Ung thư hệ thần kinh nội tiết

Ung thư hệ thần kinh nội tiết rất ít thấy, chiếm không đầy 1% trong toàn bộ ung thư ác tính, phần lớn ở dạ dày, đường ruột và tuyến tụy. Trong 30 năm qua, tỷ lệ phát sinh ung thư hệ thần kinh nội tiết tăng gấp khoảng 6 lần. Nguyên nhân gây nên ung thư hệ thần kinh nội tiết là gì? Nó có những nguy hại gì? Nó có gì khác so với ung thư bình thường hay không? Chúng ta cùng tìm hiểu những vấn đề trên qua giới thiệu của bác sĩ Đàm Hoàng Anh, khoa nội Ung thư Kết hợp TrungY và Tây Y Bệnh viện Hữu nghị Trung-Nhật.

Nhiều người chưa có sự hiểu biết về ung thư hệ thần kinh nội tiết, triệu chứng lúc đầu của ung thư này không rõ rệt, sau khi xuất hiện các triệu chứng như ỉa chảy, da đầu, da mặt, da chân tay bị đỏ, bụng đau quặn v.v, bệnh nhân đi khám bác sĩ chỉ vì nguyên nhân ỉa chảy và đau bụng, thông thường được bác sĩ chẩn đoán là hội chứng đường ruột, sau khi bác sĩ khoa đường ruột và chuyên gia khác yêu cầu kiểm tra bằng chụp phim mới phát hiện biến chứng nguyên phát hoặc tình hình di căn gan.

Số liệu trong lâm sàng cho thấy, trên 60% người bệnh khi được chẩn đoán ra ung thư hệ thần kinh nội tiết đã ở vào giai đoạn cuối. Tỷ lệ sống 5 năm của người mắc ung thư hệ thần kinh nội tiết di căn gần bằng các ung thư khác trường hợp di căn, thời gian sống của 65% bệnh nhân di căn ở giai đoạn cuối không quá 5 năm. Qua đó có thể thấy, ung thư hệ thần kinh nội tiết không những tiềm ẩn rất sâu, mà còn gây phương hại lớn đối với sức khỏe con người. Giới thiệu về ung thư hệ thần kinh nội tiết, bác sĩ Đàm Hoàng Anh cho biết:

"Ung thư hệ thần kinh nội tiết là tên gọi chung của một loại ung thư, là chỉ ung thư ác tính phát sinh từ tế bào nội tiết thần kinh của bất cứ bộ phận nào trong cơ thể. Xét về các bộ phận cơ thể, thường thấy nhất có ung thư hệ thần kinh nội tiết tuyến tụy, ung thư hệ thần kinh nội tiết dạ dày và đường ruột v.v".

Tế bào nội tiết thần kinh rải rác khắp toàn thân, không những tồn tại trong một số mô và bộ phận nội tiết, còn rải rác trong hệ thống ngoại tiết như phế quản, phổi, dạ dày, đường ruột, tuyến tụy, ống mật, gan v.v.

Các bộ phận và các mô trong cơ thể con người đều có khả năng phát sinh ung thư hệ thần kinh nội tiết, nhưng phần lớn phát sinh ở các bộ phận nội tiết, ví dụ như tuyến thượng thận chẳng hạn. Trước đây người ta cho rằng tỷ lệ phát sinh ung thư hệ thần kinh nội tiết không cao, song cùng với trình độ nhận thức được nâng cao cũng như áp dụng kỹ thuật kiểm tra xét nghiệm hữu quan, người ta phát hiện đây không phải là loại ung thư ít thấy hoặc hiếm thấy.

Do ung thư hệ thần kinh nội tiết bắt nguồn từ tế bào nội tiết thần kinh, vì vậy, loại ung thư này sẽ sản sinh hoóc-môn khác nhau tùy theo bộ phận phát bệnh khác nhau, từ đó có những biểu hiện trong lâm sàng khác nhau. Thường thấy nhất là hội chứng ung thư, da đầu, da mặt, day chân tay bị đỏ đột phát hoặc liên tục, còn có trường hợp do các nguyên nhân rượu cồn, hoạt động dữ dội, sức ép tinh thần hoặc ăn Sô-cô-la và chuối gây nên.

Còn có trường hợp là do ỉa chảy nhẹ và vừa, nhưng ỉa chảy chưa nhất định xuất hiện song song với da đỏ, rất có thể liên quan tới hoạt động đường ruột tăng mạnh, có thể kèm theo chứng đau bụng. Vậy, nguyên nhân gì dẫn đến ung thư hệ thần kinh nội tiết? Bác sĩ Đàm Hoàng Anh cho biết:

"Hiện nay vẫn chưa rõ nguyên nhân gây nên ung thư hệ thần kinh nội tiết, ung thư hệ thần kinh nội tiết dạ dày, đường ruột và tụy cũng không liên quan tới di truyền và gien, nói chung bệnh nhân tán phát khá nhiều".

Nguyên nhân dẫn đến ung thư hệ thần kinh nội tiết bao gồm rất nhiều, có cả tác dụng lý hóa và sinh học, đa số liên quan tới thói quen sinh hoạt của con người, nhưng cũng không hoàn toàn như vậy. Chính do chưa tìm hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh, cho nên việc điều trị loại ung thư này cũng trở nên phức tạp hơn.

