Mạc Ngôn- Báu vật của làng văn học Trung Quốc

Nghe Online-I             Nghe Online-II

Nhà văn Mạc Ngôn

Ánh: Nam Dương ơi, hôm nay sáng ra, bầu trời âm u nhiều mây, cảm thấy hơi ren rét rồi Nam Dương nhỉ?

Dương: Vâng, theo dự báo thời tiết thì nhiệt độ cao nhất trong ngày là 20 độ C, nhiệt độ thấp nhất là 12 độ C. Mọi người đã phải mặc áo len mỏng và áo khoác mỏng rồi chị.

Ánh: Tiết trời cuối thu Bắc Kinh đang lạnh dần, đặc biệt là vùng đông bắc như Hắc Long Giang đã bắt đầu có tuyết rơi, thế nhưng hiện nay có một cơn sốt đang lan toản khắp cả nước Trung Quốc, Nam Dương có biết đó là cơn sốt gì không?

Dương: Là người Trung Quốc thì ai cũng biết, đó là cơn sốt Nhà văn nổi tiếng Trung Quốc Mạc Ngôn vừa đoạt giải Noben văn học 2012 của Viện Hàn lâm Hoàng Gia Thụy Điển, tin vui này tất nhiên là gây cơn sốt trong cả nước rồi chị.

Ánh: Vâng, đây là bài hát "Cao lương đỏ" trong bộ phim truyện cùng tên, do Nhà đạo diễn nổi tiếng Trung Quốc Trương Nghệ Mưu đạo diễn và do diễn viên nổi tiếng nổi tiếng Trung Quốc Khương Văn và Củng Lợi sắm vai nam và nữ chính, bộ phim này sau khi được công chiếu tại Trung Quốc và nhiều nước trong có Việt Nam đã đoạt nhiều giải thưởng lớn trong nước và Quốc tế.

Dương: Tin rằng nhiều bạn đã biết và cũng đã xem qua bộ phim "Cao Lương đỏ" là được cải biên theo tiểu thuyết "Gia tộc Cao lương đỏ" của nhà văn Mạc Ngôn.

Ánh: Qua Đài chúng tôi và các kênh truyền thông khác, Viện Hàn lâm khoa học Thụy Điển ngày 11 tháng 10 tuyên bố, Giải Nô-ben Văn học năm 2012 sẽ trao cho Nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn. Nhà văn Mạc Ngôn là nhà văn Trung Quốc đầu tiên giành giải thưởng này. Ủy ban Giải thưởng Nô-ben đánh giá Nhà văn Mạc Ngôn rằng: "Chủ nghĩa hiện thực mộng mơ của Nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn đã hội nhập với câu chuyện dân gian, lịch sử và xã hội đương đại". Sau khi được tin giành giải thưởng, Nhà văn Mạc Ngôn cho biết, ông không cho rằng đoạt giải thưởng là chuyện ghê gớm gì, Trung Quốc còn có rất nhiều nhà văn ưu tú. Là nhà văn, điều quan trọng nhất vẫn là phải có các tác phẩm hay.

Ông nói: "Bản thân không nên coi đây là một việc to tát, gây chấn động, chẳng qua chỉ là một giải thưởng, giành được giải thưởng này không có nghĩa là nhà văn giỏi nhất Trung Quốc. Tôi may mắn giành được giải thưởng này, tôi phải đứng vững, điều quan trọng nhất của nhà văn vẫn là tác phẩm chứ không phải giải thưởng".

Ánh: Trên văn đàn đương đại Trung Quốc, Mạc Ngôn là một nhà văn rất có cá tính. Ông cho xuất bản tác phẩm đầu tay vào năm 1981. Những tác phẩm chính của ông bao gồm: "Báu vật của đời", "Ếch", "Gia tộc cao lương đỏ", "Đàn hương hình", "Nhọc nhằn sống và chết"...Trong đó "Cao lương đỏ" đã được dịch ra hơn 20 thứ tiếng phát hành trên thế giới; truyện dài "Ếch" năm 2011 được trao Giải thưởng Mao Thuẫn-giải thưởng cao nhất trên văn đàn Trung Quốc.

