Hình thái đa dạng và trang trí đẹp mắt trên núi Huệ Sơn thành phố Vô Tích

Nghe Online

Dưới chân núi Huệ Sơn thành phố Vô Tích có một cụm kiến trúc từ đường đã có hơn 1200 năm lịch sử, nhiều từ đường với hình dạng khác nhau và xếp đặt rất ngăn nắp này, cùng các kiến trúc viên lâm, lầu các, thư viện, sân khấu, bến thuyền, cầu cống v v đã hòa nhập với nhau thành một khối hoàn mỹ, trở thành kiến trúc Giang Nam độc đáo của thị trấn cổ Huệ Sơn. Hình thái đa dạng và trang trí đẹp mắt trên nóc từ đường Huệ Sơn cũng thu hút ánh mắt của du khách, và trở thành điểm sáng mới trong tua du lịch thị trấn cổ Huệ Sơn.

Nóc nhà từ xưa đến nay đều là bộ phận thể hiện giàu sức nghệ thuật nhất của kiến trúc cổ điển Giang Nam. Hiện nay, trong khi ngày càng có nhiều du khách bình phẩm về việc sửa cũ như cũ toàn bộ cụm kiến trúc từ đường, thì nghệ thuật trang trí đẹp mắt trên nóc từ đường cũng khiến người xem trầm trồ khen ngợi.

Tại đây, chúng tôi đã gặp một thanh niên họ Trương đang chụp ảnh các vật trang trí xinh đẹp trên nóc từ đường, anh là sinh viên đại học đến từ thành phố Trùng Khánh. Anh nói:

"Điêu khắc trang trí rất đẹp mắt, đường vân rất rõ nét và đậm đà phong cách cổ điển".

Ông Tống Kỳ Tân chuyên gia văn phòng nhóm công tác xây dựng và bảo hộ thị trấn cổ Huệ Sơn làm việc tại đây đã hơn nửa đời người, ông dọn đến ở đây từ thời kỳ đầu quy hoạch thị trấn cổ Huệ Sơn, nên mỗi kiến trúc ở đây đều rõ như lòng bàn tay. Ông nói:

"Trang sức trên nóc nhà là chỉ một loại vật dùng để trang trí trên nóc khiến trúc cổ đại Trung Quốc, chức năng ban đầu của nó là gắn liền mép ngói và xà ngang lại với nhau".

Phần lớn kiến trúc cổ Trung Quốc đều làm bằng gỗ, mái nhà là kết cấu gỗ và lợp ngói, mép mái phía trước do nằm ở vị trí tiền duyên, phải chịu đựng lực đẩy của cả mạch ngói từ trên xuống, nếu không thiết kế cẩn thận thì dễ bị gió thổi tung lên. Do đó, người ta mới xây bê tông cố định mái ngói. Về sau, trong quá trình tạo dáng mới dần dần hình thành các hình tượng, ngoài chức năng thực dụng ra cũng tiến thêm một bước hình thành chức năng trang trí và tiêu biểu cho đẳng cấp. Ông Tống Kỳ Tân nói:

"Trang trí trên nóc nhà thời cổ là có quy định nhất định chứ không phải làm bừa. Thí dụ như hình tượng rồng trên nóc nhà chỉ có vua chúa mới được dùng, còn kỳ lân là nhà quan nhất phẩm, nai là nhà quan từ nhị phẩm đến tứ phẩm, còn nhà thường dân thì chỉ được trang trí bằng hình tượng Hạc tiên, Cá, Uyên ương v v."

Trang trí trên nóc nhà thời cổ gồm nhiều hình thức, do chúng nằm ở vị trí khác nhau, nên cách xưng hô và định nghĩa cũng khác nhau. Trang trí trên nóc thường chia thành ba nhóm phân bố ở hai đầu và chính giữa, vật điêu khắc thường là hình thú cát tường, thú mỏ chim v v.

Hai đầu nóc nhà có hai đường mái tạo thành hình chữ nhân, trang trí trên hai đường mái này thường là hình điêu khắc động vật được gọi là "Thú chạy". Thú chạy nhiều nhất gồm mười con gồm các động vật có ngụ ý tượng trưng khác nhau như Rồng, Phượng, Sư tử v v. Mà số lượng Thú chạy do đẳng cấp khác nhau nên cũng tăng giảm tương ứng. Tại Trung Quốc, chỉ có Thái Hòa Điện trong Cố Cung Bắc Kinh là có đủ mười con Thú chạy, đây là tượng trưng cho Hoàng quyền trí cao vô thượng.

Sau khi nắm được kiến thức cơ bản này, chúng ta sẽ quay lại ngắm cảnh nóc nhà từ đường của thị trấn cổ Huệ Sơn. Theo giới thiệu, cả thị trấn có 118 ngôi từ đường. Khi dạo bước trên đường phố, chúng tôi nhìn thấy vật trang trí trên một tòa kiến trúc có phần khách lạ, giữa nóc nhà có điêu khắc hình ba nhân vật, khi nhìn kỹ là hình tượng ba quan viên. Ông Tống Kỳ Tân đã nhiều lần diễn giải thích về truyện kể này. Ông nói:

"Khi vua Khang Hi và Càn Long tại vị, đã từng 6 lần xuống Giang Nam và 7 lần đến Vô Tích. Đây là nơi dừng chân của quan chức địa phương để chuẩn bị nghênh đón vua đến Huệ Sơn, nên trên nóc nhà mới đặt một cụm điêu khắc gồm hình ba quan viên, hai bên là hai con phượng hoàng với ngụ ý Đan Phương Triều Dương, cũng tức là nói nhà vua đến là một việc vui và tốt lành".

Theo giới thiệu, phần lớn từ đường ở Huệ Sơn trên nóc đều trang trí hình động vật và hoa là chính, Ngoài ra, còn có hình Con dơi, Hạc tiên, Con trâu, Uyên ương, Phượng hoàng, Chim, Cây thông, Chậu cảnh v v.