Lịch sử qua lời kể của công dân bước vào thời kỳ "tích lũy chờ phát triển" tại Trung Quốc

2015-11-12 16:28:30 Xin Hua

D/H: Xin chào quý vị và các bạn, hoan nghênh quý vị và các bạn đến với tiết mục "Tuần san Văn hoá", tôi là Duy Hoa.

H/A: Xin chào quý vị và các bạn, tôi là Hùng Anh.

D/H: Thưa quý vị và các bạn, Lễ hội carnival Lịch sử một năm một lần sắp diễn ra tại Thâm Quyến vào tháng 11.

H/A: Điều khiến ông Đường Kiến Quang, Tổng Biên tập mặt bằng phương tiện truyền thông mới mang tên "Hợp tác xã Lịch sử mới", người sáng lập liên hoan này lấy làm vui mừng là, hoạt động này đã từ liên hoan sum họp những người làm trong ngành nghiên cứu lịch sử ban đầu từng bước phát triển thành lễ hội thường niên thu hút đông đảo người yêu thích lịch sử.

D/H: Vâng. Năm ngoái, Lễ hội carnival Lịch sử này đã tổ chức các hoạt động tại nhiều không gian công cộng như rạp hát thính phòng, trung tâm thanh thiếu niên, thư viện, v.v. với sự góp mặt của hơn 3000 người.

H/A: Quý vị và các bạn thân mến, trong tiết mục "Tuần san Văn hoá" hôm nay, Duy Hoa và Hùng Anh xin giới thiệu với quý vị và các bạn: Lịch sử qua lời kể của công dân bước vào thời kỳ "tích lũy chờ phát triển" tại Trung Quốc.

D/H: Sau đây chúng ta cùng bắt đầu nội dung chi tiết hôm nay.

H/A: Quý vị và các bạn thân mến, ông Đường Kiến Quang từng là người sáng lập và cựu Chủ biên của tạp chí "Xem lịch sử". Trang tiểu blog của ông có 140 nghìn người theo dõi, đa số là những người có hứng thú đối với lịch sử.

D/H: Nhưng, lịch sử mà họ có hứng thú không phải là lịch sử về các sự kiện lớn, mà là lịch sử, sự từng trải của bố mẹ, ông bà mình, hay cũng có thể nói là lịch sử, sự từng trải của những người xung quanh mình.

H/A: Ông Đường Kiến Quang gọi đó là "Lịch sử của chúng ta", xung quanh ông tập trung ngày càng nhiều người có cùng sở thích và niềm đam mê nghiên cứu thể loại lịch sử này.

D/H: Ông Đường Kiến Quang cho biết, lịch sử qua lời kể của công dân đã bước vào thời kỳ tích lũy chờ phát triển tại Trung Quốc.

H/A: Theo ông, hiện nay, chỉ cần có một cây bút, một cây bút ghi âm và một chiếc máy tính kết nối In-tơ-nét, thì ai ai cũng là người ghi lại lịch sử.

D/H: Ông Đường Kiến Quang cho biết, ban đầu, tạp chí "Xem lịch sử" cũng chú trọng kể lại những sự kiện lớn như Cách mạng Tân Hợi, nhưng bạn đọc ít có hứng thú đối với nội dung này.

H/A: Ban biên tập phát hiện, điều mà các bạn đọc có hứng thú là câu chuyện lịch sử của mỗi cá nhân, nhiều bạn đọc còn cung cấp câu chuyện của bản thân mình.

D/H: Anh Đỗ Hưng là viên chức thứ hai của tạp chí "Xem lịch sử", anh từng là phóng viên viết bài báo đặc biệt chuyên sâu ở một tờ báo địa phương.

H/A: Anh Đỗ Hưng nhớ lại, kỳ tạp chí với chủ đề "Kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập trường Đại học Thanh Hoa" đã lập kỷ lục về số lượng bán ra.

D/H: Kỳ tạp chí này đã lựa chọn 10 lớp, mỗi lớp phỏng vấn một vài người, thể hiện mối liên hệ giữa vận mệnh của những sinh viên trẻ này với vận mệnh đất nước trong 100 năm qua.

