Mộc Hồ Điệp, Bạch Đầu Ông, Mã Xỉ Hiện, A Đảm Tử

Mộc Hồ Điệp: Vị đắng, vị cam, tính mát, quy kinh lạc phổi, gan và dạ dày, gồm hai công hiệu chữa trị chủ yếu. Một là thanh phổi mát họng, thích hợp điều trị các chứng đau họng, khàn tiếng, phổi nhiệt dẫn đến ho. Hai là thông gan hòa vị, thích hợp chữa trị chứng ứ gan khí và tắc vị khí.

Cách dùng và liều lượng: Dùng Mộc Hồ Điệp sắc nước uống, mỗi lần từ 1,5-3 gam.

Bạch Đầu Ông: Vị đắng, tính hàn, quy kinh lạc dạ dày và đại tràng, gồm hai công hiệu chữa trị chủ yếu. Một là thanh nhiệt giải độc, thích hợp điều trị các chứng mụn nhọt, đinh độc, ngứa bộ phận sinh dục, bệnh bạch đới phụ nữ. Hai là mát máu trị kiết lỵ, thích hợp điều trị các chứng đại tiện ra máu do nhiệt độc gây nên, thường dùng chung với Hoàng Liên, Hoàng Bách và Tần Bì, ngoài ra có thể chữa trị chứng xuất huyết do máu nóng gây nên cũng như trường hợp sốt cao và buồn bực.

Cách dùng và liều lượng: Dùng Bạch Đầu Ông sắc nước uống, mỗi lần từ 9-15 gam, nếu dùng Bạch Đầu Ông khô thì dùng từ 15-30 gam. Trường hợp dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải.

Điều cần phải lưu ý là: Trường hợp tiêu chảy, kiết lỵ do hư hàn gây nên kiêng dùng.

Mã Xỉ Hiện (Rau Sam): Vị chua, tính hàn, quy kinh lạc gan và đại tràng, gồm ba công hiệu chữa trị chủ yếu: Một là thanh nhiệt giải độc. Hai là trị kiết lỵ. Hai trường hợp này đều thích hợp điều trị các chứng mụn nhọt do nhiệt độc gây nên, chứng lậu và bạch đới bởi thấp nhiệt, chứng kiết lỵ ra máu do nhiệt độc gây nên. Ba là mát máu và cầm máu, thích hợp điều trị các chứng băng huyết phụ nữ, đại tiện ra máu.

Cách dùng và liều lượng: Dùng Mã Xỉ Hiện sắc nước uống, mỗi lần từ 9-15 gam, dùng Mã Xỉ Hiện tươi có thể dùng từ 30-60 gam. Trường hợp dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải, giã nát đắp lên chỗ bị đau.

Điều cần phải lưu ý là: Những người chức năng tỳ vị hư hàn, hoạt tràng, tiêu chảy kiêng dùng.

A Đảm Tử: Vị đắng, tính hàn, chứa một phần độc tố, quy kinh lạc đại tràng và gan, gồm bốn công hiệu chữa trị chủ yếu. Một là thanh nhiệt giải độc. Hai là trị kiết lỵ. Hai trường hợp này đều thích hợp điều trị các chứng kiết lỵ ra máu do nhiệt độc gây nên, kiết lỵ lâu ngày do chứng lạnh tích tụ gây nên. Ba là điều trị bệnh sốt rét. Bốn là điều trị chai chân.

Cách dùng và liều lượng: Dạng thuốc uống mỗi lần từ 0,5-2 gam, bọc bằng cùi nhãn hoặc bào chế thành dạng viên nang tiện cho sử dụng, cũng có thể ép dầu bào chế thành dạng viên, mà không nên sắc. Trường hợp dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải.

Điều cần phải lưu ý là: A Đảm Tử dễ gây phương hại tới chức năng dạ dày, đường ruột, gan, vì vậy không nên dùng quá liều và thời gian dài. Trường hợp dạ dày và đường ruột ra máu cũng như mắc bệnh gan, thận kiêng dùng hoặc thận trọng khi sử dụng. Phụ nữ có thai và trẻ em nên thận trọng khi sử dụng.

Bạch Đầu Ông, Mã Xỉ Hiện và A Đảm Tử đều có công hiệu thanh nhiệt giải độc, có công hiệu nổi bật về mát máu, trị kiết lỵ, chủ yếu chữa trị các chứng kiết lỵ ra máu do nhiệt độc gây nên, sốt cao, đau bụng, kiết lỵ phân kèm theo mủ. Điều khác nhau là, Bạch Đầu Ông vị đắng, tính hàn, tính tiết, tính giáng, có công hiệu nổi bật về thanh thấp nhiệt dạ dày và đường ruột và chứng nhiệt độc nhập huyết, là vị thuốc quan trọng chữa trị chứng kiết lỵ ra máu bởi nhiệt độc gây nên. Bên cạnh đó, Bạch Đầu Ông cũng có thể dùng cho chữa trị các chứng mụn nhọt, ngứa bộ phận sinh sục và sốt rét. Mã Xỉ Hiện còn có công hiệu mát máu, cầm máu, thích hợp điều trị các chứng băng huyết phụ nữ, đại tiện ra máu do máu nóng hoành hành gây nên cùng các chứng mụn nhọt, tiểu tiện ra máu do chứng nhiệt gây nên. A Đảm Tử vị đắng, tính hàn, chứa một phần độc tố, có thể chữa trị chứng kiết lỵ lâu ngày do lạnh gây nên. A Đảm Tử còn có thể điều trị sốt rét, điều trị chai chân v.v.