Trung Quốc sẽ khuyến khích vốn xã hội tham gia toàn diện việc xây dựng và kinh doanh đường sắt

Mới đây, Ủy ban Phát triển và Cải cách Nhà nước Trung Quốc phối hợp với các bộ ngành khác công bố bản "Ý kiến thực thi về tăng cường khuyến khích và mở rộng vốn xã hội đầu tư vào xây dựng đường sắt" ( gọi tắt là Ý kiến), "Ý kiến" đề xuất tích cực khuyến khích vốn xã hội đi vào lĩnh vực đường sắt một cách toàn diện. Chuyên gia nêu rõ, cuộc cải cách quan trọng này có triển vọng phá vỡ sự độc quyền của ngành đường sắt, tiếp thêm nguồn động lực mới cho đầu tư cơ sở hạ tầng đường sắt.

Từ trước đến nay, đầu tư xây dựng đường sắt Trung Quốc luôn do chính phủ chủ đạo. Bản "Ý kiến" do nhiều bộ ngành phối hợp công bố lần này đề xuất sẽ tích cực khuyến khích vốn xã hội đi vào lĩnh vực đường sắt một cách toàn diện, đưa vào các dự án đường sắt được ghi trong Quy hoạch mạng lưới đường sắt trung dài hạn, Quy hoạch riêng được Nhà nước phê chuẩn và Quy hoạch khu vực, ngoài lĩnh vực không được pháp luật và quy chế khuyến khích rõ ràng, còn ngành đường sắt nói chung đều mở cửa hoan nghênh vốn xã hội; ủng hộ vốn xã hội tham gia xây dựng và kinh doanh đường sắt bằng các hình thức đầu tư như trăm phần trăm vốn, hợp tác đầu tư vốn v.v, mở rộng quyền sở hữu và quyền kinh doanh đường sắt cho vốn xã hội; tuyển chọn xác định chủ thể đầu tư một cách công bằng thông qua các hình thức như: mời thầu, đàm phán mang tính cạnh tranh v.v.

Theo nhận xét của Nghiên cứu viên Trung tâm Trao đổi kinh tế quốc tế Trung Quốc Vương Quân cho biết, lĩnh vực đường sắt mở cửa với vốn xã hội có hai ý nghĩa cả về sâu sắc cải cách và tăng trưởng ổn định.

"Trong biện pháp cải cách quan trọng này, một là, nhằm thúc đẩy các ngành nghề bế quan tỏa cảng trong lâu nay và độc quyền ở mức cao tiến hành cải cách, chủ động phá vỡ cục diện độc quyền, nới lỏng thâm nhập thị trường. Hai là, đứng trước sức ép khá lớn bởi kinh tế đi xuống hiện nay, biện pháp chính là thông qua đầu tư, đặc biệt là đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đầu tư vào ngành đường sắt vẫn còn không gian nhất định và có thể mang lại thu hoạch tương đối đáng kể cho vốn xã hội sau khi đi vào lĩnh vực này".

Dữ liệu cho thấy, tính đến cuối tháng 3 năm nay, Tổng Công ty Đường sắt Trung Quốc cả thảy nợ 3,75 nghìn tỷ Nhân dân tệ, tỷ lệ mắc nợ tăng trên 66%. Giáo sư Trường Đại học Giao thông Bắc Kinh Triệu Kiên phân tích rằng, thu hút vốn xã hội chính là do vốn đầu tư đường sắt cần có nguồn động lực mới:

"Đường sắt là một lĩnh vực cần phải tiếp tục đầu tư, song vấn đề hiện nay là, Tổng Công ty Đường sắt Trung Quốc phải đối mặt với gánh nợ nặng, đang thiếu tiền, toàn bộ vốn đầu tư đều phải nhờ vào vốn cho vay của ngân hàng, trước tình hình này, có thể nói vốn xã hội tham gia xây dựng đường sắt là một phương hướng lựa chọn".

Trên thực tế, đầu tư vào lĩnh vực đường sắt tồn tại các vấn đề như chu kỳ dài, quy mô lớn, hiệu quả không xác định, nếu muốn thu hút vốn đầu tư của xã hội, thì không thể tách rời với sự sắp xếp ưu đãi đến từ hàng loạt chế độ chính sách. "Ý kiến" nêu rõ, cần phải thiết thực bảo đảm quyền lợi hợp pháp của vốn xã hội; ưu tiên giới thiệu các dự án đường sắt có triển vọng thị trường tương đối tốt, hiệu quả dự báo đầu tư khá ổn định; vốn xã hội được hưởng chính sách tổng hợp về khai thác đất của Nhà nước; ủng hộ các doanh nghiệp có điều kiện huy động vốn xây dựng đường sắt thông qua kênh phát hành trái phiếu v.v; bên cạnh đó, ủng hộ Tổng Công ty Đường sắt Trung Quốc kích hoạt tài sản đường sắt bằng các hình thức như: Chuyển giao và mua bán cổ phần, thu mua tài sản v.v, nhằm thu hút vốn xã hội một cách rộng rãi tham gia xây dựng và kinh doanh đường sắt.

Chuyên gia nêu rõ, hiện nay, xét về cơ chế điều phối công suất, năng lực vận chuyển và định giá vận chuyển v.v, đường sắt Trung Quốc có độc quyền ở mức cao. Nếu muốn thu hút vốn xã hội vào ngành đường sắt nhiều hơn, thì không thể tách rời với các cuộc cải cách ở cấp độ sâu trong đó bao gồm cải cách thể chế đường sắt, dĩ nhiên, thành quả ra sao còn phải tiếp tục quan sát.