Hoàng Liên, Hoàng Bách

Hoàng Liên: Vị đắng, tính hàn, quy kinh lạc tim, tỳ, vị , mật và đại tràng, gồm hai công hiệu chữa trị chủ yếu: Một là thanh nhiệt thấm thấp. Hai là tiết hỏa giải độc. Hai trường hợp này đều thích hợp dùng cho chữa trị các chứng bệnh như sau:

Chữa trị chứng trung vị đầy tức, ứ tắc, buồn nôn, ợ chua bởi thấp nhiệt gây nên, thường phối chế với Hoàng Cầm, gừng khô, Bán Hạ; chữa trị gan hỏa quấy phá dạ dày thường dùng chung với Ngô Thù Du.

Chữa trị chứng thấp nhiệt kiết lỵ, thường dùng chung với Mộc Hương.

Trường hợp dùng ngoài da có thể chữa trị các chứng phát ban, bệnh sởi, mụn nhọt, viêm mủ lỗ tai.

Trường hợp chữa trị sốt cao, hôn mê, buồn bực, mất ngủ, nôn máu, chảy máu cam bởi máu nóng thường phối chế với Hoàng Cầm, Hoàng Bách và Chi Tử.

Ngoài ra, Hoàng Liên còn có công hiệu chữa trị các chứng viêm loét, mụn nhọt, mắt đỏ, đau răng và giải khát.

Cách dùng và liều lượng: Dùng Hoàng Liên sắc nước uống, mỗi lần từ 2-5 gam. Trường hợp dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải.

Điều cần phải lưu ý là: Hoàng Liên vị rất đắng, tính đại hàn, dùng lâu dễ gây phương hại tới tỳ và dạ dày, những người tỳ vị hư hàn kiêng dùng; vị đắng dễ phương hại tới hệ thống tiết, những người âm hư hệ thống tiết bị phương hại nên thận trọng khi sử dụng.

Hoàng Bách: Vị đắng, tính hàn, quy kinh lạc thận, bàng quang và đại tràng, gồm ba công hiệu chữa trị chủ yếu: Một là thanh nhiệt thấm thấp, thích hợp dùng cho chữa trị chứng bạch đới phụ nữ do thấp nhiệt gây nên cùng các chứng kiết lỵ, hoàng đảm bởi thấp nhiệt gây nên; trường hợp chữa trị bệnh tê phù và chứng lậu thường dùng chung với Thương Thuật và Ngưu Thất. Hai là tiết hỏa trừ thấp, thích hợp dùng cho chữa trị các chứng xương cốt thấp nhiệt đau nhức, ra mồ hôi trộm và di tinh, trường hợp này thường dùng chung với Tri Mẫu. Ba là giải độc trị mụn nhọt, bệnh sởi, phát ban dẫn đến ngứa ngáy.

Cách dùng và liều lượng: Dùng Hoàng Bách sắc nước uống, mỗi lần từ 3-12 gam. Trường hợp dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải.

Điều cần phải lưu ý là: Hoàng Bách vị đắng tính hàn, tổn thương dạ dày, những người tỳ vị hư hàn kiêng dùng.