Dự phòng cao huyết áp từ ăn uống

Cao huyết áp là  nguy hiểm tiềm ẩn nhất dẫn đến bệnh tim, bệnh tim mạch, bệnh thận v.v. Biến chứng của các căn bệnh này là nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, tắc nghẽn mạch máu não, chức năng thận suy giảm v.v. Theo con số thống kê, Trung Quốc đã có 200 triệu người mắc bệnh cao huyết áp, hơn nữa trung bình mỗi năm tăng thêm 10 triệu người. Đề phòng cao huyết áp có rất nhiều biện pháp, trong đó bắt tay từ ăn uống là con đường đi tắt. Vậy nên chú ý ăn uống như thế nào mới có thể dự phòng cao huyết áo và các bệnh tim mạch.

Nói chung, thói quen ăn mặn trong thời gian dài đã được xác định là  nguy hiểm tiềm ẩn dẫn đến cao huyết áp. Qua phân tích kết quả điều tra cho thấy, tỷ lệ mắc bệnh cao huyết áp trong những người ăn mặn cao hơn rất nhiều so với những người ăn ít mặn. Dân miền Bắc Trung Quốc mắc bệnh cao huyết áp nhiều hơn so với dân miền Nam, đây hoàn toàn phù hợp với khu vực ăn mặn của Trung Quốc.

Tổ chức Y tế Thế giới kiến nghị mỗi người mỗi ngày không nên dùng muối quá 6 gam, người cao huyết áp không được vượt quá 3 gam, mắc bệnh tiểu đường nhưng không cao huyết áp mỗi ngày không quá 5 gam, người mắc bệnh tiểu đường kèm theo chứng cao huyết áp không nên vượt quá 2 gam. Thế nhưng hiện nay, người dân miền Bắc Trung Quốc bình quân mỗi ngày dùng từ 12-14 gam muối, nhiều hơn 200-300% so với lượng muối đề xướng của Tổ chức Y tế Thế giới.

Bắt đầu từ năm 2008, thành phố Bắc Kinh đã phân phát thìa đo lượng muối tiêu chuẩn 2 gam cho người dân, nếu không có thìa đo lượng muối, thì có thể sử dụng nắp chai bia, đựng đầy nắp là 4 gam, theo tiêu chuẩn mỗi người mỗi ngày 6 gam muối, thì mỗi người mỗi ngày không dùng quá 1 nắp rưỡi.

Giảm lượng muối có lẽ ảnh hưởng tới khẩu vị thức ăn. Bác sĩ kiến nghị, chúng ta có thể điều chỉnh khẩu vị bằng các món rau như: Ớt ngọt, cà chua, hành tây, nấm hương v.v, phi thơm hành, gừng và tỏi xào rau rất thơm ngon, như vậy có thể giảm lượng muối, ăn rất thanh đạm. Ngoài ra, dùng muối hàm lượng Kali cao hàm lượng Natri thấp thay cho muối thường, cũng có thể hạn chế lượng muối.

Đối với phần lớn người, uống nước là điều rất bình thường, nhưng đối với người cao huyết áp thì phải cẩn thận, bởi vì uống nước lượng lớn trong thời gian ngắn, sẽ đưa nước đến mạch máu một cách nhanh chóng, khiến huyết áp tăng cao đột ngột. Biện pháp uống nước đúng đắn là bổ sung nước thường xuyên, có nghĩa là phải uống thường xuyên, uống từng ngụm nhỏ, chứ đừng đợi đến lúc mồm khô khát nước mới uống nước, uống nước thường xuyên có thể giữ gìn sự ổn định của huyết áp.

Qua đó có thể thấy, nếu uống nước không thích hợp sẽ dẫn đến huyết áp tăng cao đột ng̣ột. Cho nên, đối với những người huyết áp cao, ăn uống phải hết sức thận trọng, đồng thời phải tuân theo nguyên tắc ăn uống của người mắc bệnh cao huyết áp: Ăn chay không ăn mỡ, ăn thanh đạm đừng ăn mặn, để đói bụng tốt hơn ăn quá no, ăn chậm tốt hơn ăn nhanh.

Năng lượng của cơ thể con người chủ yếu đến từ chất hydrat cacbon, chất béo và protein, trong thực phẩm thông thường đều chứa ba chất dinh dưỡng này. Nói chung, 1 gam chất béo chứa 9 calo nhiệt lượng, 1 gam protein chứa 7 calo nhiệt lượng, 1 gam hydrat cacbon chứa 4 calo nhiệt lượng.