Dương: Thập niên 80 của thế kỷ trước, đạo diễn nổi tiếng Trương Nghệ Mưu đã cải biên cuốn "Gia tộc cao lương đỏ" thành bộ phim "Cao lương đỏ" khiến Mạc Ngôn trở nên nổi tiếng và đi ra thế giới chỉ sau một đêm. Nhà văn xuất thân từ nông dân này có cảm tình nồng thắm với quê hương. Một loạt tác phẩm của ông đều gắn chặt với ngôi làng nhỏ ở Cao Mật, tỉnh Sơn Đông-quê hương của ông.

Ánh: Thực ra, rất nhiều độc giả Việt Nam rất tâm đắc với những tác phẩm của Mạc Ngôn, mà Mạc Ngôn cũng rất vui vì được biết hầu hết các tác phẩm của mình đã được chuyển ngữ sang tiếng Việt, ông nói:

"Rất nhiều độc giả Việt Nam rất yêu thích tác phẩm của tôi, tất cả các tác phẩm của tôi đều đã chuyển ngữ sang tiếng Việt, tôi từng đọc một bài viết của một nghiên cứu viên Việt Nam cho biết, ở Việt Nam từng dấy lên hiệu ứng Mạc Ngôn. Sau khi cuốn "Báu vật của đời" chuyển ngữ sang tiếng Việt, chỉ riêng hiệu sách Tiền phong tại Thành phố Hồ Chí Minh chỉ trong một ngày đã bán ra tới những 700 cuốn. Nhiều nhà văn Việt Nam trẻ trong quá trình sáng tác cũng đã chịu ảnh hưởng bởi cuốn tác phẩm này của tôi. Mặc dù họ không trả phí bản quyền tác giả cho tôi, nhưng họ yêu thích sách của tôi, tôi cảm thấy đây là việc rất tốt.

Ánh: Đối với hiện tượng quyền tác giả, liệu Mạc Ngôn có thái độ như thế nào thì ông nói:

"Bởi vì hồi đó Việt Nam chưa gia nhập Tổ chức Bản Quyền Quốc tế. Nhưng sau khi Việt Nam đã gia nhập Tổ chức Bản Quyền Quốc tế rồi thì họ cũng đã bắt đầu lưu ý đến vấn đề bản quyền rồi".

Ánh: Đúng như Mạc Ngôn vừa giới thiệu, ở Việt Nam có rất nhiều độc giả và nhất là các bạn trẻ rất cuồng nhiệt với các tác phẩm của ông. Một bạn trẻ lưu học sinh Việt Nam rất gần gũi với Ban Tiếng Việt Nam Đài phát thanh Quốc tế đã lấy tác phẩm làm đề tài nghiên cứu cho bài luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của mình.

Bạn trẻ này tên là Vũ Thị Bích Ngọc, từng tập sự tại Ban tiếng Việt Nam chúng tôi, cũng đã cùng với người dẫn chương trình của Ban dẫn nhiều chương trình, mà tin rằng các bạn cũng còn ấn tượng. Sau khi tốt nghiệp về nước, Bích Ngọc vẫn còn tiếp tục đọc tác phẩm của Mạc Ngôn. Tuần trước Ngọc Ánh đã có cuộc điện thoại với bạn Vũ Thị Bích Ngọc, sau đây mời các bạn đón nghe trực tuyến:

Dương: Bích Ngọc nói, đề tài nghiên cứu về Mạc Ngôn của mình còn chưa sâu, vậy thì giới Nhà văn Việt Nam có nhận xét như thế nào đối với tác phẩm của Mạc Ngôn?

