Chu Bồi Nguyên - Người đặt nền móng cho bộ môn lực học cận đại Trung Quốc

Chu Bồi Nguyên (1902-1993), nhà lực học nổi tiếng, nhà vật lý lý luận, nhà giáo dục và nhà hoạt động xã hội, một trong những người đặt nền móng cho bộ môn lực học cận đại Trung Quốc.

Chu Bồi Nguyên sinh năm 1902 tại Nghi Hưng tỉnh Giang Tô. Năm 1917, Chu Bồi Nguyên thi đỗ vào trường Thanh Hoa. Năm 1924 đi lưu học tại Mỹ, lần lượt học tại trường Đại học Chi-ca-gô và Học viện khoa học công nghệ và tự nhiên Ca-li-pho-ni-a, năm 1928 đỗ tiến sĩ khoa học tự nhiên.

Năm 1929, Chu Bồi Nguyên sau khi về nước được mời làm giáo sư Khoa vật lý Đại học Thanh Hoa, hồi đó mới 27 tuổi.

Năm 1952, Chu Bồi Nguyên chuyển sang trường Đại học Bắc Kinh làm giáo sư. Cùng năm, ông còn đứng ra thành lập chuyên ngành lực học đầu tiên của Trung Quốc, gọi là chuyên ngành lực học Khoa toán học lực học Đại học Bắc Kinh; ngoài ra, ông còn đứng ra xây dựng động gió với đường kính 2,25 mét tại Đại học Bắc Kinh.

Chu Bồi Nguyên giảng dạy đại học hơn 60 năm. Đào tạo thế hệ các nhà lực học và nhà vật lý. Các nhà lực học và nhà vật lý nổi tiếng như Vương Trúc Khê, Hồ Ninh, Lâm Gia Kiều, Bành Hoàn Võ, v.v.. đều từng là học trò của Chu Bồi Nguyên.

Trong việc tổ chức công tác giảng dạy, coi trọng những giáo viên có kiến thức, là tư tưởng giáo dục nhất quán của Chu Bồi Nguyên. Ông cho rằng: giáo viên là chủ thể của trường, xưa nay đều không ngoại lệ. Một trường đại học tốt cần phải có biện pháp và truyền thống lựa chọn giáo viên nghiệm ngặt, cần phải có điều kiện lựa chọn nhân tài, nếu không nhân tài sẽ bị chôn vùi. Ông còn đưa ra nhiều ý kiến về các vấn đề đào tạo nhân tài, hiện đại hoá, giáo dục tư tưởng thanh niên và cải tiến lãnh đạo các trường đại học .

Chu Bồi Nguyên không những coi trọng lý luận cơ bản, mà còn rất coi trọng phát triển công nghệ mới và sản xuất. Trong thời gian ông đảm nhiệm hiệu phó và hiệu trưởng Đại học Bắc Kinh, bắt đầu từ năm 1974, ông để ý đến viễn cảnh cách mạng công nghệ in ấn và sắp chữ Hán bằng vi tính với tầm nhìn vượt bậc, vì vậy đã vượt qua nhiều khó khăn, tổ chức sức người và sức của của nhà trường tiến hành nghiên cứu. Khiến cho hệ thống in ấn sắp chữ Hán bằng vi tính được nghiên cứu thành công và sản xuất qua hơn 10 năm nỗ lực. Thành quả này được bình chọn là 1 trong 10 thành quả khoa học công nghệ lớn nhất Trung Quốc năm 1985, được trao giải nhất Giải tiến bộ khoa học công nghệ năm 1987. Thành quả này đã mang lại sự biển đổi mang tính cách mạng cho ngành in ấn Trung Quốc.

Chu Bồi Nguyên là một nhà khoa học kiệt xuất. Ông đã cống hiến phần lớn sức lực cho hai lĩnh vực tuyến đầu của lực học và lý luận vật lý: đó là thuyết dòng chảy và thuyết tương đối. Ông lần lượt công bố hàng chục bài luận văn, thu được thành tựu nổi bật trong hai lĩnh vực này.

Tại Trung Quốc, Chu Bồi Nguyên là người đầu tiên đi sâu nghiên cứu học thuyết của Einstein và hình thành một trường phái riêng.

Chu Bồi Nguyên là cánh chim đầu đàn nghiên cứu thuyết dòng chảy của Trung Quốc. Ông đã hình thành hệ thống lý luận độc lập trong việc nghiên cứu hàng chục năm, được thế giới coi trọng.