Tản văn: Giai điệu mùa xuân và những bài hát mùa xuân

2012-04-12 18:35:57 cri

Có lẽ các bạn thính giả và cư dân mạng Việt Nam không háo hức bằng những người dân miền Bắc Trung Quốc trước quang cảnh mùa xuân trồi xanh đầu cành, bởi vì đất nước Việt Nam tươi đẹp bốn mùa đều cây cối xanh um.

Đối với người miền Bắc Trung Quốc mà nói, sau mùa đông giá lạnh cây cối trơ trụi tiêu điều là mọi người lại mong ngóng mùa xuân. Những ngày này, mùa xuân đã đến, tiết trời trở nên ấm áp, quang cảnh trở nên mới mẻ, tràn đầy sức sống. Mùa xuân ấm áp dễ chịu, bầu trời trở nên trong xanh, cao lồng lộng, khiến lòng người cảm thấy khoan khoái hơn và tràn đầy hy vọng.

Từ xưa đến nay, các văn nhân mặc khách thường ca ngợi mùa xuân bằng những vần thơ mượt mà, mô tả mùa xuân bằng những câu văn từ ngữ trau chuốt đẹp đẽ. Trong Chương trình văn nghệ cuối tuần hôm nay, chúng tôi xin mời các bạn thưởng thức thơ ca viết về mùa xuân.

Thành: Trước hết mời các bạn thưởng thức bài hát "Tôi hẹn với mùa xuân"

Tôi hẹn với mùa xuân

Nếu tình em còn đó,

Trên đời không cần chia làm bốn mùa

Cõi lòng anh đã muôn màu ngàn tía

Nếu được em đồng ý

Anh sẽ mãi sáng sủa như hiện nay

Bởi anh sinh ra đã bị tình yêu mê say

Ngoài em ra, mọi thứ chỉ là bối cảnh

Tấn kịch này diễn bằng sự sống

Bất kể trên đời là vơi hay đầy

Anh chỉ cần ước hẹn với ngày xuân

Thành: Câu "ước hẹn với ngày xuân" thực ra đã xuất hiện từ xa xưa, ngay từ thời nhà Đường, một người bạn của vị "Thi tiên" Lý Bạch đã đến thành Dương Châu ở vùng Giang Nam Trung Quốc vào mùa hoa khói tháng ba, đã ngây ngất trước cảnh đẹp tuyệt vời. Sau đây La Thành xin đọc bài thơ "Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng" của nhà thơ lớn Lý Bạch bằng tiếng phổ thông Trung Quốc:

黄鹤楼送孟浩然之广陵

李白

故人西辞黄鹤楼，烟花三月下扬州。

孤帆远影碧空尽，惟见长江天际流。

Ánh:

Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng

Dịch Nghĩa:

Bạn cũ ra đi từ phía Tây lầu Hoàng Hạc

Giữa mùa hoa khói tháng ba xuống Dương Châu

Xa xa, bóng hình cánh buồm đơn độc lẫn vào mây biếc đã khuất

Từ trên lầu chỉ còn thấy sông Trường Giang bên trời xuôi mãi đâu

Bản dịch của Ngô Tất Tố:

Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng

Bạn từ lầu Hạc lên đường,

Giữa mùa hoa khói Châu Dương xuôi dòng.

Bóng buồm đã khuất bầu không,

Trông theo chỉ thấy dòng sông bên trời.

Ánh: Giữa mùa hoa khói tháng 3 xuống Dương Châu, câu thơ này hết sức nổi tiếng lưu truyền muôn thủa. Tháng ba trong câu thơ là tháng ba âm lịch. Yên hoa, tức hoa khói, là chỉ quang cảnh chiều tà rạng rỡ. Người bạn thân của Lý Bạch tên là Mạnh Hạo Nhiên, từ biệt Hoàng Hạc Lầu ở nước Tây Sở.

Thành: Mạnh Hạo Nhiên đi thành Dương châu, là thành phố văn hóa lịch sử nổi tiếng Trung Quốc, nằm ở giữa tỉnh Giang Tô, phía nam hướng ra sông Trường Giang, phía đông dựa bên dòng kênh lớn Kinh Hàng, là thành phố cảnh đẹp nên thơ, tập trung nhiều nhân văn, tựa như một thành phố bảo tàng phong phú sâu xa. Thành phố Dương Châu bắt đầu được xây cất vào thời Xuân Thu chiến quốc cách đây hơn 2400 năm, lịch sử văn hóa sán lạn đã để lại cho Dương Châu nhiều di tích lịch sử và nguồn du lịch dồi dào. Nơi đây in dấu của nhiều đời vương đế trong lịch sử, có nhiều dấu tích của các sứ giả văn hóa trong và ngoài nước, có nhiều văn nhân mặc khách để lại các tác phẩm ngàn xưa, có nhiều truyền thuyết dân gian, cho nên đã thu hút cảm hứng của muôn vàn du khách.

Ánh: Vâng, nhắc đến tháng ba âm lịch và thành phố lịch sử, bất chợt Ngọc Ánh lại liên tưởng đến bài hát "Yên hoa dịch lãnh" do Chu Kiệt Luân trình bày:

Yên hoa dịch lãnh

Mưa rả rích, cỏ cây rậm rạp nơi cố hương

Anh nghe thấy, em vẫn luôn một mình cô đơn

Cửa thành nham nhở, rễ cây cổ ăn sâu

Phiến đá vang vọng hai chữ: Vẫn chờ

Mưa rả rích, cỏ cây rậm rạp nơi cố hương

Anh nghe thấy, em vẫn ngụ tại thành cổ đó

Tiếng sáo từ ngoại ô, vọng ra ngoại ô thôn làng

Duyên phận bén rễ ăn sâu là đôi ta

Nghe tiếng mưa rơi chùa Gia Lam mong vĩnh hằng

Thành: Chị Ngọc Ánh, lời bài hát "Yên Hoa dịch lãnh" do anh Chu Kiệt Luân trình bày hình như nhắc đến một thành cổ, hoặc là cố đô vậy.

Ánh: Đúng, bối cảnh lời bài hát "Yên Hoa dịch lãnh" là bắt nguồn từ cuốn "Lạc dương Ga lam ký".

Thành: Có phải thành cổ Lạc Dương tỉnh Hà Nam không hả chị?

Ánh: "Lạc dương Ga lam ký" là bộ sách nổi tiếng ngàn đời, tập trung điển tích Phật giáo, văn học, lịch sử và địa lý nhân văn, tác giả tên là Dương Huyền thời Bắc Ngụy, cuốn sách này lần đầu tiên ra mắt vào năm 547 Tây Nguyên, tức vào thời vua Hiếu Tĩnh thời Đông Nguỵ. Chính quan điểm lịch sử độc đáo gần như những thước phim ký sự cận đại, khiến bộ "Lạc dương Ga lam ký" cùng với bộ "Thủy Kinh Chú" và "Tề dân yếu thuật" được gọi chung là ba đại kỳ thư, tức là ba bộ sách truyền kỳ thời Bắc Nguỵ.

Thành: Chà, thật là có ý nghĩa chị nhỉ, vậy thì câu chuyện được ghi trong "Yên hoa dịch lãnh" chủ yếu nói về gì hả chị?

Ánh: Bộ "Yên hoa dịch lãnh" miêu tả giai đoạn lịch sử Nam Bắc triều thời Ngụy Tấn cách đây hơn 1500 năm. Dương Huyền đã kể lại câu chuyện tình yêu giữa một vị tướng Hoàng gia trong thành cổ Lạc Dương ngàn năm vách tường đổ nát từng phồn hoa một thời. Vị tướng này vô tình gặp một cô gái, hai người liền phải lòng nhau và định đoạt ngay việc chung thân đại sự của mình, thế nhưng cũng vào lúc này, triều đình lệnh cho vị tướng này phải đi đánh trận ngoài biên cương, trong những năm chiến tranh loạn lạc, thành cổ Lạc Dương biến thành đống đổ nát...