Ánh: Trước khi công bố giải Nobel văn học 2012, hai cái tên được dự đoán cao nhất là Haruki Murakami và Mạc Ngôn. Murakami là tác giả có nhiều tác phẩm được dịch sang nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, rất nhiều độc giả đã biết đến ông bởi cuốn "Rừng Na uy". Người đứng thứ hai là Mạc Ngôn, ông cũng là tác giả có những tác phẩm xuất sắc được đông đảo bạn đọc trên thế giới biết đến. Chủ tịch Hội Nhà Văn Hà Nội, nhà phê bình Văn học Phạm Xuân Nguyên nhận xét rằng:

"Tôi thấy việc trao giải Nobel cho Mạc Ngôn là chính xác. Nếu so sánh giữa hai tác giả Mạc Ngôn và Murakami thì nhận thấy, Mạc Ngôn là "nhà văn chân đất", bước ra từ nông thôn, văn chương của ông bám chắc rễ vào hiện thực đời sống nông thôn Trung Quốc. Cái tài của ông là lấy vùng nông thôn Cao Mật, nơi sinh ra ông, để biến nó từ một vùng quê địa lý thành một vùng quê văn chương. Đúng như lời đánh giá của Ủy ban trao giải Nobel, ông đã kết hợp cái hiện thực với cái huyền ảo, kết hợp những câu chuyện thực tại với truyền thuyết dân gian, để tạo nên một thứ mà người ta gọi là chủ nghĩa hiện thực huyền ảo.Có thể nói quyết định này cũng là sự đánh giá công bằng đối với Mạc Ngôn.

Ánh: Mạc Ngôn sinh năm 1955, năm nay 57 tuổi, vốn có tên là Quản Mạc Nghiệp sinh ra tại huyện Cao Mật, tỉnh Sơn Đông Trung Quốc. Ông là Nhà văn đương đại nổi tiếng Trung Quốc, sáng tác nhiều tác phẩm văn học có sức ảnh hưởng lớn và đoạt nhiều giải thưởng Văn học ở trong nước và nước ngoài, ông sáng tác 9 bộ truyện dài, 24 cuốn chuyện vừa và hơn 80 tuyện ngắn... Nhiều người tuy biết tiếng tăm của ông nhưng chưa chắc đã đọc tác phẩm ông. Bạn Trần Cao Sang thính giả và cư dân mạng nhiệt tình của Đài chúng tôi là một trong nhiều người như vậy.

Dương: Hiện nay, cuộc chiến tiêu thụ các loại sản phẩm liên quan tới Mạc Ngôn, thậm chí cả những sản phẩm muốn "ăn theo" đang diễn ra hết sức sôi động. 15 đầu sách tác phẩm của Mạc Ngôn đã bán hết sạch. Toàn bộ tác phẩm của Mạc Ngôn đều được đưa vào loại được ưa chuộng nhất.

Ánh: Được biết tin mình đoạt giải và trước hiện tượng "Cơn sốt Mạc Ngôn", thì ông lại nói rất từ tốn rất tỉnh táo:

"Tôi cảm thấy niềm vui bất ngờ và hoang mang. Tôi luôn cho rằng hiện tượng tranh nhau mua tác phẩm của tôi chẳng qua chỉ là tạm thời, không bao lâu rồi tất cả sẽ trở về với bình thường".

Ánh: Mạc Ngôn cho biết, hiện ông đang chuẩn bị viết những tác phẩm liên quan chiến tranh và gia đình, đồng thời cũng chuẩn bị sáng tác những tác phẩm cho kịch nói và sân khấu. Ông sẽ tiếp tục miệt mài viết về những câu chuyện của con người. Ông nói:

"Đứng vững, miệt mài viết về cuộc sống, về tình cảm, viết lách từ góc độ của con người".

Ánh: Theo quy định liên quan của Giải Nô-ben, tất cả những người đoạt giải đều phải đến Thủ đô Xtốc-khôm, Thủy Điển tham gia Lễ trao Giải Nô-ben vào ngày 10/12.

Chúng ta xin chúc mừng nhà văn Mạc Ngôn, chúng ta sẽ đọc dần các tác phẩm của ông đề tìm hiểu về hiện thực xã hội và lịch sử Trung Quốc qua ngòi bút của Mạc Ngôn một nhà văn đồng quê Trung Quốc chất phác và mộc mạc.