Tay nghề chế tác da cá của dân tộc Hô-chê Trung Quốc

Chế phẩm da cá là loại sản phẩm lấy da của loại cá nước lạnh miền Bắc làm nguyên liệu, chất da cá nước lạnh có độ dày và độ dai nhất định, khá bền, tiện cho sử dụng trong sản xuất và sinh hoạt. Văn hóa da cá là văn hóa đặc sắc tồn tại trong khu vực ở vĩ tuyến 45 độ Bắc trở lên. Tuy trong lịch sử khá nhiều dân tộc đều từng có văn hóa da cá, nhưng từ đời nhà Thanh đến nay chỉ có dân tộc Hô-chê ở xã Giai Tân Khẩu, thành phố Đồng Giang, tỉnh Hắc Long Giang kế thừa và giữ gìn đến nay. Dân tộc Hô-chê từ xưa đến nay sống dựa vào nghề đánh bắt cá, dân tộc này đánh bắt cá, ăn cá, dùng da cá xây nhà, đóng thuyền, may áo, nổi tiếng trong lịch sử là "bộ lạc da cá".

Tay nghề chế tác da cá truyền thống gồm một bộ công đoạn gia công phức tạp, chia làm các công đoạn bóc da, làm khô, làm chín, mềm, cắt xén khâu vá, trang trí nghệ thuật..., trước đây phụ nữ dân tộc Hô-chê đều có thể nắm bắt thuần thục tay nghề này. Sau giữa thế kỷ 20, chế phẩm da cá dần dần được thay thế bằng các đồ dùng khác, tay nghề truyền thống này cũng dần dần bị mai một.

Do nhu cầu cất giữ và nghiên cứu văn hoá nhân loại học của bảo tàng, thế hệ người cao tuổi dân tộc Hô-chê ở xã Hô-chê Giai Tân Khẩu, thành phố Đồng Giang từng nhiều lần phục chế trang phục da cá cho nhà bảo tàng trong và ngoài nước, khiến tay nghề này được kế thừa trong khu vực cục bộ. Các nghệ nhân già còn sáng chế trang phục Sa-man và hàng loạt tác phẩm bản sắc dân tộc Hô-chê da cá bằng tay nghề truyền thống, lớp trẻ thì phát triển đổi mới, tận dụng tay nghề cắt ghép dán da cá truyền thống sáng chế tác phẩm thủ công mỹ nghệ da cá và tranh da cá hiện đại, khiến văn hóa da cá cổ truyền được mở rộng sang lĩnh vực du lịch, nghệ thuật...

Hiện nay, đa số các cụ nắm bắt tay nghề da cá truyền thống đều đã qua đời, chỉ có cụ Do Thúy Ngọc vẫn còn khỏe mạnh, nhưng cũng đã gần 80 tuổi. Tay nghề chế tác da cá dân tộc Hô-chê cổ truyền đang đứng trước nguy cơ bị mai một, nên tay nghề này rất cần được cứu vãn và bảo tồn.