Kỳ hóa khả cư

2011-01-10 15:04:58 cri

Hai chữ "Kỳ hóa" ở đây là chỉ loại hàng hóa khan hiếm. Còn "Khả cư" là chỉ tàng trữ. Cũng có nghĩa là đầu cơ tích trữ.

Câu thành ngữ này có xuất xứ từ "Sử ký - Lã Bất Vi liệt truyện".

Đại thương gia nước Vệ Lã Bất Vi đến Hàm Đan kinh đô nước Triệu làm ăn buôn bán. Tại đây, ông đã gặp Dị Nhân công tử nước Tần bấy giờ đang làm con tin tại nước Triệu. Lã Bất Vi suy tính nếu mua chuộc được Dị Nhân làm tiền vốn đầu cơ chính trị, thì mình thế nào cũng sẽ công thành danh toại. Sau khi về nhà, Lã Bất Vi mới hỏi cha rằng: "Thưa cha, nông dân làm ruộng một năm thu lãi gấp mấy lần?". Người cha đáp: "Gấp mười lần". Lã Bất Vi lại hỏi: "Nếu buôn bán vàng bạc đá quý thì lãi gấp bao nhiêu?". Người cha đáp: "Lãi gấp mấy chục lần". Lã Bất Vi lại hỏi tiếp: "Nếu giúp người lên ngôi vua thì sẽ lãi gấp bao nhiêu lần?". Người cha lưỡng lự hồi lâu rồi đáp: "Lãi nhiều đến mức không thể nào tính toán được".Lã Bất Vi nghe vậy liền suy tính đến việc lợi dụng công tử Dị Nhân để làm một chuyến "áp-phe" một vốn bốn lời.

Dị Nhân nguyên là cháu của Tần Chiêu Vương, con thái tử An Quốc Quân. Lã Bất Vi trước hết đến nói với Dị Nhân là mình sẽ tìm cách đưa công tử về nước, như vậy một khi Tần Chiêu Vương qua đời, An Quốc Quân lên kế vị thì công tử đương nhiên trở thành thái tử. Dị Nhân nghe vậy vô cùng cảm động và hứa nếu sau này mình được lên ngôi thì sẽ chia cho Lã Bất Vi một nửa nước Tần. Sau đó, Lã Bất Vi đem theo một món tiền lớn sang nước Tần mua chuộc người thiếp yêu của An Quốc Quân là Hoa Âm phu nhân, vì bà không có con nên khuyên bà nhận Dị Nhân làm con, rồi yêu cầu An Quốc Quân sai người sang đón Dị Nhân về nước. Dị Nhân về nước Tần đổi tên là Tử Sở. Mấy năm sau, Tần Chiêu Vương băng hà, An Quốc Quân lên nối ngôi, xưng hiệu Hiếu Văn Vương. Một năm sau, Hiếu Văn Vương mất, Tử Sở lên ngôi vua, Lã Bất Vi trở thành đại công thần bậc nhất.

Hiện nay, người ta vẫn thường dùng câu thành ngữ này để chỉ hiện tượng tích trữ, lũng loạn, giữ lấy một đồ vật hay công nghệ nào đó, để sau này lời lãi càng lớn hơn.

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>