Tìm hiểu và đề phòng ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng là u ác tính thường thấy, là tên gọi chung của chứng ung thư trực tràng và kết tràng. Là một trong những chứng ung thư có tỷ lệ phát bệnh tăng lên nhanh nhất Bắc Kinh, ung thư đại tràng đã trở thành u ác tính đa phát thứ hai, tỷ lệ phát bệnh chỉ tiếp sau ung thư phổi, gần mức phát bệnh ở các nước phương Tây. Vậy ung thư đại tràng có những triệu chứng gì ở thời kỳ đầu và nên phòng chống như thế nào? Giáo sư Cố Tấn, Chủ nhiệm Khoa ung thư trực tràng và kết tràng, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung thư Bắc Kinh sẽ giới thiệu một số biện pháp phòng chống.

Ung thư đại tràng là u ác tính thường thấy của hệ thống tiêu hóa, phần lớn là ung thư kết tràng B và ung thư trực tràng. Chiếm 4/5 ung thư đại tràng, tiếp theo lần lượt là ung thư ruột thừa, thăng kết tràng và kết tràng ngang. Vì vậy, ung thư đại tràng bao gồm cả ung thư kết tràng và ung thư trực tràng. Những người ở độ tuổi từ 40-45 tuổi có tỷ lệ mắc bệnh ung thư đại tràng cao nhất. Tại các nước kinh tế phát triển, ung thư đại tràng được xếp là u ác tính nhất nhì thường thấy .

Theo thông tin chính thức do Bắc Kinh công bố mới đây, cuộc điều tra ung thư đại tràng lần đầu của thành phố Bắc Kinh cho thấy, hiện nay, ung thư đại tràng đứng thứ ba về tỷ lệ phát bệnh ung thư ở Bắc Kinh. Chuyên gia dự tính, song song với lối sống, kết cấu thực phẩm và môi trường sinh sống thay đổi cũng như số lượng người già mỗi năm một tăng, tỷ lệ phát bệnh ung thư của Trung Quốc sẽ xuất hiện xu hướng gia tăng, trong tương lai, tỷ lệ ung thư vú và ung thư đường ruột tại các thành phố lớn và vùng duyên hải kinh tế phát triển sẽ tăng với mức lớn.

Nguyên nhân gì khiến tỷ lệ mắc bệnh ung thư xuất hiện xu hướng tăng trưởng tại Trung Quốc? Giáo sư Cố Tấn cho biết:

Trước kia, tỷ lệ phát bệnh ung thư ở Trung Quốc không cao, cùng với mức sống của người dân Trung Quốc được nâng cao, kết cấu thực phẩm đã có sự thay đổi rất lớn, đó là nguyên nhân dẫn đến ung thư tăng lên, ví dụ như ngày trước ăn lương thực thô không dễ mắc bệnh, hiện nay ăn nhiều thịt đương nhiên khiến lượng mỡ tăng lên, thành phần hóa chất và đồ rán ngày càng dùng nhiều, tất cả những thứ đó đều là tác nhân gây nên ung thư".

Tỷ lệ xảy ra ung thư đường ruột tăng lên liên quan tới thói quen sinh hoạt và sự đổi thay về kết cấu thực phẩm. Hiện nay, tại một số thành phố phát triển, kết cấu thực phẩm và lối sống của người dân hết sức tiếp cận phương Tây, ví dụ như đi thang máy nhiều, leo cầu thang ít, ngồi xe nhiều, đi bộ ít, trong kết cấu thực phẩm thành phần mỡ của các loại thịt động vật tăng lên rất nhiều.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, Aíx béo bão hòa sẽ tăng thêm nồng độ của Axít dịch mật trong kết tràng, đồng thời thay đổi sự hình thành của vi trùng đường ruột, Axít dịch mật qua tác động của vi trùng sẽ trở thành một số chất gây nên ung thư nào đó. Chất xơ trong thực phẩm có tác dụng hấp thụ nước, tăng thêm lượng phân, hóa lỏng nồng độ dư lượng chất trong đường ruột, rút ngắn thời gian phân thông qua đường ruột và giảm thiểu chất gây ung thư tiếp xúc với niêm mạc đường ruột. Cho nên, thực phẩm lượng mỡ cao và chất xơ trong thực phẩm không đủ là nhân tố quan trọng dẫn đến ung thư đại tràng.

Ung thư đại tràng còn liên quan tới bệnh  đại tràng mãn tính. Viêm đường ruột mãn tính như khiến cơ suất mắc bệnh ung thư của những người viêm loét kết tràng sẽ cao hơn người bình thường, trong quá trình biến chứng mở rộng, chứng viêm thường kèm theo chứng viêm loét mãn tính hoặc trở thành bệnh pôlip và dẫn đến ung thư. Con số thống kê cho thấy, tỷ lệ mắc bệnh ung thư kết tràng trong những người mắc bệnh pôlip kết tràng cao gấp 5 so với những người không có triệu chứng pôlip kết tràng. Những người mắc bệnh pôlip đa phát di truyền thì tỷ lệ biến chứng ung thư càng cao hơn, điều này nói lên di truyền là nhân tố quan trọng dẫn đến ung thư.

Nói chung, tác nhân gây nên ung thư đường ruột ẩn náu rất sâu, thời kỳ đầu khó mà phát hiện, nhiều người sau khi chẩn đoán ra chứng ung thư đường ruột thì đã mất cơ hội chữa trị tối ưu. Cho nên phát hiện dấu hiệu chứng ung thư trong thời kỳ đầu là điều hết sức quan trọng. Vậy, chúng ta nên căn cứ dấu hiệu sinh lý gì để phán đoán triệu chứng ung thư đường ruột thời kỳ đầu? Giáo sư Cố Tấn cho biết:

"Triệu chứng nổi bật nhất là thay đổi thói quen đại tiện. Nói chung người khỏe mạnh mỗi ngày đại tiện một lần, nhưng người bệnh phát hiện số lần đại tiện trở nên rất nhiều, vừa mới đi ngoài lại muốn đi tiếp, có cảm giác là chưa đi hết, đây là triệu chứng tương đối điển hình của chứng ung thư trực tràng.Trường hợp khác là ỉa chảy và táo bón lần lượt xuất hiện, đây cũng là sự biểu hiện của ung thư đường ruột".

Bên cạnh đó, một tín hiệu cảnh báo của chứng đường ruột là đau bụng, không muốn ăn, đuối sức, gầy đi cùng các dấu hiệu như đại tiện ra máu không rõ nguyên nhân, đại tiện kèm theo máu, chất nhờn; thiếu máu không rõ nguyên nhân, sụt cân rõ rệt; ung thư đường ruột thời kỳ cuối còn xuất hiện các triệu chứng như: Bụng trướng nước, hoàng đảm, gan sưng phù, bụng to, đau hậu môn, đau trực tràng, tiểu tiện khó khăn v.v.

Do thiếu sự nhận biết về ung thư đại tràng, hiện nay, phần lớn người mắc bệnh ung thư đại tràng khi đến khám tại bệnh viện đã là thời kỳ cuối của chứng ung thư, trường hợp kéo dài sự sống thêm 5 năm sau khi phẫu thuật không đến 50%. Thời kỳ đầu của chứng ung thư đại tràng không có bất cứ triệu chứng gì, khi bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng đại tiện ra mủ ra máu, tắc đường ruột, thiếu máu liên tục và đến khám bác sĩ nói chung biến chứng đã bước sang thời kỳ giữa và cuối; bên cạnh đó, trường hợp điều trị nhầm chứng ung thư đại tràng là bệnh trĩ, kiết lỵ viêm đường ruột v.v cũng khá phổ biến.

Giáo sư Cố Tấn đề nghị mọi người cần phải khám sức khỏe định kỳ, nhất là những người nguy cơ cao, ví dụ như trường hợp bệnh pôlip, gia tộc có người mắc chứng ung thư, từng điều trị khung chậu bằng cách phóng xạ trị liệu, chứng ỉa chảy mãn tính v.v càng phải định kỳ kiểm tra bằng cách nội soi trực tràng và kết tràng. Kết quả nghiên cứu trong và ngoài nước cho thấy, khám sức khỏe trong cộng đồng chưa xuất hiện triệu chứng là biện pháp duy nhất để phát hiện sớm ung thư đại tràng và nâng cao tỷ lệ điều trị khỏi bệnh.

Giáo sư Cố Tấn đặc biệt nhắc nhở rằng, ra máu hay không không thể trở thành căn cứ phán đoán chứng ung thư đại tràng. Trong quá trình khám sức khỏe tại hiện trường, có khoảng một nửa người chẩn đoán ra ung thư đại tràng không có triệu chứng đại tiện ra máu. Trong khi đó có người sau khi xuất hiện triệu chứng đại tiện ra máu, thì bệnh tình đã phát triển đến mức khá nghiêm trọng. Vì vậy kiểm tra ung thư đại tràng nhất định phải xem xét tổng hợp.

Do nguyên nhân gây bệnh ung thư đại tràng liên quan trực tiếp tới thói quen sinh hoạt không tốt, vì vậy đề phòng sớm, xây dựng quan niệm dưỡng sinh sớm, bồi dưỡng thói quen sinh hoạt khoa học là điều hết sức quan trọng, bác sĩ cho biết:

"Có bằng chứng cho thấy, hút thuốc lá liên quan tới chứng ung thư đại tràng, cho nên bác sĩ kiến nghị cai hút thuốc lá. Hai là ít ăn thực phẩm chứa chất béo chứa Protein cao, ăn nhiều rau quả tươi. Ba là phải vận động, bởi vì ngồi lâu dễ bị ung thư đường ruột. Bốn là phải tích cực điều trị trước khi xuất hiện biến chứng ung thư".

Bác sĩ nêu rõ, những người mắc chứng ung thư đường ruột hoặc tiềm tàng chứng ung thư cần phải chú ý về ăn uống: Một là ăn nhiều rau xanh tươi với màu khác nhau, ăn thịt cá tươi và thực phẩm chế biến từ các loại đỗ, coi trọng ăn thực phẩm chứa chất xơ, nhất là chất xơ dạng keo trong hoa quả như chuối chứa lượng kali cao v.v, bởi vì lượng kali trong cơ thể người mắc bệnh ung thư thường thấp hơn so với người bình thường.

Bên cạnh đó phải dùng các dược phẩm như vitamin C, vitamin E v.v. Cần phải hình thành thói quen tốt ngày nào cũng đại tiện. Trường hợp táo bón sáng dậy nên uống cốc nước muối ấm, như vậy sẽ có lợi cho rửa đường ruột, tăng thêm hoạt động của đường ruột, tránh chất có khả năng dẫn đến ung thư trong phân bị ứ lại đại tràng và tiếp xúc với niêm mạc đại tràng quá lâu, ngoài ra còn có thể làm dịu tình hình táo bón.

Thực ra, nếu chúng ta thực sự đề phòng tích cực, phát hiện sớm, điều trị kịp thời, thì chứng ung thư đại tràng cũng chẳng có gì đáng sợ.