Ngày 23/9 theo giờ địa phương, tại Oa-xinh-tơn, cựu Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Xtáp-lê-tơn Roi (Stapleton Roy) cho biết, chiến lược tái cân bằng châu Á-Thái Bình Dương được xây dựng trên cơ sở "giả định sai lầm", Mỹ cần "xem xét và đánh giá lại" một số tiền đề nào đó trong chính sách châu Á của mình. Ông còn cho rằng lập trường của Trung Quốc trong vấn đề Nam Hải hợp lý hơn so với các nước đương sự khác.
Ngày 23/9, cựu Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Xtáp-lê-tơn Roi phát biểu diễn văn tại một hội thảo do Trung tâm Học giả quốc tế Vu-đrô Uyn-sơn (Woodrow Wilson) tổ chức, đã điểm lại và triển vọng về chính sách Đông Á của Mỹ.
Ông cho biết, so với các khu vực châu Âu, Nam Mỹ, châu Phi và Trung Đông, Đông Á hiện vẫn là "điểm sáng" trong tình hình thế giới, kỳ tích Đông Á vẫn sẽ tiếp diễn nếu các cuộc xung đột và quan hệ khu vực then chốt được kiểm soát hiệu quả. Tuy nhiên nếu không kiểm soát được, khu vực có thể xuất hiện tình hình nghiêm trọng và nguy hiểm.
Ông cho rằng, Mỹ trước tiên cần điều chỉnh một số "tiền đề giả định" nào đó đối với Đông Á. Tình hình Đông Á và quốc tế đã có sự thay đổi rất lớn so với năm 2008 khi Tổng thống Ô-ba-ma lên nắm quyền, nhưng những thay đổi này chưa được Chính phủ Mỹ đưa vào phạm vi cân nhắc chính sách, có một số giả định là "lỗi thời", cần tiến hành "xem xét và đánh giá lại". Chẳng hạn như, chiến lược tái cân bằng châu Á-Thái Bình Dương chính là được xây dựng trên cơ sở "giả định sai lầm". Chiến lược này giả định Mỹ sẽ giảm dần sự hiện diện an ninh tại Trung Đông, và cho rằng châu Âu nhìn chung sẽ hòa bình, tuy nhiên những giả định này chưa bao giờ trở thành hiện thực.
Từ khi thực thi chiến lược tái cân bằng đến nay, vấn đề Nam Hải nóng lên rõ rệt. Ông Xtáp-lê-tơn Roi cho rằng, các bên không nên nhấn mạnh thái quá về cái gọi là xu hướng quân sự, mà cần coi trọng đàm phán và tham vấn.
Ông cho biết, khác với vấn đề biển Hoa Đông và tranh chấp về đảo Điếu Ngư hiện có thể thiếu khuôn khổ giải quyết, vấn đề Nam Hải có sẵn khuôn khổ giải quyết, các bên đã ký "Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Nam Hải", đồng thời đồng ý đàm phán để đạt được "Bộ Quy tắc ứng xử trên Nam Hải". Trong chuyến thăm Mỹ năm ngoái, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng cho biết ủng hộ thực hiện toàn diện và hiệu quả "Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Nam Hải" và sớm hoàn thành tham vấn về "Bộ Quy tắc ứng xử trên Nam Hải" trên cơ sở hiệp thương nhất trí.
Ông chú ý tới Trung Quốc là nước duy nhất trong các nước đương sự công khai chủ trương tiến hành đàm phán giải quyết tranh chấp, trước đó, Trung Quốc đã thông qua đàm phán giải quyết tranh chấp biên giới trên đất liền với nhiều nước láng giềng. Tuy nhiên không có bất cứ một nước tuyên bố chủ quyền nào trong ASEAN sẵn sàng đi lên con đường đàm phán, hơn nữa cho biết không thể đàm phán về việc này. Theo ông, lập trường của Trung Quốc "hợp lý hơn".
Ông nhấn mạnh, Mỹ cần giữ thái độ thận trọng trong vấn đề Nam Hải, Mỹ là bên thứ ba, chứ không phải là nước đương sự, cần tỏ rõ lập trường nhưng không nên áp đặt can thiệp vào vấn đề liên quan.
• Hoạt động Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung Quốc-Việt Nam lần thứ 18 đã diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam 2018/08/15
• Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ trao học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2018 2018/08/14
