Trung dược trong dưỡng sinh và điều trị thường ngày-Thuốc cầm máu

Thuốc cầm máu

Những thuốc có công hiệu cầm máu trong và ngoài cơ thể là chính, được gọi là thuốc cầm máu. Phần lớn thuốc cầm máu nhập phần huyết, quy kinh lạc tim, gan và tỳ là chính, trong đó phần lớn thuốc quy kinh lạc tim và gan, có tác dụng cầm máu. Do thuốc cầm máu lần lượt thuộc tính hàn, tính ôn, tính tán và tính liễm, dưới đây sẽ lần lượt giới thiệu công hiệu của các loại thuốc như: mát máu cầm máu, ôn kinh cầm máu, phá ứ cầm máu và thu liễm cầm máu. Thuốc cầm máu chủ yếu dùng cho chữa trị các chứng khạc ra máu, nôn máu, chảy máu cam, tiểu tiện ra máu, đại tiện ra máu, băng huyết phụ nữ do huyết nhiệt vong hành, huyết ứ trệ, dương hư bất thống nhiếp huyết, tử cung hư hàn gây nên cũng như xuất huyết do chấn thương.

Khi dùng thuốc mát máu cầm máu và thu liễm cầm máu, cần phải lưu ý liệu có ứ máu hay không, trường hợp còn ứ máu thì cần phải tăng thêm thuốc hoạt huyết phá ứ, không được dùng riêng thuốc cầm máu để tránh xuất hiện chứng ứ trệ. Nếu xuất huyết quá nhiều kèm theo chứng âm lìa dương thoát, trước hết cần phải bổ khí cố thoát và dùng gấp thuốc đại bổ nguyên khí.

Tam thất

Tam thất là rễ của cây Tam thất (sâm Tam thất)-loài thực vật thuộc họ Ngũ gia bì, là thực phẩm có thể dùng cho chăm sóc sức khỏe. Tam thất vị đắng, vị cam, vị chát, tính hàn, quy kinh lạc phổi, dạ dày và gan.

Công hiệu: phá ứ cầm máu, hoạt huyết giảm đau.

Phạm vi ứng dụng:

--Một là thích hợp dùng cho chữa trị các chứng xuất huyết trong và ngoài cơ thể con người như: khạc ra máu, nôn máu, chảy máu cam, tiểu tiện ra máu, đại tiện ra máu, băng huyết phụ nữ, chấn thương v.v, đặc biệt có công hiệu đối với trường hợp xuất huyết kèm theo chứng ứ trệ, là vị thuốc quan trọng dùng cho cầm máu.

--Hai là thích hợp dùng cho chữa trị chứng té ngã chấn thương, sưng tấy, là vị thuốc quan trọng trong khoa chấn thương.

--Ba là thích hợp dùng cho chữa trị chứng đau thắt tim, bán thân bất toại do trúng phong.

Ngoài ra, Tam thất còn có tác dụng bổ hư cường tráng sức khỏe, trong dân gian có dùng Tam thất điều trị chứng hư lao tổn thương theo dạng ninh với thịt heo.

Cách dùng và liều lượng: phần lớn trường hợp người ta đều dùng thuốc Tam thất dạng bột nuốt, mỗi lần từ 1-1,5 gam; trường hợp dùng Tam thất dạng sắc nước, mỗi lần từ 3-10 gam; trường hợp dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải theo dạng đắp (nghiền Tam tất thành dạng bột).

*Xuyến thảo(Khiếm thảo)

Xuyến thảo(Khiếm thảo) là rễ và thân rễ của loài thực vật thuộc họ Cà phê, là thực phẩm có thể dùng cho chăm sóc sức khỏe. Xuyến thảo(Khiếm thảo) Vị đắng, tính hàn, quy kinh lạc gan.

Công hiệu: mát máu, phá ứ, cầm máu, hoạt huyết thông kinh lạc.

Phạm vi ứng dụng:

--Một là thích hợp dùng cho chữa trị các chứng xuất huyết như: nôn máu, chảy máu cam, tiểu tiện ra máu, đại tiện ra máu, băng huyết phụ nữ, v.v do huyết nhiệt và huyết ứ gây nên, đặc biệt thích hợp chứng xuất huyết do huyết nhiệt ứ trệ gây nên.

--Hai là thích hợp dùng cho chữa trị chứng tắc kinh do huyết ứ, té ngã chấn thương, đau tê do phong thấp.

Cách dùng và liều lượng: dùng Xuyến thảo(Khiếm thảo) sắc nước uống, mỗi lần từ 10-15 gam, tối đa có thể dùng đến 30 gam. Cũng có thể làm thuốc dạng viên và dạng bộ; trường hợp cầm máu dùng Xuyến thảo(Khiếm thảo) dạng sao với than; trường hợp hoạt huyết thông kinh lạc, nên dùng Xuyến thảo(Khiếm thảo) tươi hoặc sao với rượu.

*Bồ hoàng

Bồ hoàng là phấn hoa sấy hoặc phơi khô của cây Hương bồ, là thực phẩm có thể dùng cho chăm sóc sức khỏe. Bồ hoàng vị cam, tính bình hòa, quy kinh lạc gan và tâm bao kinh.

Công hiệu: cầm máu, phá ứ, lợi tiểu.

Phạm vi ứng dụng:

--Một là thích hợp dùng cho chữa trị các chứng xuất huyết như: khạc ra máu, nôn máu, chảy máu cam, tiểu tiện ra máu, đại tiện ra máu, băng huyết phụ nữ, chấn thương v.v. Bồ hoàng thích hợp dùng cho các chứng xuất huyết cả về tính hàn, tính nhiệt cũng như chứng ứ trệ hay không ứ trệ, nhưng đặc biệt thích hợp chứng thực kèm theo ứ trệ.

--Hai là thích hợp dùng cho chữa trị chứng đau tim do tụ huyết, đau bụng khi hành kinh, đau bụng sau khi sinh do ứ trệ gây nên.

--Ba là thích hợp dùng cho chữa trị chứng tiểu tiện ra máu và đau rát.

Cách dùng và liều lượng: dùng Bồ hoàng (bọc trong vải) sắc nước uống, mỗi lần từ 3-10 gam. Trường hợp dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải, trộn đều dùng theo dạng đắp; Trường hợp cầm máu nói chung dùng Bồ hoàng sao; trường hợp phá ứ, lợi tiểu thì dùng Bồ hoàng tươi.