Cô gái này vẫn chung thủy đợi chồng mà vẫn không thấy bóng dáng chồng mình trở về, cuối cùng nàng đành phải hạ tóc đi tu, cho mãi đến khi vị tướng này sau khi đã trải qua muôn vàn gian khó gió tuyết mưa sa mới trở về được thành Lạc Dương rồi đi tìm vợ, đến chùa Ga Lam thì được biết người vợ của mình đã mất từ lâu. Ông đứng bên ngoài chùa Ga Lam, nghe tiếng mưa rơi rả rích, hồi tưởng lại năm nào từng gặp gỡ nàng, từng thương yêu nhau, rồi ông ca than cuộc đời con người như yên hoa vậy, dễ nguội lạnh, dễ chia lìa.

Thành: "Yên hoa dễ nguội lạnh , chuyện đời dễ chia lìa", trước đây, La Thành cũng rất thích bài hát này, thế nhưng không để ý lắm đến ý nghĩa sâu sa của nó, không ngờ đằng sau "Yên hoa dịch lạnh", lại kể về câu chuyện tình đẹp nhưng thê lương như vậy. Bây giờ nghe lại bài hát này, trước mắt như hiện lên mưa rơi, vị tướng quân năm xưa đang ngắm cảnh mưa, tư duy như đang về nơi rất xa, rất xa...

Tản văn:

Giai điệu mùa xuân

Hoa nở hoa tàn, trong chốc lát.

Lá xanh lá úa, trong khoảnh khắc.

Gió thổi gió ngừng, trong tích tắc.

Mây cuộn mây giãn, trong nháy mắt.

Hầu như sự sống của muôn vàn những gì đẹp đẽ đều hết sức ngắn ngủi, chỉ xuất hiện trong chớp nhoáng rực rỡ, mới khiến con người tạm thời mở rộng cõi lòng. Thế nhưng, có một tinh linh, có thể xua đi cái giá lạnh bằng sự ấm áp của mình, nàng có thể ra lệnh cho lá xanh thay thế lá cho lá úa vàng, nàng có thể nhen lên ngọn lửa rực cháy trong trái tim giá lạnh, nàng có thể biến những người mắc bệnh yếu đuối lại nhấc bước nhảy múa khoan khoái. Đó chính là Nàng xuân.

Ngày xuân có câu chuyện của mình. Vào thời kỳ viễn cổ xa xưa, một năm chỉ có ba mùa là hạ, thu, đông, còn xuân chẳng là gì cả, chỉ có những tinh linh bay bổng tứ phía. Về sau, có một nàng tinh linh dọc đường bay qua một gốc cây liễu, cây liễu than phiền một cách đau khổ rằng: " mùa đông lạnh lẽo trôi qua sẽ là mùa hè nóng nực, không có thời gian để đâm bông, không có thời gian cho bông ra đầy đặn, không có mùa để cành liễu đâm trồi nảy lộc thướt tha trong gió ấm áp", thế là nàng tinh linh bay đến trước mặt Thượng đế, cầu xin cho mình có thể biến thành một mùa, đó là mùa có thể dành thời gian cho cây liễu đâm bông, trồi xanh nảy lộc. Thượng đế cười rằng: "Trừ phi con ở lại mãi dưới trần gian". Nàng tinh linh không hiểu cho lắm, thế là Thượng đế quyết định để nàng thử xem sao. Tinh linh bèn gọi mình là Nàng xuân.

