Mới đây, hai chuyên gia kỳ cựu về Luật Biển quốc tế của Anh có bài luận văn luật học về vấn đề Nam Hải, cho rằng bản chất của vụ trọng tài Nam Hải do Phi-li-pin đơn phương nêu ra là tranh chấp về chủ quyền, những nội dung trọng tài hữu quan chắc chắn liên quan tới vấn đề chủ quyền và phân định đường biên giới trên biển, hai chuyên gia hoài nghi quyền tài phán của Tòa trọng tài ở La Hay đối với vụ án này từ góc độ luật pháp quốc tế.
Tháng 4 năm nay, ông Antonios Tzanakopoulos, Phó Giáo sư Công pháp quốc tế tại trường Đại học Oxford Anh, và ông Chris Whomersley, cựu Cố vấn pháp luật Bộ Ngoại giao Anh có bài luận văn đăng trên "Trang web Nghiên cứu Khoa học Xã hội"—kho dữ liệu luận văn học thuật nổi tiếng quốc tế. Bài luận văn chỉ rõ, Phi-li-pin và Tòa trọng tài đều mưu toan "cắt lát" một số tranh chấp khỏi vấn đề chủ quyền và phân định đường biên giới trên biển, để tiện cho Tòa trọng tài có quyền tài phán đối với những nội dung trọng tài hữu quan, nhưng xem xét đến những nội dung trọng tài này đan xen với các vấn đề chủ quyền, phân định đường biên giới trên biển, v.v. về bản chất, hơn nữa, Tòa trọng tài không có quyền tài phán đối với vấn đề chủ quyền và phân định đường biên giới trên biển, cách làm này ít nhiều cũng có ý "cố tình".
Bài luận văn chỉ rõ, năm 2006, Trung Quốc đã ra tuyên bố mang tính gạt bỏ theo điều 298 của "Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển", gạt bỏ áp dụng trình tự cưỡng chế giải quyết tranh chấp đối với các vấn đề liên quan tới phân định đường biên giới trên biển, quyền sở hữu trong lịch sử, hành động quân sự, hành pháp, v.v. Điều này có nghĩa là, Trung Quốc đã gạt bỏ giải quyết tranh chấp Nam Hải bằng phương thức trọng tài cưỡng chế, "Nhưng, điều kỳ lạ là, Tòa trọng tài lại giữ im lặng về điểm này".
Ông Chris Whomersley chỉ rõ, Tòa trọng tài chủ trương xác định quy chế của các địa điểm trên biển là bãi nổi khi thủy triều thấp, hòn đảo hay bãi đá trong vụ án này không liên quan gì tới phân định đường biên giới trên biển, quan điểm này không đủ sức thuyết phục.
Năm 2002, Trung Quốc và các nước ASEAN trong đó có Phi-li-pin đã ký "Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Nam Hải". "Tuyên bố" quy định: Các bên hữu quan cam kết do các nước chủ quyền liên quan trực tiếp giải quyết hòa bình tranh chấp về lãnh thổ và quyền tài phán thông qua thương lượng và đàm phán hữu nghị theo nguyên tắc luật pháp quốc tế được công nhận trong đó có "Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển".
Ông Chris Whomersley cho biết, có lý do cho rằng quy định trong "Tuyên bố" có hiệu lực pháp lý ngăn chặn Phi-li-pin "nuốt lời". Trong vụ án này, Tòa trọng tài lại cho rằng Phi-li-pin chưa từng tỏ rõ thái độ về việc này, quan điểm này khiến mọi người khó hiểu, chủ trương của Tòa trọng tài không đáng tin cậy.
Ông Antonios Tzanakopoulos phân tích rằng, nếu Tòa trọng tài đưa ra phán quyết đối với nội dung trọng tài do Phi-li-pin nêu ra, thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới lập trường pháp luật của nước thứ ba không liên quan tới vụ án này. Theo luật pháp quốc tế, điều này sẽ khiến vụ án này "không thụ lý được", Tòa trọng tài lại chưa cân nhắc đầy đủ khả năng này.
Ông Antonios Tzanakopoulos còn cho rằng, tranh chấp Nam Hải rất phức tạp, giải pháp tốt nhất là sáng kiến cùng khai thác do Trung Quốc đề xuất, như vậy có thể khiến các nước hữu quan cùng hưởng lợi ích trên Nam Hải một cách tốt hơn, đồng thời có thể tránh xuất hiện các hậu quả không né tránh do đưa ra phán quyết trong tình hình những nước hữu quan cực lực phản đối gây nên.
• Hoạt động Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung Quốc-Việt Nam lần thứ 18 đã diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam 2018/08/15
• Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ trao học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2018 2018/08/14
