Tại sao Thủ tướng Ma-ha-thia lại cam kết chuyển chức vụ cho ông Anwar

Khoảng 11 giờ 30 phút trưa 16/5 giờ địa phương, trong tiếng hoan hô của người ủng hộ, ông Anwar 70 tuổi, mỉm cười bước ra khỏi một bệnh viện ở ngoại ô Cu-a-la Lăm-pơ. Ông vẫy tay chào những người ủng hộ, sau đó ngồi xe đến Hoàng cung gặp Quốc vương Mô-ha-mét V đã đặc xá ông.

Khi ông Ma-ha-thia dẫn phe đối lập Liên minh Hy vọng giành thắng lợi trong cuộc Tổng tuyển cử Ma-lai-xi-a và giữ chức Thủ tướng, có báo giới cho rằng đây là "Cựu Thủ tướng 92 tuổi liên hợp cựu Phó Thủ tướng bị ông tống vào tù chiến thắng Thủ tướng đương nhiệm". Cựu Phó Thủ tướng này chính là ông Anwar.

Vào thập niên 60 của thế kỷ trước, ông Anwar đang theo học tại Trường Đại học Ma-lai-xi-a đã thể hiện tài năng chính trị xuất sắc, dần dần trở thành một lãnh đạo phong trào thanh niên. Là một "thanh niên phẫn nộ", ông hết sức ngưỡng mộ ông Ma-ha-thia, nghị sĩ Quốc hội dám nói dám làm lúc bấy giờ. Sau khi gia nhập Tổ chức Dân tộc Mã Lai Thống nhất của ông Ma-ha-thia lãnh đạo, ông Anwar không những quán triệt trung thực chủ trương của ông Ma-ha-thia, mà còn giúp ông Ma-ha-thia chuyển nguy thành an trong cuộc đấu tranh đảng phái.

Vì vậy ông rất được ông Ma-ha-thia khen ngợi và đề bạt, lần lượt giữ chức quan trọng như Bộ trưởng Thanh niên và thể thao, Bộ trưởng Nông nghiệp, Bộ trưởng Giáo dục và Bộ trưởng Tài chính, và giữ chức Phó Thủ tướng vào năm 1993, từng được bên ngoài coi là người kế nghiệp của ông Ma-ha-thia.

Năm 2008, trong tổng tuyển cử, phe đối lập do ông Anwar lãnh đạo lần đầu tiên phá vỡ địa vị ưu thế Liên minh cầm quyền kiểm soát trên 2/3 số ghế trong Hạ viện Quốc hội. Năm 2013, phe đối lập giành được số phiếu quá bán, nhưng chưa giành được đa số ghế trong Quốc hội do nguyên nhân về chế độ như quy hoạch lại khu vực bầu cử v.v.

Năm 2015, ông Ma-ha-thia trở mặt với Thủ tướng Na-gíp. Sau khi rút khỏi Tổ chức Dân tộc Mã Lai Thống nhất, ông Ma-ha-thia quyết tâm kéo ông Na-gíp ra khỏi vị trí Thủ tướng trong bầu cử. Chính cái gọi là "kẻ thù của kẻ thù là bạn", ông Anwar đang đi tù lại trở thành bạn đồng minh của ông Ma-ha-thia.

Trên thực tế, sở dĩ ông Ma-ha-thia và ông Anwar xiết tay nhau đều xét từ lợi ích của mình. Sau khi rút khỏi Tổ chức Dân tộc Mã Lai Thống nhất, ông Ma-ha-thia đã thành lập chính đảng của mình, nhưng đảng này chủ yếu xây dựng trên danh vọng của cá nhân ông, thiếu nền tảng, cần phải dựa vào gốc rễ và sân chơi của phe đối lập trước đây. Trong khi đó, ông Anwar thì nhắm vào ông Ma-ha-thia có năng lực thu hút người ủng hộ truyền thống của Tổ chức Dân tộc Thống nhất Mã Lai.

Theo thỏa thuận đề cử ông Ma-ha-thia làm ứng viên Thủ tướng vào tháng 1 năm nay của Liên minh Hy vọng, nếu Liên minh Hy vọng thắng cử, ông Ma-ha-thia sẽ tạm thời giữ chức Thủ tướng, sau đó sẽ chuyển giao quyền lực cho ông Anwar.

Trong tổng tuyển cử ngày 9/5, hợp tác giữa ông Ma-ha-thia và ông Anwar thu được hiệu quả, Liên minh Hy vọng đã thắng cử. Sau khi giữ chức Thủ tướng, ông Ma-ha-thia cũng giữ lời hứa, giúp ông Anwar được đặc xá. Ông Ma-ha-thia cho biết, ông mong chuyển giao chức vụ Thủ tướng cho ông Anwar sau một đến hai năm.

Sau khi trải qua một vòng luân hồi, ông Ma-ha-thia và ông Anwar hiện lại trở thành "Người lãnh đạo và người kế nhiệm", quan hệ giữa hai người sẽ diễn biến ra sao, có lẽ lại là một trong những điểm quan trọng nhất trên chính trường Ma-lai-xi-a trong tương lai.