Mới đây, quan hệ Nga – Nhật Bản xuất hiện những thay đổi mới, các cuộc tiếp xúc giữa quan chức cấp cao chính phủ hai nước gia tăng. Thủ tướng Nhật Bản A-bê và Tổng thống Nga Pu-tin đã có cuộc gặp bên lề Hội nghị Cấp cao APEC, Ngoại trưởng Nhật Bản Ki-xi-đa sẽ thăm Nga vào đầu tháng 12, cùng Ngoại trưởng Nga La-vrốp điều phối các công việc về chuyến thăm Nhật Bản của Tổng thống Pu-tin vào trung tuần tháng 12.
Sau chuyến thăm Nga tháng 5 năm nay của Thủ tướng Nhật Bản A-bê, Nga và Nhật Bản đã tiến hành nhiều lần đàm phán về tranh chấp chủ quyền quần đảo Nam Ku-rin (Nhật Bản gọi là bốn đảo miền Bắc) và thúc đẩy hợp tác kinh tế. Các nhà phân tích nêu rõ, Nhật Bản thể hiện thiện chí với Nga bằng chương trình hợp tác kinh tế, trong khi Nga lại kiên trì lập trường trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ. Khả năng hai bên đạt được thỏa hiệp về vấn đề lãnh thổ trong thời gian tới là không lớn.
Những năm qua, Nga bắt đầu tăng cường sự hiện diện quân sự tại quần đảo Ku-rin, xây dựng cơ sở quân sự và triển khai thêm quân đội, đồng thời nhiều lần tổ chức tập trận quy mô lớn tại quần đảo Nam Ku-rin. Năm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Xôi-gu còn tuyên bố kế hoạch xây dựng căn cứ quân sự tại quần đảo Nam Ku-rin. Ngoài mở rộng sự hiện diện quân sự tại quần đảo Nam Ku-rin ra, Nga còn tập trung phát triển kinh tế địa phương. Năm ngoái, Chính phủ Nga công bố quy hoạch 10 năm phát triển quần đảo Ku-rin, trong đó bao gồm quần đảo Nam Ku-rin.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Da-kha-rô-va tháng 10 tái khẳng định, theo kết quả của Thế chiến thứ hai, quần đảo Nam Ku-rin là lãnh thổ của Nga, Nga có chủ quyền không thể nghi ngờ đối với quần đảo này. Muốn thu được tiến triển trong vấn đề ký kết Hiệp ước Hòa bình, Nhật Bản cần phải công nhận sự thật này. Các nhà phân tích cho rằng, Nga lâu nay kiên trì lập trường cứng rắn chủ yếu do các nguyên nhân sau đây:
Một là bảo vệ kết quả Thế chiến thứ hai. Nga cho rằng, giành được chủ quyền đối với bốn đảo là kết quả của Thế chiến thứ hai, thay đổi hiện trạng này có nghĩa là phủ nhận kết quả của Thế chiến thứ hai, tạo tiền lệ nguy hiểm tại Viễn Đông và cả thế giới.
Hai là thiếu sự tin cậy lẫn nhau. Nhiều năm qua, Nhật Bản theo đuổi chính sách đối với Nga của Mỹ, Nga và Nhật Bản thiếu nền tảng tin cậy. Mỹ không mong Nhật Bản gần gũi với Nga. Trong khi trên thực tế, nếu Nga và Nhật Bản xảy ra chiến tranh bởi tranh chấp đảo, Mỹ sẽ không đưa quân hỗ trợ Nhật Bản. Mỹ trước đó cho biết, Hiệp ước An ninh Nhật – Mỹ không áp dụng đối với quần đảo Nam Ku-rin.
Ba là cân nhắc đến ý dân. Trung tâm Lê-va-đa Nga tháng 8 công bố kết quả điều tra ý dân cho thấy, 78% người được hỏi phản đối chuyển giao quần đảo Nam Ku-rin cho Nhật Bản.
Tháng 5 năm nay, trong cuộc gặp Tổng thống Pu-tin ở Xô-tri, Nga, Thủ tướng A-bê đề xuất chương trình hợp tác kinh tế trọn gói, bao gồm 8 dự án trong các lĩnh vực như khai thác năng lượng, chấn hưng các ngành nghề vùng Viễn Đông, v.v.. Sự hào phóng của Nhật Bản đối với Nga đang bức xúc mong muốn chấn hưng kinh tế mà nói quả là rất có sức hấp dẫn. Tuy nhiên, Nga dứt khoát cho biết sẵn sàng thiết lập quan hệ hữu nghị với Nhật Bản, nhưng điều này không gắn với tranh chấp đảo. Nhật Bản mong đợi chuyến thăm Nhật Bản của Tổng thống Nga Pu-tin có thể phá vỡ bế tắc tranh chấp đảo, nhưng có chuyên gia Nga cho rằng, lập trường của Nga và Nhật Bản khác nhau rất nhiều, chuyến thăm Nhật Bản của Tổng thống Nga Pu-tin khó thu được tiến triển mang tính đột phá.
• Hoạt động Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung Quốc-Việt Nam lần thứ 18 đã diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam 2018/08/15
• Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ trao học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2018 2018/08/14
