Trung Quốc áp dụng biện pháp đáp trả đối với danh sách hàng hóa Trung Quốc mà Mỹ dự định áp thuế theo báo cáo điều tra dựa trên Điều khoản 301 – Chuyên gia cho biết cọ xát thương mại Trung-Mỹ vẫn có không gian đàm phán

Ngày 3/4, giờ địa phương, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ công bố danh sách hàng hóa Trung Quốc bị áp thuế theo báo cáo điều tra dựa trên Điều khoản 301, dự định áp thuế quan 25% đối với khoảng 1.300 mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá khoảng 50 tỷ đô-la Mỹ, chủ yếu liên quan tới các ngành như công nghệ thông tin và viễn thông, hàng không vũ trụ, rô-bốt, y dược, máy móc thiết bị, v.v. Về việc Mỹ công bố danh sách hàng hóa Trung Quốc bị áp thuế theo báo cáo điều tra dựa trên Điều khoản 301, Bộ Thương mại, Bộ Tài chính, Bộ Ngoại giao cũng như giới doanh nghiệp và chuyên gia kinh tế của Trung Quốc đồng loạt cho biết, Trung Quốc kiên quyết phản đối cách làm của Mỹ. 

Theo thông báo ngày 4/4 của Bộ Tài chính, Bộ Thương mại Trung Quốc, trước tình hình khẩn cấp do Mỹ vi phạm nghĩa vụ quốc tế gây nên cho Trung Quốc, để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc, Chính phủ Trung Quốc thể theo các bộ luật như "Luật Ngoại thương nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa" và nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, sẽ áp dụng biện pháp tương xứng áp thuế quan 25% đối với những mặt hàng nhập khẩu gồm nông sản, xe hơi, sản phẩm hóa chất, máy bay, v.v. có xuất xứ từ Mỹ, tính theo số liệu năm 2017, kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng nói trên từ Mỹ có trị giá khoảng 50 tỷ đô-la Mỹ.

Về cọ xát thương mại Trung-Mỹ lần này, Nghiên cứu viên Trung tâm Giao lưu Kinh tế Quốc tế Trung Quốc Trương Mạt Nam cho biết, qua phân tích kỹ càng danh sách hàng hóa Trung Quốc mà Mỹ dự định áp thuế, có thể phát hiện ý đồ của Mỹ hoàn toàn không phải thay đổi tình trạng nhập siêu của Mỹ từ Trung Quốc như Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm nói, cũng không phải chỉ hạn chế trong lĩnh vực thương mại hai chiều, Trung Quốc cần phải đáp trả tương xứng. Bà nói: 

"Đối chiếu với chương trình 'Trung Quốc chế tạo 2025', chúng tôi có thể phát hiện, các ngành nghề mà Trung Quốc đang nâng cấp, các lĩnh vực công nghệ cao cốt lõi mà Trung Quốc đang từng bước thực hiện đổi mới sáng tạo công nghệ hoặc đang theo đuổi, cũng là các ngành nghề chủ yếu trong biện pháp trừng phạt thương mại của Mỹ đối với Trung Quốc hiện nay. Vì vậy, biện pháp đáp trả mà Trung Quốc hiện đưa ra nhằm vào Mỹ cũng ở mức độ và quy mô tương xứng. Chúng tôi đã nói rõ lập trường của Trung Quốc, tức là không mong giải quyết tranh chấp thương mại này bằng thỏa hiệp, nhượng bộ hoặc hy sinh lợi ích cốt lõi quốc gia của nước mình trong cọ xát và tranh chấp thương mại Trung-Mỹ".

Chủ nhiệm Trung tâm Kinh tế Tài chính Quốc tế thuộc Bộ Tài chính Trung Quốc Chu Cường Vũ cho rằng, các nước đã chứng kiến những tiến bộ khoa học công nghệ của Trung Quốc, Mỹ không phản tỉnh, mà khăng khăng một mực giương cao ngọn cờ chủ nghĩa bảo hộ thương mại, mưu toan duy trì năng lực cạnh tranh công nghệ cao của nước mình. Hành động của Mỹ đã vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc cơ bản và tinh thần của Tổ chức Thương mại thế giới, là chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ thương mại điển hình, chắc chắn gây tác động phá hoại thể chế thương mại đa phương thế giới. Ông nói: 

"Thẳng thắn mà nói, Mỹ là người dựng lập hoặc người đứng đầu thể chế và quy tắc thương mại đa phương hiện nay, nhiều năm qua, Mỹ đã chủ đạo điều chỉnh quy tắc hiện hành, phải nói Mỹ đã nhận được lợi ích to lớn từ thể chế thương mại đa phương hiện hành. Phớt lờ và phá hoại thể chế thương mại đa phương, về bản chất đã phản ánh Mỹ vừa muốn thụ hưởng lợi ích từ thể chế thương mại đa phương, lại không muốn gánh chịu trách nhiệm và nghĩa vụ phải thực hiện".

Là hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, cọ xát thương mại Trung-Mỹ rất được thế giới quan tâm. Nghiên cứu viên Trung tâm Giao lưu Kinh tế Quốc tế Trung Quốc Trương Mạt Nam cho rằng, tuy xét từ hiện nay, danh sách hàng hóa bị áp thuế mà Trung Quốc và Mỹ lần lượt công bố đều trị giá khoảng 50 tỷ đô-la Mỹ, nhưng trong khuôn khổ chuỗi giá trị toàn cầu, hiệu ứng dây chuyền do nó gây nên tuyệt đối không cho phép coi thường. Bà nói:

"Nếu cọ xát thương mại giữa hai bên liên tiếp leo thang, trong thời gian tới có khả năng bùng nổ cuộc xung đột thương mại mang tính toàn cầu. Tôi cho rằng, nếu hai bên không muốn bị phương hại lớn hơn trong thời gian tới, đàm phán hoặc giải quyết cọ xát thương mại trong khung đa phương là phương hướng hết sức quan trọng".

Chủ nhiệm Trung tâm Kinh tế Tài chính Quốc tế thuộc Bộ Tài chính Trung Quốc Chu Cường Vũ cho rằng, hai nước Trung Quốc và Mỹ phụ thuộc vào nhau ở mức độ rất cao về kinh tế, giữa Trung Quốc và Mỹ vẫn có không gian đàm phán. Ông nói: 

"Quan hệ kinh tế thương mại Trung-Mỹ là bộ ổn định và đồ dằn cho quan hệ Trung-Mỹ tổng thể. Phải nói, giữa Trung Quốc và Mỹ vẫn có không gian đàm phán. Hiện nay, danh sách hàng hóa Trung Quốc bị áp thuế theo báo cáo điều tra dựa trên Điều khoản 301 do Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ công bố vẫn nằm trong thời gian tham vấn kéo dài 60 ngày. Quyết định tăng thêm mức thuế quan 25% của Trung Quốc cũng chưa thực thi, như vậy đã để lại thời gian và không gian cho hai bên Trung-Mỹ hiệp thương, đàm phán. Kênh trao đổi Trung-Mỹ vẫn tồn tại, điều mà tôi muốn nhấn mạnh là, thương lượng phải tiến hành trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau".