậu nành với bệnh thận, "Loại Kinh" có viết: "Người mắc bệnh thận, nên ăn giá đậu nành". Thực tiễn điều trị trong biết bao năm nay của Trung Y cho biết, đỗ đỏ và đậu nành đen là loại thuốc và thực phẩm thường dùng cho chữa trị chứng thủy thũng, đạt hiệu quả hỗ trợ điều trị khá.

Trung Quốc từ lâu đã có tập quán ăn các loại đậu và thực phẩm chế biến từ các loại đậu, thực phẩm chế biến từ các loại đậu hết sức phong phú, trong đó bao gồm bột đậu, nước đậu, đậu phụ v.v. Đậu nành miền Đông Bắc Trung Quốc chứa hàm lượng protetin khá cao, dinh dưỡng phong phú. Người châu Âu dùng đậu nành tương đối phổ biến, theo ước tính, người Trung Quốc đại lục mỗi ngày ăn khoảng 10g đậu, người Đài Loan Trung Quốc và người Nhật Bản bình quân mỗi ngày ăn từ 30-50 gam, tương đương hấp thụ từ 20-80 mg Soybean.

Kết hợp kinh nghiệm điều trị bệnh thận của các bệnh viện truyền thống và y học hiện đại cũng như xét về dinh dưỡng học hiện đại, bác sĩ Dư Nhân Hoan giới thiệu với những người mặc bệnh thận mãn tính một bài thuốc dinh dưỡng tương đối khoa học và hợp lý:

"Điều trị qua ăn uống là phương pháp phòng bệnh và điều trị tốt nhất. Một là ít ăn mặn, nói chung mỗi ngày ăn từ 3-5 gam muối, hạn chế lượng muối là điều hết sức quan trọng đối với bảo vệ thận. Hai là ít protetin. Các loại đậu đều chứa thành phần protein chất lượng tốt, rất bổ ích cho đề phòng xơ cứng thận".

Những người mắc bệnh thận mãn tính dùng thực phẩm chứa protetin thấp sẽ có những điều bổ ích như sau: Một là có thể giảm thiểu chứng bệnh của đường tiêu hóa, đồng thời có lợi cho phòng chống chứng ngộ độc axít trao đổi, chứng hàm lượng cali và photpho trong máu cao. Hai là dùng thực phẩm protein thấp có thể giảm nhẹ hoặc ngăn chặn chức năng thận bị xấu đi trong trường hợp cung ứng protein thấp cho cơ thể. Ba là có thể hạ thấp tỷ lệ lọc và trao đổi của tiểu cầu thận, làm dịu quá trình xấu đi của chức năng thận.

Bác sĩ Dư Nhân Hoan còn nhắc nhở rằng, bất cứ xét về Trung Y hay Tây Y, đều không nên đưa chất protein trong đậu vào thực đơn cấm dùng cho người mắc bệnh thận mãn tính.