Những người đứng đầu bảo tàng của Trung Quốc nói về cổ vật và bảo tàng: Bộ gien văn hóa có thể trở thành nguồn gốc cho tư duy sáng tạo phát triển đương đại

2018-03-16 17:30:05 cri

Báo cáo công tác hàng năm của Chính phủ Trung Quốc đề xuất "cung cấp lương thực tinh thần phong phú cho người dân sống cuộc sống tốt đẹp". Trong khi đó, xã hội Trung Quốc liên tiếp dấy lên "cơn sốt cổ vật và bảo tàng". Làm thế nào cung cấp sản phẩm và dịch vụ văn hóa công nhiều hơn và toàn diện hơn? Làm thế nào để các cổ vật trong bảo tàng "sống lại"? Trong thời gian diễn ra Kỳ họp Chính hiệp Trung Quốc năm nay, nhiều người đứng đầu bảo tàng là Ủy viên Chính hiệp Trung Quốc tích cực bày mưu hiến kế. Họ cho rằng, "cơn sốt cổ vật và bảo tàng" đã thể hiện sự tự tin văn hóa mạnh mẽ của người Trung Quốc, hơn nữa sự tự tin văn hóa của Trung Quốc tuyệt đối không nên hạn chế ở đồ đồng đen và tượng Phật, bộ gien văn hóa được chứa trong bảo tàng còn có thể trở thành nguồn gốc cho tư duy sáng tạo phát triển đương đại. Sau đây, mời quý vị và các bạn nghe Duy Hoa giới thiệu nội dung chi tiết.

Từ năm ngoái đến nay, những chương trình truyền hình đề tài cổ vật và bảo tàng như "Bảo vật Quốc gia", "Nếu cổ vật biết nói", v.v. gây sốt trên màn ảnh nhỏ, từ đó, sức cuốn hút của cổ vật quý báu nhất ở các bảo tàng đã tăng mạnh. Sau khi trưng bày trong chương trình truyền hình 3 báu vật quốc gia gồm Sáo làm bằng xương được phát hiện ở Giả Hồ, đồ đựng rượu hình ảnh con cú trong có khắc chữ Phụ Hảo, bàn để cốc rượu làm bằng đồng trên có họa tiết đám mây, Viện Bảo tàng Hà Nam đã thu hút rất nhiều người mộ danh đến tham quan. Ủy viên Chính hiệp Trung Quốc, Giám đốc Viện Bảo tàng Hà Nam Mã Tiêu Lâm cho rằng, "cơn sốt cổ vật và bảo tàng" đã thể hiện sự tự tin văn hóa mạnh mẽ của người Trung Quốc. Ông nói:

"Sau khi chương trình 'Bảo vật Quốc gia' lên sóng, số người đến tham quan Viện Bảo tàng Hà Nam đã tăng rõ rệt, tăng khoảng 30%. Đặc biệt vào ngày nghỉ lễ, số người tham quan nhiều hơn, nhiều khán giả đến tham quan là nhằm vào 3 báu vật này. Tôi thường xuyên đến phòng trưng bày quan sát, thấy nhiều khán giả trẻ đến chụp ảnh trước những báu vật, họ còn nhận ra tôi và chào hỏi với tôi".

So với kiểu tham quan cưỡi ngựa xem hoa, hiện nay ngày càng nhiều tham quan Trung Quốc càng nghiêng về tìm hiểu sâu sắc nội hàm của cổ vật, điều này đã đặt ra yêu cầu cao hơn đối với bảo tàng. Theo Ủy viên Chính hiệp Trung Quốc, Giám đốc Viện Bảo tàng Quốc gia Trung Quốc Vương Xuân Pháp, làm tốt công tác lên kế hoạch triển lãm, để cổ vật "lên tiếng nói" là năng lực cốt lõi của bảo tàng. Ông nói:

"Tôi cho rằng, sản phẩm quan trọng nhất ở bảo tàng là triển lãm, năng lực quan trọng nhất là năng lực lên kế hoạch triển lãm, thách thức cấp bách nhất là để công chúng hiểu biết bảo tàng, hiểu biết cổ vật được sưu tầm trong bảo tàng thông qua không ngừng đưa ra những triển lãm hấp dẫn".

