Mới đây, Hội nghị công tác giám sát và quản lý an toàn và bức xạ hạt nhân toàn quốc Trung Quốc lần thứ 5 đã diễn ra tại Thủ đô Bắc Kinh. Hội nghị chỉ rõ, từ "Quy hoạch 5 năm lần thứ 12" đến nay, quy định pháp luật về giám sát và quản lý an toàn và bức xạ hạt nhân của Trung Quốc không ngừng được hoàn thiện, năng lực giám sát, quản lý cũng như trình độ an toàn của các cơ sở hạt nhân tiếp tục được nâng cao. Trong thời kỳ "Quy hoạch 5 năm lần thứ 13", Trung Quốc sẽ từ nước lớn về năng lượng và công nghệ hạt nhân chuyển sang nước mạnh về giám sát và quản lý an toàn và bức xạ hạt nhân.
An toàn hạt nhân là một bộ phận cấu thành quan trọng trong an ninh quốc gia, cũng là lĩnh vực quan trọng trong bảo vệ môi trường. Từ "Quy hoạch 5 năm lần thứ 12" đến nay, sự nghiệp tận dụng năng lượng hạt nhân và công nghệ hạt nhân của Trung Quốc phát triển nhanh chóng, thu được thành quả to lớn trong việc nghiên cứu phát triển công nghệ điện hạt nhân cũng như xây dựng và vận hành các nhà máy điện hạt nhân. Tính đến ngày 31/12/2015, Trung Quốc có 30 lò phản ứng điện hạt nhân đi vào hoạt động, và 26 lò đang trong xây dựng, số lượng vượt Nhật Bản và đứng thứ 3 thế giới. Hiện nay, các lò phản ứng điện hạt nhân đang hoạt động của Trung Quốc có trình độ an toàn rất cao, đến nay chưa từng xảy ra sự cố cấp độ 2 trở lên theo bảng phân chia sự cố hạt nhân quốc tế, các lò phản ứng điện hạt nhân đang trong xây dựng nhìn chung có chất lượng tốt đẹp. Vụ trưởng Vụ Giám sát và Quản lý an toàn điện hạt nhân Bộ Bảo vệ môi trường Trung Quốc Thang Bác cho biết, các chỉ tiêu vận hành của các nhà máy điện hạt nhân Trung Quốc phổ biến đạt mức trên trung bình theo tiêu chí của Hiệp hội các nhà vận hành nhà máy điện hạt nhân thế giới WANO.
"Hiệp hội các nhà vận hành nhà máy điện hạt nhân thế giới WANO đã quy định mười mấy chỉ tiêu đánh giá đối với nhà máy điện hạt nhân, Trung Quốc có 3/4 số chỉ tiêu lọt vào Top 1/4 thế giới, một số chỉ tiêu trong Top 1/10 thế giới, thậm chí có một số chỉ tiêu xếp 10 ngôi đầu thế giới".
Những năm gần đây, trong khi tăng cường giám sát và quản lý an toàn đối với các nhà máy điện hạt nhân, Trung Quốc cũng từng bước hoàn thiện hệ thống giám sát và quản lý an toàn đối với việc tận dụng công nghệ hạt nhân. Trung Quốc đã thiết lập cơ chế cho phép an toàn bức xạ phân loại và phân cấp quản lý trên cơ sở phân loại rủi ro đối với nguồn phóng xạ, thiết bị phóng xạ và nơi làm việc không khép kín, cơ quan chức năng liên quan tiến hành giám sát và quản lý an toàn theo các quy định pháp luật như "Luật Phòng chống ô nhiễm bức xạ", "Điều lệ an toàn và bảo hộ chất đồng vị phóng xạ và thiết bị phóng xạ", v.v.
Trong thời kỳ "Quy hoạch 5 năm lần thứ 13", sự nghiệp tận dụng năng lượng hạt nhân và công nghệ hạt nhân của Trung Quốc vẫn ở trong thời kỳ phát triển nhanh chóng, bên cạnh đó Trung Quốc cũng sẽ từ nước lớn tận dụng năng lượng hạt nhân và công nghệ hạt nhân chuyển sang nước mạnh về giám sát và quản lý an toàn và bức xạ hạt nhân. Vụ trưởng Vụ Giám sát và Quản lý An toàn cơ sở hạt nhân Bộ Bảo vệ môi trường Trung Quốc Quách Thừa Trạm cho biết, công tác giám sát và quản lý an toàn và bức xạ hạt nhân trong thời kỳ mới sẽ lấy việc hiện đại hoá hệ thống giám sát và quản lý và năng lực giám sát và lý làm mục tiêu, lấy việc thực hiện cụ thể về 5 mặt, thực hành về "4 hiệu quả" làm sứ mệnh cốt lõi trong an toàn hạt nhân.
"Hệ thống hoá, khoa học hoá, pháp chế hoá, chi tiết hoá và thông tin hoá là nội hàm cơ bản của mục tiêu hiện đại hoá giám sát và quản lý an toàn và bức xạ hạt nhân. Nói một cách nôm na một là phải giám sát và quản lý hữu hiệu đối với cơ sở hạt nhân, vật liệu hạt nhân và hoạt động hạt nhân, hai là phải đề phòng hữu hiệu các loại rủi ro, ba là phải làm dịu hữu hiệu và xử lý các hậu quả của sự cố, bốn là phải bảo vệ hữu hiệu nhân viên công tác, nhân viên tác nghiệp và môi trường".
Được biết, ngoài tăng cường hệ thống giám sát và quản lý an toàn ra, trong thời kỳ "Quy hoạch 5 năm lần thứ 13", Trung Quốc còn sẽ thúc đẩy công tác lập pháp về "Luật An toàn hạt nhân".