Tản văn "ĐỐI NGUYỆT" và nhà văn Giả Bình Ao

Đây là câu đố kỳ diệu biết bao. Từ xưa đến nay, có biết bao nhiêu tư tưởng suy ngẫm, nhưng lại không thể nghĩ ra đáp án, hoặc là đam mê, tướng lĩnh hy sinh ngoài sa trường, quan lại mất mạng vì đưa lời khuyên dâng vua, bi, hoan, ly, hợp, hết thảy là do mệnh trời; hoặc tự cho mình đã tỉnh ngộ, hoặc cầu thần hỏi tiên, hoặc đi thả hồn trước nước non hữu tình, hoặc xuống tóc xuất giá; hoặc nổi khùng lên đổi vạ cho trăng không được tích sự gì, chỉ là vầng trăng vô công toát ra ánh sáng hư vô, chỉ khi nào đắc ý thì mới như gấm thêm hoa, khi nào buồn rầu thì lại đổ dầu vào lửa, là bà lão miệng nam mô bụng bồ dao găm, là đầm nước phẳng lặng nhưng lại có thể nhấn chìm người chết đuối.

Vầng trăng, ta biết đấy là những thứ oan uổng cho trăng, là hiểu lầm trăng đấy thôi. Vầng trăng xuất hiện trên đời này, sáng tỏ rõ ràng. Sự tồn tại của trăng, bản thân vầng trăng minh chứng cho thế giới rằng, và là sự gợi ý với người đời rằng: hình dạng của muôn vật vạn sự trên đời này, như là vầng trăng vậy, đó là quá trình hoàn thành một hình tròn, hình tròn đó thôi.

Thử nghĩ mà xem, trái đất xoay quanh mặt trời là hình tròn, quỹ đạo vận hành của nó cũng là hình tròn, hòn bi trên tay đứa trẻ là hình tròn, khi búng lên bi cũng xoáy thành vòng tròn. Vòng tròn chính là vận động, cho nên bánh xe có thể lăn, sóng nước có thể xoáy. Vậy con người chẳng phải như vậy hay sao?

Con người dù có nhỏ bé thế nào thì cũng lớn lên rồi về già; con người già rồi, thì tính tình lại trở nên như trẻ thơ. Già và trẻ như sự tiếp nối của vòng tròn. Đông qua xuân lại, mùa xuân gieo hạt, mùa thu gặt hái, sau đó lại đến mùa đông. Con hổ có thể ăn thịt gà, gà có thể ăn giun dế, giun dế có thể ăn mọt cây gậy, cây gậy có thể lại đánh hổ. Và cứ như vậy, phủ định rồi lại phủ định, vòng quanh chu kỳ, hết lần này lại đến lần khác, rồi lại lần khác quay vòng lại lần mới.