Trong thời đại mới, người Trung Quốc mong cuộc sống vật chất và cuộc sống tinh thần đều được nâng cao. Ủy viên Chính hiệp, Cục trưởng Cục Văn vật Nhà nước Trung Quốc Lưu Ngọc Châu cũng đề xuất, bảo tàng cần phải tăng cường năng lực lên kế hoạch, cung cấp cho công chúng sản phẩm và dịch vụ văn hóa phong phú hơn và nhằm vào đối tượng hơn. Ông nói:

"Tổng Bí thư đề xuất xóa đói giảm nghèo phải đạt mức chính xác, thực ra, để cổ vật 'sống lại' cũng đòi hỏi đạt mức chính xác. Tức là cung cấp tài nguyên cổ vật riêng nhằm vào từng giai cấp xã hội, để cộng đồng xã hội có hứng thú hơn với nền văn minh Trung Hoa 5000 năm. Tôi cho rằng phải gợi mở sức sống sáng tạo của những người làm công tác cổ vật và bảo tàng, nhất là phải khai thác tài nguyên trong các bảo tàng có lượng sưu tầm cổ vật khá lớn. Làm thế nào để nâng cao tính tích cực, tính chủ động và tính sáng tạo của nhân viên bảo tàng, cung cấp cho công chúng sản phẩm và dịch vụ văn hóa nhiều hơn, phong phú hơn và có tính đối tượng hơn, như vậy mới có thể làm cho cổ vật 'sống lại', và để cổ vật phát huy tác dụng của nó".

Tính đến cuối năm 2016, Trung Quốc có 4873 bảo tàng đã đăng ký. Trong con mắt những người làm công tác cổ vật và bảo tàng, bảo tàng tuyệt đối không phải chỉ là nơi đóng kín giao lưu với lịch sử ngưng kết, bảo tàng không những có chức năng sưu tầm, bảo tồn và nghiên cứu, mà còn gánh vác chức năng phục vụ công cộng. Ủy viên Chính hiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bảo tàng Quốc tế, Phó Chủ tịch Hội đồng kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Bảo tàng Trung Quốc, Phó Giám đốc Bảo tàng Lỗ Tấn ở Bắc Kinh An Lai Thuận cho rằng, bộ gien văn hóa chứa trong bảo tàng có thể trở thành nguồn gốc cho tư duy sáng tạo phát triển đương đại. Ông nói:

"Bảo tàng là nhằm mục đích khiến di sản văn hóa được người dân hiểu biết tốt hơn, nhất là để lớp trẻ ngày càng hiểu biết, yêu mến và kế thừa. Đặc biệt, lớp trẻ lại là chủ thể sáng tạo văn hóa, lớp trẻ có thể hấp thu dinh dưỡng từ văn hóa truyền thống Trung Quốc, rồi gợi mở cảm hứng sáng tác của họ, điều này có ý nghĩa quan trọng đối với sự kế thừa và sáng tạo văn hóa Trung Quốc".

Để lớp trẻ hiểu biết bề dày lâu đời của văn hóa lịch sử Trung Quốc tốt hơn qua bảo tàng, người đứng đầu các bảo tàng của Trung Quốc cũng đang thay đổi thái độ và suy nghĩ trước đây. Giám đốc Viện Bảo tàng Hà Nam Mã Tiêu Lâm đã chia sẻ lá thư do một học sinh trung học gửi tới bảo tàng. Ông nói:

"Một học sinh trung học đã viết và gửi một lá thư tới tôi, đề cập tới cảm giác tham quan Viện Bảo tàng Hà Nam thuở thơ ấu. Hồi đó, em nhìn thấy 'kim lũ ngọc y' (áo ngọc của hoàng đế được kết bằng sợi dây vàng), nhìn thấy có người nằm bên trong, cảm thấy hơi sợ. Đến năm học trung học, em lại đến thăm Viện Bảo tàng Hà Nam, góc độ thưởng thức cổ vật của em đã có sự khác biệt, còn đề xuất một số kiến nghị và ý kiến cho bảo tàng. Từ đó, chúng tôi cũng nên suy nghĩ làm thế nào để ấn tượng đầu tiên của trẻ em khi bước vào bảo tàng không phải là sợ hãi, mà là cảm giác rất thú vị".

Ngày càng nhiều hình thức mới và tư duy mới như quảng bá qua chương trình truyền hình, trưng bày hiện vật bằng công nghệ thực tế ảo, tổ chức các buổi nói chuyện liên quan, phát triển sản phẩm văn hóa sáng tạo, v.v. được các bảo tàng vận dụng vào công tác thực thế, mở rộng phương thức trưng bày cổ vật. Ủy viên Chính hiệp, Phó Giám đốc Thường trực Viện Bảo tàng Cố Cung Vương Á Dân cho biết, những năm qua, Cố Cung dốc sức khai thác sản phẩm văn hóa sáng tạo và các phần mềm văn hóa, hướng dẫn người tham quan thưởng thức cổ vật bằng phương thức khác. Ông nói:

"Người tham quan không thể mang về cổ vật của Cố Cung, nhưng có thể mang về sản phẩm văn hóa sáng tạo phái sinh từ cổ vật. Chúng tôi sử dụng công nghệ hiện đại, không những quảng bá khoa học công nghệ và triển lãm của Cố Cung, mà còn phát triển nhiều phần mềm về một số cổ vật, chẳng hạn phần mềm về bức tranh 'Hàn Hi Tái dạ yến đồ', phần mềm 'Cố Cung hàng ngày'. Hiện nay Cố Cung đang số hóa bức tranh 'Thanh Minh Thượng Hà Đồ', nó không phải là kiểu mặt phẳng, mà nên là kiểu đắm chìm, kiểu trải nghiệm. Làm thế nào để cổ vật ở trạng thái tĩnh chuyển sang trạng thái động, để đông đảo người dân đều được thưởng thức, đây chính là công việc mà Cố Cung và những người làm sản phẩm sáng tạo phái sinh từ cổ vật sưu tầm trong Cố Cung nên làm".

Bảo tàng còn có thể bắc cây cầu giao lưu giữa các nền văn hóa khác nhau. Những năm qua, quy mô giao lưu đối ngoại của các bảo tàng Trung Quốc không ngừng mở rộng, từ năm 2011 đến năm 2016, Trung Quốc đã đưa cổ vật xuất cảnh và tổ chức 293 triển lãm ở nước ngoài, trong đó, tuyệt đại đa số là triển lãm cổ vật cổ đại. Trước tình hình này, Giám đốc Viện Bảo tàng Quốc gia Trung Quốc Vương Xuân Pháp đề nghị, trong thời gian tới, các bảo tàng của Trung Quốc còn có thể xem xét giới thiệu văn hóa đỏ và văn hóa tiên tiến xã hội chủ nghĩa ra nước ngoài. Ông nói:

"Chúng ta không nên khi nói đến sự tự tin văn hóa của Trung Quốc, thì chỉ nghĩ tới đồ đồng đen, tượng Phật, mà chúng ta nên giới thiệu văn hóa cách mạng đỏ và văn hóa tiên tiến xã hội chủ nghĩa một cách tự tin và chững chạc hơn, đây là nhiệm vụ chính mà chúng ta hiện đang đối mặt. Chẳng hạn, sau khi điều chỉnh một vài nội dung trong triển lãm 'Con đường phục hưng', chúng tôi mong có thể quảng bá và rưng bày triển lãm ở nước ngoài".

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>