H/A: Anh Đỗ Hưng đánh giá rằng, phong cách cá nhân của ông Đường Kiến Quang đã gây ảnh hưởng sâu sắc cho tạp chí này, ông là người đề xướng và thực tiễn quan trọng trong thể loại nghiên cứu lịch sử qua lời kể.

D/H: Ông Đường Kiến Quang cho rằng, họ đã đưa lịch sử trở về với người dân. Ông luôn kiên trì cho rằng, thu thập ký ức công chúng là tìm hiểu quá khứ, tìm hiểu và tôn trọng con người.

H/A: Trong nhiều trường hợp, ông Đường Kiến Quang đều nhắc đến một bộ phim ngắn do một nữ sinh viên tự làm, các cảnh quay trong phim không được sắc nét cho lắm, nhân vật chính trong phim là bà nội của cô.

D/H: Vì nhiều năm không gặp cháu gái sống ở đô thị, bà nội rất vui, bà đã chọn ra một chiếc áo từ những đồ cũ mà bà nhặt nhạnh được trong thời gian qua, bà cho rằng chiếc áo này khá đẹp và muốn tặng cho cháu gái.

H/A: Theo lẽ thường, cô cháu gái chắc chắn sẽ chê món quà này. Nhưng, qua phỏng vấn người thân và bà nội, cô sinh viên này được biết bà nội vốn là tiểu thư của một gia đình giàu có ở khu vực Giang Nam, sau đó bà đã lấy ông nội, một công tử phóng đãng.

D/H: Trong thời buổi khốn khó, bà nội buộc phải đi khắp phố bán rao các thứ có thể bán được để nuôi sống cả gia đình, vì vậy bà đã có thói quen tiết kiệm, nhặt nhạnh đồ cũ.

H/A: Thông qua lời kể và lắng nghe, đã lấp đầy khoảng cách giữa hai thế hệ.

D/H: Từ tổ chức Cuộc thi viết về lịch sử trong học sinh trung học toàn quốc Trung Quốc, đến thành lập văn phòng về lịch sử qua lời kể của sinh viên, ông Đường Kiến Quang phát hiện, đa số các bạn trẻ qua tham gia hoạt động nói trên mới biết được ông bà của mình từng làm nghề gì và từ đâu đến.

H/A: Ông Đường Kiến Quang cũng phát hiện, nhiều ông bà ban đầu từ chối, không muốn kể câu chuyện của mình cho các cháu nghe. Tuy họ từng kể câu chuyện của mình cho đồng nghiệp hoặc những người khác nghe, nhưng lại không muốn chia sẻ những từng trải của mình với con cháu.

D/H: Ông Đường Kiến Quang cho biết, bản thân ông cũng không biết gì về ông bà nội của mình, năm ông 4, 5 tuổi, ông bà nội đã qua đời, ông chẳng có ấn tượng gì về họ tên, nghề nghiệp của họ.

H/A: Ông Đường Kiến Quang từng hỏi mẹ, nhưng mẹ cũng chỉ nói qua qua, vì mẹ cho rằng những chuyện này chẳng có ý nghĩa gì và cũng chẳng giúp được gì cho con.

D/H: Tết Nguyên đán năm 2013, ông Đường Kiến Quang quyết định làm một cuộc thử nghiệm, ông yêu cầu con gái 13 tuổi thử vẽ cây gia phả dòng họ với 100 Nhân dân tệ tiền thưởng.

H/A: Kết quả là, con gái ông cùng hai cậu anh họ gọi điện thoại cho họ hàng người thân, cuối cùng đã vẽ sơ đồ gia phả gồm hơn 100 người.

D/H: Điều khiến ông Đường Kiến Quang cảm thấy bất ngờ là, 2/3 số họ hàng thân thích này ông đều không quen biết. Ông thắc mắc, những người có quan hệ dòng họ với mình có những câu chuyện như thế nào? Có sự từng trải ra sao?

H/A: Trong 8 năm làm công tác nghiên cứu lịch sử, ông Đường Kiến Quang đã chứng kiến nhiều sự kiện như cơn sốt nghiên cứu lịch sử kháng chiến chống Nhật, sự trỗi dậy của các phương tiện truyền thông mới như Tiểu blog, Wechat, v.v., ông rời khỏi phương tiện truyền thông truyền thống, chuyển sang làm việc ở mặt bằng phương tiện truyền thông mới.

D/H: Trong thời kỳ này, lời kể ngày càng trở thành một phương thức "sành điệu" ghi lại lịch sử.

H/A: Tuy nhiên, mặc dù lịch sử qua lời kể ngày càng được coi trọng trong giới nghiên cứu lịch sử cận hiện đại, nhưng nhìn chung vẫn bị gạt ra ngoài lề, một nguyên nhân quan trọng là nhiều người cho rằng lịch sử qua lời kể "không đáng tin cậy".

D/H: Ranh giới lớn nhất giữa những người thực tiễn như ông Đường Kiến Quang và chuyên gia học giả chuyên ngành là mức độ nghiêm khắc đối với "lịch sử chân thực".

H/A: Thực ra, hồi làm ở tạp chí "Xem lịch sử", ông Đường Kiến Quang từng gặp một chuyện. Một cựu chiến binh họ Dương khoảng 90 tuổi mạo nhận là một trong 800 chiến sĩ anh dũng tham gia Hội chiến Tùng Hộ, tạp chí "Xem lịch sử" và những phương tiện truyền thông khác đã đăng câu chuyện của cụ Dương này. Nhưng, không lâu sau ông Đường Kiến Quang và ê-kíp của ông đã phát hiện cụ Dương này đã mạo nhận người khác.

D/H: Trong quá trình giao lưu với học giả và những người yêu thích lịch sử qua lời kể, mọi người đều thừa nhận, những nội dung trong lời kể có thể có sai sót vì lý do suy giảm trí nhớ và lý do tâm lý.

H/A: Nhưng, ông Đường Kiến Quang đã đặt vấn đề như sau: "Vậy thì, điều gì đáng tin cậy? Tài liệu văn hiến chắc chắn đáng tin cậy không"? Ông cho rằng, trong quá trình nghiên cứu lịch sử phải giảm thiểu tính không đáng tin cậy, bỏ cái giả, giữ cái thật, tận khả năng tiếp cận sự chân thật.

D/H: Ông Đường Kiến Quang luôn tin tưởng rằng, nghiên cứu lịch sử cần phải dựa trên thái độ tôn trọng người khác. Có khi phải phán đoán cái gì là quan trọng hơn. Trong một số trường hợp, lời nói dối cũng là tài liệu lịch sử, người nghiên cứu nên ghi lại, rồi tìm nguyên nhân tại sao người ta nói dối. Những thứ này đều là một phần trong lịch sử.

H/A: Đồng thời, ông đặc biệt coi trọng việc truyền đạt quan niệm, phương pháp nghiên cứu chuyên nghiệp về lịch sử qua lời kể cho thế hệ trẻ, nhận được sự chấp nhận của công chúng, đặc biệt giới trẻ là điều cực kỳ quan trọng.

D/H: Hiện nay, "Hợp tác xã Lịch sử mới" đã mở "Đài Phát thanh lịch sử của tôi" trên mạng In-tơ-nét, nội dung là những người chứng kiến và tình nguyện viên đọc những nội dung về sự kiện lịch sử, mỗi kỳ chương trình thu hút hơn 10 nghìn thính giả.

H/A: Theo ông Đường Kiến Quang, công nghệ do phương tiện truyền thông mới cung cấp đã cho phép cất giữ, chia sẻ một lượng lớn thông tin.

D/H: Trên đây, Hùng Anh và Duy Hoa đã giới thiệu với quý vị và các bạn sự phát triển về thể loại lịch sử qua lời kể tại Trung Quốc.

H/A: Quý vị và các bạn thân mến, tiết mục "Tuần san Văn hoá" hôm nay đến đây là hết, Hùng Anh cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý vị và các bạn.

D/H: Duy Hoa xin hẹn gặp lại quý vị và các bạn vào tiết mục "Tuần san Văn hoá" tuần tới.

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>