Ngày hội đốt đuốc long trọng của dân tộc Di Lương Sơn

Ở các tỉnh Vân Nam, Tứ Xuyên, Quí Châu.v.v... miền tây nam Trung Quốc cư trú nhiều dân tộc thiểu số có nền văn hóa lịch sử lâu đời. Trong đó, dân tộc Di là dân tộc thiểu số có dân số tương đối đông. "Hội đốt đuốc" là Ngày hội dân tộc phổ biến nhất và long trọng nhất trong khu vực dân tộc Di, được gọi là "Ngày hội liên hoan phương Đông". Vào dịp hè hàng năm, "Hội đốt đuốc" của dân tộc Di khu vực Tây Xương tỉnh Tứ Xuyên đều thu hút nhiều khách du lịch bốn phương, có thể nói đã trở thành phong cảnh tươi đẹp ra mắt nền văn hóa dân tộc Di.

"Hội đốt đuốc" còn gọi là "Hội sao về", tiếng dân tộc di Lương Sơn gọi là "Du-ze", có ý nghĩa là "Tế lửa", được phân bố tại khu vực tây nam Trung Quốc vào ngày lễ truyền thống của nhân dân chi nhánh dân tộc Di như: Di, Bạch, Li-su, Na-xi, Ha-ni, La-hu.v.v... "Hội đốt đuốc" có lịch sử lâu đời, bắt đầu từ triều đại Hán-Đường đến nay đã hơn ngàn năm. Nguồn gốc về "Hội đốt đuốc" được ghi chép và có nhiều truyền thuyết, nội dung phong phú và đặc sắc khác nhau. Truyền thuyết "Hội đốt đuốc" của dân tộc Na-xi là để kỷ niệm một Thiên tướng đã hy sinh để bảo vệ thu hoạch ngũ cốc được mùa. Dân tộc Li-su đốt đuốc xua đuổi khí độc và mãnh thú, mở đường đón chào Gia-cát-lượng chinh chiến miền nam.

Ông Ba-mô-er-ha, Hội trưởng Hội Di học châu Lương Sơn giới thiệu một truyền thuyết của dân tộc Di : "Hội đốt đuốc" là ngày hội long trọng có qui mô lớn nhất, số người tham gia nhiều nhất, có đặc sắc dân tộc nồng đượm nhất trong những ngày hội truyền thống của dân tộc Di. Bắt nguồn từ Thiên thần cử lâu-la xuống trần gian thu thuế, sau khi bị giết chết, để báo thù đã thả nhiều sâu bọ gây thiệt hại cho trần gian, Đại Lực thần mời mọi người dùng đuốc thiêu đốt sâu bọ để bảo vệ thái bình.

Nghe nói hôm đó đúng ngày 24 tháng 6 âm lịch. Từ đấy, bắt đầu từ ngày 24 tháng 6 âm lịch hàng năm, nhân dân dân tộc Di tổ chức nghi lễ đốt đuốc để kỷ niệm trong ba ngày.

Theo truyền thống, ngày thứ nhất là đón lửa. Trong ngày lễ này, bà con thường tụ tập theo bản làng, gia đình, gia tộc tổ chức "Nghi lễ cúng tế" giết trâu bò, lợn, dê.v.v...Sau bữa ăn tối, khi bóng đêm bao chùm, chủ nhà vào bếp châm lửa đốt đuốc, từ trên mái nhà men theo tường soi sáng từng góc trong ngoài nhà, tiếp theo soi sáng chuồng trâu, chuồng dê, vừa soi vừa niệm kinh tế lửa : Thiêu chết sâu bọ, thiêu đi nghèo khó, thiêu đuổi dịch bệnh, nhà nông bội thu, người và gia súc lành mạnh.

Ngày thứ hai là truyền lửa. Trong ngày hôm ấy, mọi nhà đều tụ tập trước Đài tế thánh lửa, tổ chức nhiều hình thức hoạt động ngày lễ truyền thống. Các chàng trai mô phỏng theo truyền thuyết Đại Lực thần, đua ngựa, đấu vật, ca hát, đấu bò, đấu dê, chọi gà, bắn cung. Các cô gái thì mô phỏng theo truyền thuyết A-shi-ma, mặc quần áo đẹp, tay cầm chiếc ô, ca hát nhảy múa.