Trong điều trị ung thư hệ thần kinh nội tiết sẽ áp dụng phương pháp khác nhau tùy theo bộ phận phát sinh và giai đoạn khác nhau của ung thư. Thông thường áp dụng ba phương thức điều trị gồm: Điều trị hỗ trợ căn cứ chứng bệnh cụ thể; điều trị bằng phẫu thuật như phẫu thuật cắt bỏ ung thư, giảm thiểu tế bào ung thư, diệt tế bào ung thư bằng sóng cao tần và bằng đông lạnh, phẫu thuật thắt mạch máu gan; điều trị bằng cách không phẫu thuật như điều trị sinh học, hóa liệu và phóng liệu.

Trên thực tế, mỗi phương thức điều trị đều có ưu khuyết điểm riêng, cần phải xác định lựa chọn phương pháp điều trị căn cứ tình hình thực tế của từng bệnh nhân, trong đó kể cả áp dụng song song nhiều biện pháp. Liệu ung thư hệ thần kinh nội tiết có phải rất khó chữa khỏi như các ung thư khác hay không? Bác sĩ Đàm Hoàng Anh nói:

"Sau khi bị ung thư hệ thần kinh nội tiết, người bệnh không nên hoảng sợ, bởi vì nó có phần khác nhau so với ung thư thường thấy, bệnh nhân ở giai đoạn đầu hoàn toàn có thể chữa khỏi, cho dù đã xuất hiện tình hình di căn cũng chớ nên quá bi quan, qua điều trị có thể sống cùng ung thư trong thời gian dài. Trong khi đó phải duy trì trạng thái tinh thần bình thường, đừng lo ngại, chú ý ăn uống, sinh hoạt có quy luật" .

Đúng như bác sĩ Đàm Hoàng Anh đã giới thiệu, ung thư hệ thần kinh nội tiết là loại ung thư do một số tế bào phân tán hoặc tế bào trong tuyến nội tiết biến dạng gây nên, còn ung thư thường là do tế bào trong cơ thể gây nên trong tình hình gien xảy ra biến dạng, có nghĩa là do tế bào ung thư nguyên phát bị kích hoạt gây nên.

So với các loại ung thư khác, quá trình sinh trưởng của ung thư hệ thần kinh nội tiết tương đối chậm, có cả các tính chất từ gần như lành tính đến ác tính cao độ. Ngoài 90% ung thư inxulin là ung thư lành tính ra, phần lớn ung thư hệ thần kinh nội tiết đều có xu hướng chuyển sang ác tính tiềm ẩn trong thời gian dài.

Phần lớn trường hợp sau khi được chẩn đoán đã ở vào giai đoạn cuối, trong đó có hơn 60% người bệnh di căn sang gan. Người mắc bệnh ung thư hệ thần kinh nội tiết được chẩn đoán sớm, tỷ lệ sống trong 5 năm từ 60%-100%. Tỷ lệ sống của trường hợp di căn cục bộ hoặc di căn sang bộ phận xa lần lượt là 40% và 29%, bình quân sống từ 1-2 năm. Vì vậy, chẩn đoán sớm và điều trị sớm là điều hết sức quan trọng.

Bên cạnh đó, ăn uống hàng ngày của người bệnh cũng rất quan trọng. Ung thư là căn bệnh tiêu hao, người bệnh xuất hiện tình hình dinh dưỡng không cân bằng và suy dinh dưỡng là điều thường thấy. Vì vậy, làm thế nào để cho người bệnh ăn ngon miệng và bổ sung dinh dưỡng là điều hết sức quan trọng đối với hồi phục sức khỏe. Trong đời sống hàng ngày phải chú trọng bổ sung dinh dưỡng hợp lý, thực phẩm đa dạng hóa, thường ăn thực phẩm chứa chất Protein cao, vitamin nhiều, mỡ động vật ít, dễ tiêu và nhiều rau quả tươi, tránh thực phẩm biến chất và kích thích cũng như thực phẩm hun, rán, nướng, dưa muối và quá mặn.

Cuối cùng, bác sĩ Đàm Hoàng Anh nhắc nhở mọi người, một khi mắc ung thư hệ thần kinh nội tiết, trạng thái tinh thần của người bệnh dễ thay đổi, cảm thấy hoang mang hoảng sợ hoặc tức giận, đây là những phản ứng bình thường.

Thực ra, mỗi người chúng ta đều có biện pháp ứng phó với bệnh tật. Người thì cố gắng thu lượm càng nhiều thông tin bổ ích, người thì mong thổ lộ tâm sự với bạn bè và người nhà, có người mong nhận được hỗ trợ từ y bác sĩ, chuyên gia tâm lý học v.v. Chúng ta có thể nhận được giúp đỡ và hỗ trợ từ mọi người ở xung quanh, điều then chốt là phải  thoát khỏi bóng đen của bệnh tật, tích cực phối hợp với biện pháp điều trị và phục hồi sức khỏe của bác sĩ.