Trúc Khả Trinh - người sáng lập nghành khí tượng Trung Quốc

Trúc Khả trinh (1890 - 1974), nhà khí tượng, nhà địa lý, nhà giáo dục, người lãnh đạo và sáng lập Viện nghiên cứu khí tượng, trạm khí tượng và Khoa địa học đầu tiên của Trung Quốc. Lãnh đạo công tác của Trường đại học Triết Giang với tinh thần cầu thị, đào tạo ra nhiều nhân tài về các mặt cho Trung Quốc. Và từng giữ chức vị lãnh đạo của Viện hàm lâm khoa học Trung Quốc trong thời gia dài, là tôn sư của giới địa lý và khí tượng học Trung Quốc.

Trúc Khả Trinh từ nhỏ đã cần mẫn học tập, năm 1910 thi đỗ đi lưu học tại Mỹ, vì Trung Quốc là nước nông nghiệp, nên ông theo học tại Viện nông học Trường đại học Illinois Mỹ . sau khi tốt nghiệp, chuyển sang khoa địa học Trường đại học Harvard chuyên tâm nghiên cứ khí tượng học có liên quan chặt chẽ với nông nghiệp .

Năm 1918, Trúc Khả Trinh giành được học vị tiến sĩ khí tượng học Trường đại học Harvard với luận án Phân loại mới của bão viễn Đông, và trở về Trung Quốc trong năm.

Năm 1928 ông Trúc Khả Trinh trù bị xây dựng Viện nghiên cứu khí tượng tại Nam Kinh và làm giám ̣đốc Viện nghiên cứu khí tượng. Xuất bản cuốn Khí tượng học cận đại đầu tiên ở Trung Quốc của ông.

Năm 1936 ông làm Hiệu trưởng Trường Đại học Triết Giang. Trong thời gian 10 năm đến năm 1946, ông dốc sức phát triển Trường Đại học Triết Giang, triển khai nghiên cứu khoa học, nâng cao trình độ khoa học và dạy học, mở thêm các bộ môn, vun đắp bầu không khí học tập, làm cho tiếng tăm của Trường Đại học Triết Giang đượcnâng cao.

Trúc Khả Trinh rất quan tâm sự phát triển của sự nghiệp khí tượng và công tác nghiên cứu khí tượng Trung Quốc. Sau khi Nước trung Hoa mới thành lập, ông khởi xướng và ủng hộ việc xây dựng và phát triển công tác nghiên cứu khí tượng nông nghiệp; đề xướng nghiên cứu một cách hệ thống mối quan hệ giữa khí hậu và sản xuất lương thực cũng như vấn đề thay đổi khí hậu của Trung Quốc.

Trúc Khả Trinh quê ở Thiệu Hưng, thuộc khu vực có nhiều bão, từ nhỏ đã cảm nhận về thiên tai bão mang lại đau khổ cho nhân dân lao động. Bởi vậy, sau khi thi đỗ vào Trường Đại học Harvard học khí tượng, ông đã bắt đầu nghiên cứ về bão. Bài luận văn "Gió mùa đông nam và lượng mưa của Trung Quốc" của ông là một trong những bài luận văn kinh điển với nội dung phong phú và lập luận nghiêm ngặt. Bài luận văn này đã phân tích điểm giống và khác nhau giữa gió mùa Ấn Độ và Đông Nam Á, lần đầu tiên nêu ra sự khác biệt của chúng về tính chất vật lý, cơ chế và nguyên nhân gây mưa từ mặt khí hậu học, đã cung cấp cơ sở quan trọng cho việc nghiên cứ khí hậu gió mùa và dự báo thời tiết dài hạn.

Trúc Khả Trinh là nhà địa lý học, luôn chủ trương muốn lợi dụng thiên nhiên thì trước hết phải nhận thức thiên nhiên, hơn nữa thiên nhiên là một chỉnh thể thống nhất, nên cần phải nhận thức một cách tổng hợp, toàn diện. Vì vậy, ông bỏ nhiều sức lực vào việc khảo sát tổng hợp tài nguyên thiên nhiên. Trong thời gian mấy chục năm, ông có mặt tại khắp mọi miền đất nước Trung Quốc, lần cuối cùng ông đến hành lang Hà Tây khảo sát nghiên cứu đã là tuổi 76 .

Trúc Khả Trinh luôn sốt sắng trong việc phổ biến khoa học. Ông cho rằng, việc nâng cao và phổ biến nghiên cứu khoa học có tác động qua lại, bổ sung cho nhau. Cán bộ nghiên cứu càng cao cấp càng nên đi đầu trong việc tuyên truyền phổ biến với quần chúng về các thành quả nghiên cứu khoa học. Lâu nay, ông kiên trì dẫn đầu trong công tác phổ biến khoa học, trong hơn 300 bài luận văn của ông, có hơn 150 bài là phổ biến khoa học .