Trong ngày này, hoạt động quan trọng nhất là thi trai tài gái sắc. Ngày nay, Cuộc thi trai tài gái sắc đã trở thành nội dung hoạt động quan trọng nhất và có đặc sắc nhất của "Hội đốt đuốc" dân tộc Di Lương Sơn. Màn đêm ngả bóng, từng đôi trai gái bên thung lũng, bên suối nước, dưới chiếc ô màu vàng, gẩy đàn Nguyệt, cùng nhau tâm sự. "Hội đốt đuốc" có thể nói là ngày để cho trai gái hẹn hò tốt nhất, vì thế có người gọi là "Ngày tết tình yêu của phương Đông".

Qui mô và cấp bậc của "Hội đốt đuốc" năm nay hơn nhiều so với trước đây, tối 27 tháng 6 Âm lịch, tại quảng trường đuốc lửa Tây Xương, trên sân khấu lộng lẫy, hoạt động tuyển chọn trai tài gái sắc truyền thống dân tộc Di trong ba tiếng đồng hồ đã thu hút hơn chục nghìn người đến xem, những chỗ có thể đứng xung quanh quảng trường và dốc núi đếu đứng xem chật như nêm cối : Cô gái xinh đẹp tay cầm ô giấy dầu màu vàng, bước đi thướt tha. Chàng trai như đại bàng đầu đội "Kết anh hùng", khoác bạch chiên, thắt lưng đeo mác, ánh mắt quắc thước như một dũng sĩ.

Hơn 60 người dự thi thông qua ba vòng đua tranh như tự giới thiệu, trang phục, dáng điệu, tài nghệ, chọn chàng trai tuấn tú cô gái xinh đẹp khóa mới hài hòa thẩm mỹ giữa truyền thống và đương đại.

Ngày thứ ba "Hội đốt đuốc" tiếng dân tộc Di gọi là "Du-sha", "Du" có nghĩa là "Lửa", "Sha" có nghĩa là "Tiễn", tức có nghĩa là "Tiễn Thần Lửa" hoặc "Hội tiễn đưa". Đây là cao trào của hội đốt đuốc dân tộc Di Lương Sơn --- Đêm liên hoan đốt đuốc. Đương nhiên, "Hội đốt đuốc" tổ chức vào buổi tối, nên tất cả các hoạt động phải đợi mặt trời xuống núi.

Hơn 7 giờ tối, bầu trời Tây Xương còn chưa tối hẳn, nội thành Tây Xương đã chìm trong biển người tưng bừng náo nhiệt, trên suốt dọc đường chính trong nội thành cứ cách 50 mét lại xây gạch vây đốt lửa. Từng tốp người vây quanh đống lửa nhảy điệu "Da-ti" vui nhộn, ngọn lửa nhiệt tình nhanh chóng truyền đi niềm vui. Cao trào của đêm liên hoan hào hứng vào lúc nghi lễ châm lửa, sau khi ba đống lửa chính tại hội trường đốt cháy, bà con thôn xóm núi xa xa cũng châm bó đuốc trên tay, thuận theo đường núi uốn khúc, những bó đuốc sáng chói lấp lánh nối liền thành phố Tây Xương thành những con "Rồng lửa. Ánh lửa bốc ngùn ngụt, tiếng hò hét dậy trời, làm cho cả khu vực nội thành Tây Xương sôi động. Đi vào các đường phố ngõ hẻm, đuốc lửa dày đặc, như hoa tươi nở rộ đón chào khách du lịch.

Những bậc hiền nhân dân tộc Di cho rằng lửa là nối tiếp của mặt trời, lửa tượng trưng cho sự dũng cảm, xúc động, quang minh và mở cửa. Hàng nghìn năm qua, ngọn lửa gửi gắm lòng nhiệt tình và hướng về cuộc sống tươi đẹp của nhân dân dân tộc Di.