Vành đai kinh tế sông Trường Giang liên quan đến 11 tỉnh, thành Trung Quốc, chiếm 45% GDP và gần 40% dân số cả nước, cũng là một trong những hành lang công nghiệp quan trọng nhất và nơi tập trung của các ngành công nghiệp hiện đại như gang thép, ô-tô, điện tử, hoá dầu, v.v của Trung Quốc. Tuy nhiên, do khai thác xây dựng với cường độ cao và bố cục dân số và ngành nghề với mật độ cao lâu nay cũng khiến cho cường độ quấy nhiễu và phá hoại đối với môi trường tự nhiên của khu vực vành đai kinh tế sông Trường Giang ngày càng lớn, vấn đề môi trường cũng ngày càng gay cấn. Tháng Một năm nay, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chỉ rõ, trước mắt và trong một thời kỳ khá dài sau này, cần phải đặt việc khôi phục môi trường sinh thái sông Trường Giang lên vị trí trên hết, cùng nhau làm tốt công tác bảo vệ môi trường, không tiến hành các hoạt động khai thác lớn. Nhận định này đã định hướng cho sự phát triển của vành đai kinh tế sông Trường Giang trong thời gian tới.
Bộ trưởng Bộ Bảo vệ môi trường Trung Quốc Trần Cát Ninh cho rằng vấn đề môi trường của vành đai kinh tế sông Trường Giang chủ yếu được thể hiện ở ba mặt:
"Thứ nhất, thiếu hụt sự bảo vệ mang tính tổng thể trong lưu vực, xu thế manh mún, hệ thống sinh thái thoái hoá đang gia tăng. Thứ hai, lượng phát thải các chất gây ô nhiễm rất lớn, tiềm ẩn rủi ro lớn, sức ép bảo đảm an toàn nguồn nước gia tăng. Thứ ba, mâu thuẫn giữa phát triển và bảo vệ của các khu vực trọng điểm rất nổi cộm, hàm lượng COD của các hồ nước trọng điểm tăng cao, tình hình ô nhiễm không khí của một số cụm thành phố gay cấn".
Có điều tra cho thấy sông Trường Giang đã hình thành vành đai ô nhiễm dọc sông dài gần 600 km, trong đó bao gồm hơn 300 chất ô nhiễm có độc hại. Ngay từ năm 2012, số liệu của Bộ Thủy lợi cho thấy có gần 40 tỷ trong 78,5 tỷ tấn tổng lượng nước thải ô nhiễm chảy vào sông Trường Giang, tương đương với lượng nước của một con sông Hoàng Hà.
Bộ trưởng Trần Cát Ninh cho biết, Bộ Bảo vệ môi trường đang soạn thảo quy hoạch bảo vệ môi trường sinh thái vành đai kinh tế sông Trường Giang, trong thời gian tới sẽ tăng cường tính toán tổng thể toàn lưu vực, tăng thêm cường độ trị lý ô nhiễm và bảo vệ môi trường.
"Tăng cường tính toán tổng thể toàn lưu vực vẫn cần phải kiên trì trụ vững ba giới hạn đỏ là không gian, tổng lượng và cho phép thâm nhập, đi đầu hoạch định giới hạn đỏ về bảo vệ môi trường sinh thái của các tỉnh, thành ven sông, xác định mức trần và mục tiêu giai đoạn về tổng lượng phát thải ô nhiễm của các vùng miền trọng điểm và ngành nghề trọng điểm, đề ra điều kiện thâm nhập về môi trường có sự khác biệt dựa trên tình hình môi trường sinh thái của vùng thượng du, trung du và hạ du, ấn định danh mục ngành nghề cấm và không khuyến khích phát triển tại những khu vực trọng điểm".
Trong vấn đề phát triển và bảo vệ, khó tránh khỏi phải đối mặt với vấn đề "lưỡng nan" chọn một trong hai, việc xây dựng vành đai kinh tế sông Trường Giang cũng không ngoại lệ. Về vấn đề này, Phó Nghiên cứu viên về vùng miền thuộc Trung tâm Giao lưu kinh tế quốc tế Trung Quốc Mã Khánh Bân cho rằng, con đường cũ về cái nào ô nhiễm trước, trị lý sau và cái nào vừa ô nhiễm vừa trị lý đã không còn thích hợp nữa trong tình hình phát triển kinh tế bước vào trạng thái bình thường mới.
"Chúng ta xây dựng vành đai kinh tế sông Trường Giang bằng quan niệm phát triển xanh, và còn có thể tạo ra sức sản xuất mới, cũng tức là chúng ta phát triển bằng quan niệm sinh thái, quan niệm xanh, có thể mở ra một con đường mới, đi lên con đường hoàn toàn khác với con đường mà vùng miền Đông từng đi qua".