Thuốc Thăng Giáng Phù Trầm

Bốn. Các nhân tố ảnh hưởng đến thăng giáng phù trầm của Trung Dược

Các nhân tố ảnh hưởng tới thăng giáng phù trầm của Trung Dược chủ yếu liên quan chặt chẽ tới Tứ Khí, Ngũ Vị và nặng nhẹ của thuốc, đồng thời chịu sự ảnh hưởng của phương pháp bào chế và pha chế thuốc.

1. Tứ Khí Ngũ Vị

--Thuốc thăng phù; Vị cay, vị cam, tính ôn, tính nhiệt, phần lớn thuộc tính thăng phù. Gồm có Ma Hoàng và Thăng Ma.

--Thuốc trầm giáng: Vị chua, vị đắng, vị mặn, tính hàn, tính mát, phần lớn thuộc tính trầm giáng. Ví dụ như Đại Hoàng, Mang Tiêu.

2 .Thuốc chất nặng chất nhẹ

--Thuốc thăng phù: Phần lớn thuốc chất nhẹ như hoa, lá, vỏ, cánh đều thuộc tính thăng phù. Trong đó có lá Tía Tô và hoa Cúc.

--Thuốc trầm giáng: Phần lớn thuộc chất nặng như hạt giống, quả, quặng, vỏ sò, vỏ hến v.v đều thuộc tính trầm giáng. Ví dụ như Tô Tử.

3. