Chuyến công du Đông Nam Á của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ gặp phải cái "đinh trong mềm dẻo"

Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ma-tít đã thăm In-đô-nê-xi-a và Việt Nam, thương thảo với hai nước về tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực quốc phòng, chống khủng bố, v.v.. Các nhà phân tích nêu rõ, tình hình mới đây ở khu vực Đông Nam Á tương đối ổn định, In-đô-nê-xi-a và Việt Nam kiên trì "lựa chọn cái mà mình cần" khi triển khai hợp tác với Mỹ trong các lĩnh vực như quốc phòng..., theo đuổi hòa bình và ổn định vẫn là giới hạn đỏ của các nước trong khu vực.

Trong thời gian ở thăm In-đô-nê-xi-a, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ma-tít cho biết, công tác chống khủng bố của In-đô-nê-xi-a rất xuất sắc, Mỹ sẽ mở rộng hợp tác với In-đô-nê-xi-a trong lĩnh vực chống khủng bố. Ông còn cho biết đang ra sức thúc đẩy quân Mỹ thiết lập lại liên hệ với lực lượng chống khủng bố chủ yếu của In-đô-nê-xi-a. Hàng chục năm qua, lực lượng đặc nhiệm này của In-đô-nê-xi-a bị cấm hợp tác với quân Mỹ do bị Mỹ chỉ trích xâm phạm nhân quyền.

Nghiên cứu viên Viện Ngiên cứu chiến lược châu Á – Thái Bình Dương và toàn cầu Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc Hứa Lợi Bình cho biết, Mỹ tăng cường hợp tác quốc phòng với In-đô-nê-xi-a còn thể hiện ở việc Mỹ bán vũ khí cho In-đô-nê-xi-a. Truyền thông Mỹ dẫn lời quan chức Lầu Năm góc cho biết, In-đô-nê-xi-a đang cân nhắc mua máy bay chiến đấu F-16 do Công ty Lốc-khít Mác-tin (Lockheed Martin) sản xuất, giá trị đơn hàng có thể lên đến hàng tỷ đô–la Mỹ.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng In-đô-nê-xi-a Ri-a-mi-dát (Ryamizard) cho biết, kho vũ khí của Quân đội In-đô-nê-xi-a dự trữ đầy đủ. Điều này cho thấy Mỹ chưa chắc có thể toại nguyện trong việc bán vũ khí quân sự.

Còn trong thời gian ở thăm Việt Nam, theo một tuyên bố của Bộ Quốc phòng Mỹ, ông Ma-tít và Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch đã trọng điểm thảo luận hợp tác trong các mặt như cứu trợ nhân đạo, cứu trợ thiên tai, hành động gìn giữ hòa bình, an ninh hàng hải.... Hai bên còn đồng ý hiệp thương về việc tàu sân bay Mỹ thăm Việt Nam vào tháng 3 năm nay.

Các nhà phân tích nêu rõ, thời gian qua, các quan chức Mỹ cấp cao, trong đó bao gồm Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm, Phó Tổng thống Pen-xơ, Ngoại trưởng Ti-lơ-xơn lần lượt tới thăm Đông Nam Á, một mặt nhằm xoa dịu các nước đồng minh và đối tác trong khu vực; mặt khác, các chuyến thăm cấp cao này đều không ngoài lệ đã nêu bật hợp tác quốc phòng, nói lên Chính quyền Đô-nan Trăm dự định khiến quan hệ với ASEAN tập trung nhiều hơn vào lĩnh vực hợp tác quốc phòng.

Các nhà phân tích còn chỉ rõ, Mỹ luôn tìm kiếm duy trì sự hiện diện quân sự tại khu vực Thái Bình Dương, trong khi In-đô-nê-xi-a và Việt Nam là nước thành viên chủ yếu trong ASEAN, hơn nữa vị trí địa lý quan trọng. Tuy nhiên, các nước Đông Nam Á lâu nay áp dụng chính sách không lựa chọn đứng về bên nào, theo đuổi quan hệ quốc tế đa nguyên hóa và đa dạng hóa, giữ gìn sự ổn định tổng thể của tình hình khu vực.

Chuyên gia kỳ cựu về vấn đề Việt Nam Lăng Đức Quyền cho biết, mặc dù chuyến thăm Việt Nam lần này của ông Ma-tít được tiếp đón theo nghi thức cấp cao, nhưng so với các nước khác, Việt Nam không dành đãi ngộ đặc biệt cho ông Ma-tít. Trước đó, lãnh đạo quân đội nhiều nước tới thăm Việt Nam đều được tiếp đón theo nghi thức như vậy.

Các nhà phân tích còn nêu rõ, quan hệ Mỹ – Việt Nam được cải thiện trong những năm gần đây, nhưng hợp tác quốc phòng giữa hai nước còn ở trong giai đoạn sơ cấp, chủ yếu xoay quanh việc loại bỏ "hậu quả" do chiến tranh Việt Nam để lại. Ngoài ra, quân đội hai nước cũng hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm như tập huấn quân y, cứu trợ trên biển, tập huấn lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, v.v..