Thành phần thực phẩm quyết định lượng calo, thực phẩm thóc lúa và các loại khoai chứa lượng hydrat cacbon khá cao; dầu thực vật chứa nhiều chất béo; lượng chất béo và protein trong thực phẩm chế biến từ thịt động vật cao hơn thực vật; song đậu nành và các loại quả khô chứa nhiều chất béo và protein; lượng chất béo và protein trong rau quả tương đối thấp. Khi chất béo trong thực phẩm khá cao thì lượng calo cũng tương đối cao. Vậy chúng ta nên kiểm soát tổng lượng calo như thế nào?

Trước hết cần phải giảm lượng hấp thụ chất béo động vật và thực phẩm chế biến từ thịt động vật. Ít ăn lòng động vật, thịt mỡ, trứng cua, trứng cá, thịt băm, canh thịt, hải sản v.v. Hai là ít ăn thực phẩm rán, nếu tái sử dụng mỡ rán nhiều lần, axit béo không bão hòa sẽ sản sinh chất có hại; hơn nữa cho thực phẩm rán trong mỡ nhiệt độ cao, thành phần dinh dưỡng trong đó cũng bị phá hoại, protein sẽ biến chất, vitamin hòa tan trong mỡ bị phá hoại.

Bên cạnh đó, cần phải giảm bớt lượng ăn axít béo nhân tạo, axít béo nhân tạo chủ yếu đến từ bơ nhân tạo, trong đó kể cả bánh ga-tô, chô-cô-bai, cà phê mate, thực phẩm ăn nhanh v.v. Kết quả nghiên cứu cho thấy, axít béo có tác dụng như chất béo bão hòa về các mặt như tăng lượng côlétxtêrôn mật độ thấp và giảm lượng côlétxtêrôn mật độ cao, cho nên dùng nhiều axít béo nhân tạo không lợi cho sức khỏe.

Bác sĩ Lý Trí kiến nghị, những người cao huyết áp có thể lựa chọn sử dụng dầu Ôliu (Olive)lượng vừa phải, mỗi tuần dùng 2-3 lần hoặc cách 1 ngày dùng một lần. Bởi vì dầu Ôliu (Olive) chứa axít béo đơn thuần không bão hòa, chủ yếu là axít Oleic, có thể giảm lượng Côlétxtêrôn trong máu và côlétxtêrôn mật độ thấp. Thói quen ăn uống của rất nhiều người cao huyết áp đều là lượng natri cao canxi thấp. Thực phẩm lượng canxi thấp càng dễ dẫn đến huyết áp tăng cao. Lựa chọn sử dụng thực phẩm chứa lượng canxi cao là phương pháp đơn giản, an toàn và hữu hiệu nhằm bổ sung canxi cho người cao huyết áp, nhất là có thể đảm bảo hiệu quả tốt về hấp thu sữa và sản phẩm chế biến từ sữa. Mỗi ngày một túi sữa 250 mi-li-lít là lượng cần thiết cho người cao huyết áp. Nếu trường hợp không dùng được Lactoza thì có thể dùng sữa chua, cũng có thể thay thế bằng uống sữa đậu hoặc sữa bột không chứa Lactoza.

Kết quả nghiên cứu dinh dưỡng học hiện đại cho biết, thường xuyên dùng thực phẩm chứa chất xơ có thể giảm lượng Côlétxtêrôn trong máu, dự phòng chứng mỡ trong máu cao và bệnh tim mạch. Những thực phẩm đó bao gồm: Lương thực thô, các loại rau quả như rau cần, ràu hẹ, kim châm, đậu nành, mầm tỏi, ớt ngọt, măng, hành tây, táo, lê, nho, mơ, sơn tra, dâu tây, trám, táo, hạt dẻ, óc chó, lạc, mộc nhĩ, nấm, nấm hương, cà, rong biển, tảo tía v.v.

Ngoài ra, thường xuyên ăn rau quả có lợi cho khống chế huyết áp. Lượng rau quả bao nhiêu quyết định bởi tình hình cụ thể của mỗi người, song bác sĩ đề nghị những người cao huyết áp mỗi ngày nên ăn từ 500-750 gam rau tươi và 2-3 loại hoa quả. Đối với những người cao huyết áp mắc bệnh tiểu đường, sau khi ổn định lượng đường trong máu, có thể lựa chọn sử dụng hoa quả hàm lượng đường thấp, ví dụ như dưa hấu, táo, quả ki-uy, dâu tây, lê, bưởi v.v, mỗi ngày dùng khoảng 200 gam, dùng sau khi ăn cơm.