Những cánh hoa nở trong tiếng chim hót líu lo, trên cánh hoa còn đọng lại những giọt sương ngượng nghịu; mầm non đang lặng lẽ nhú ra, nhìm trộm nét mặt những cánh hoa duyên dáng, rồi trưng bày màu xanh nõn nà làm nền cho hoa tươi rực rỡ; áng mây trên bầu trời trong xanh thấy vậy, giễu cười những mầm non đa tình, liền lúc cuộn lại, lúc giãn ra, lúc xa lúc gần, khoái trí hết sức. Bà Gió thấy vậy muốn phồng mang trợn mắt thổi mạnh một trận, thế nhưng vì bà thương yêu những mầm non mới nhú, cho nên chỉ thổi nhẹ nhẹ, coi như là "cảnh cáo nhẹ", làn gió nhè nhẹ này thật dịu dàng. Thế là hoa tươi liền mỉm cười, mầm non trên cành cũng cười theo, ngay cả những áng mây trắng trôi lững lờ cũng nhoẻn miệng cười, bà Gió cũng không nhịn được liền cười "khúc khích", những nếp nhăn của bà chiếu xuống mặt hồ, hình thành những vòng nước, một vòng lại một vòng...

Có người nói, ngày xuân đẹp đẽ, muôn vật đều sức sống dạt dào, ai trông thấy, cũng cảm thấy trong lòng khoan khoái, ai ngửi được, cũng cảm thấy trong lòng ngất ngây, ai nghe thấy cũng rạo rực trong lòng. Cũng có người cho rằng, mùa xuân đẹp thì đẹp đấy, thế nhưng lại có chút hời hợt, quá nhẹ nhàng, không có mấy dung lượng. Kỳ thực, trọng lượng của mùa xuân đầy ắp, rất có nhịp điệu. Khi bạn cảm thấy chán chường buồn lòng, thì hãy ngửng lên ngắm nhìn quang cảnh mùa xuân, sức sống tràn trề của mùa xuân sẽ nhen sáng tư tưởng cho bạn; khi bạn cảm thấy mệt mỏi với chuyện đời, thì cũng mời bạn ngắm cảnh mùa xuân, để nàng xuân gột rửa bớt những thứ quá thừa trong cõi lòng bạn, để bạn trở về với tự nhiên... bạn sẽ cảm thấy trở nên bình thản, yên tâm, bạn hãy thả hồn vào vòng tay của nàng xuân, sẽ cảm thấy nhẹ nhõm, thoải mái và ấm áp, bạn sẽ cảm thấy mùa xuân là một mùa đầy đủ, là mùa có nội hàm phong phú, là mùa có thể dựa dẫm.

Khi mùa xuân lặng lẽ ra đi, thì thực ra nàng đã có mặt mãi mãi ở trần gian rồi, nàng đã để lại ý vị mượt mà đẹp đẽ chảy vào tâm hồn của mỗi người, đã truyền đi một câu nói như thế này: "Để lại thời gian cho bản thân mình, để mình tự đâm trồi nảy lộc, tự làm phong phú bản thân, tự mình nở rộ, tự mình cất cánh bay, đi làm một bóng râm mà ai cũng phải ca ngợi".

Thành: Các bạn có thích bài tản văn "Giai điệu mùa xuân" không? Hoan nghênh các bạn viết thư hoặc lưu ký cho chương trình, để chúng tôi đăng trên trang web của Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc và để chia sẻ với các bạn cư dân mạng Việt Nam.

Ánh: Trước khi khép lại chương trình Văn nghệ cuối tuần đêm nay, mời các bạn thưởng thức bài hát "Nhớ đến"

Nhớ đến

Gió vừa thổi vô tình

Cánh hoa bay theo gió

Cơn mưa hoa Anh đào

Hương thơm của lá chè

Ngâm nga bài ca cũ

Mong bạn hãy vui lên

Mùa hoa rồi sẽ qua

Năm này rồi năm tới

Tình yêu bao đẹp đẽ

Thành: Mùa xuân đã đến với đất trời, mong chúng ta ai nấy đều nâng niu quý trọng.

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>