Bạch xà truyện - Di sản văn hóa phi vật thể Trung Quốc

Nghe Online

"Bạch Xà Truyện" là một trong bốn truyền thuyết dân gian nổi tiếng của Trung Quốc, bắt nguồn từ tỉnh Chiết Giang và tỉnh Giang Tô vùng duyên hải miền đông Trung Quốc. Bộ truyền thuyết này đã khắc hoạ hình tượng các nhân vật chính như Bạch Tố Trinh, Hứa Tiên, Pháp Hải và Tiểu Thanh,v.v thể hiện khát vọng về giải phóng con người của đông đảo nhân dân trong thời cổ Trung Quốc, là di sản văn hóa tinh thần quý báu của dân tộc Trung Hoa. Các tập tục truyền thống thời cổ được lưu giữ trong bộ truyền thuyết này đã đưa "Bạch Xà Truyện" trở thành một trong những di sản truyền khẩu có tính thông tin nhất về văn hóa phong tục dân gian của Trung Quốc. Năm 2006, bộ truyền thuyết này được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia của Trung Quốc.

Thưa các bạn, các bạn vừa nghe là trích đoạn của bộ phim truyền hình này, nội dung chính là cuộc đối thoại trong đêm tân hôn giữa Hứa Tiên và Bạch Tố Trinh, Hứa Tiên kể lại lý tưởng chữa bệnh cứu người của mình với Bạch Tố Trinh.

"Bạch Xà Truyện" bắt nguồn từ thời Bắc Tống, cách đây hơn 1000 năm. Câu chuyện chủ yếu xảy ra tại thành phố Hàng Châu tỉnh Chiết Giang và thành phố Trấn Giang tỉnh Giang Tô. Nội dung đại ý như sau: Bạch Tố Trinh là một con rắn thành tinh đã tu luyện hơn ngàn năm, Tiểu Thanh được gọi là Thanh Xà, là bạn thân của Bạch Tố Trinh. Để trả ơn cứu mạng của chàng thư sinh Hứa Tiên ở kiếp trước, Bạch Tố Trinh đã kết hôn với Hứa Tiên. Vị Hòa thượng Pháp Hải ở chùa Kim Sơn nói với Hứa Tiên rằng vợ chàng là một con rắn thành tinh. Hứa Tiên bán tín bán nghi. Một hôm, Bạch Tố Trinh hiện nguyên hình, khiến Hứa Tiên sợ đến chết ngất. Bạch Tố Trinh lên thiên đình đánh cắp tiên thảo Linh chi cứu sống được Hứa Tiên. Pháp Hải vẫn không cam lòng, bèn lừa Hứa Tiên đến chùa Kim Sơn và gian lỏng ở đó, Bạch Tố Trinh và Tiểu Thanh đến chùa Kim Sơn đòi thả Hứa Tiên, hai người giao đấu pháp thuật với Pháp Hải, khiến nước biển dâng lên nhấn chìm chùa Kim Sơn. Bạch Tố Trinh do phạm luật thiên đình, nên sau khi sinh con đã bị Pháp Hải thu phục nhốt vào bát, đem chôn dưới tháp Lôi Phong. Nhiều năm sau, con trai của Bạch Tố Trinh thi đỗ Trạng Nguyên, sau đó đến tháp để tế lĩ mẹ, lúc đó mới cứu được mẹ ra, cuối cùng cả nhà được toàn tụ.

Các bạn thân mến, các bạn vừa nghe là trích đoạn kinh kịch của "Bạch Xà Truyện", nội dung chính là Bạch Tố Trinh nói với Hứa Tiên về thân phận mình là rắn tinh tiên. Hiện nay, truyền thuyết Bạch Xà không những được cải biên như vậy, mà còn có cả các hình thức văn nghệ khác như ca dao, phim hoạt hình, múa, truyện tranh,v.v.

"Bạch Xà Truyện" với nội dung phong tục tập quán vô cùng phong phú, có giá trị tham khảo quan trọng mang đậm bản sắc Giang Nam. Tại Hàng Châu, nơi xảy ra truyền thuyết này, nhân duyên giữa Bạch Tố Trinh và Hứa Tiên bắt nguồn từ con thuyền sóng gió trên Hồ Tây. "Bạch Xà Truyện" đã xây dựng được mối quan hệ mật thiết thắt chặt với các phong cảnh thiên nhiên và văn hóa như Cầu gãy, Tháp Lôi Phong và Hồ Tây,v.v. chính điều đó đã làm cho nội hàm văn hóa của Hàng Châu và Tây Hồ càng trở nên sâu sắc hơn.

Trấn Giang cũng là nơi khởi nguồn quan trọng của câu chuyện Bạch Xà. Vì trong "Bạch Xà Truyện", có một đoạn nói rằng do Bạch Tố Trinh uống "rượu Hùng Hoàng" vào dịp Tết Đoan Ngọ, nên bị lộ nguyên hình, khiến Hứa Tiên sợ chết ngất, đồng thời dẫn dắt các tình tiết quan trọng thúc đẩy diễn biến của câu chuyện như "đánh cắp tiên thảo Linh chi", "nhấn chìm Chùa Kim Sơn", cũng vì vậy, vào dịp Tết Đoan Ngọ hàng năm, các gia đình đều uống "rượu Hùng Hoàng".

Các bạn thân mến, kể từ những năm 90 của thế kỷ 20 đến nay, do sự ảnh hưởng của văn hóa thời thượng hiện đại và cải cách truyền thông, hình thức kể chuyện miệng "Bạch Xà Truyện" đang ngày càng mai một, trong dân gian, người kế thừa văn hóa có thể kể lại cả câu chuyện truyền thuyết này một cách hoàn chỉnh, ngày càng ít đi, dường như chỉ còn lại những người cao tuổi. Những tập tục dân gian liên quan đến truyền thuyết Bạch xà đang ngày càng mờ nhạt trong giới trẻ. Làm thế nào để bảo tồn và kế thừa tốt hơn truyền thuyết "Bạch xà", đang là một nhiệm vụ quan trọng và cấp bách.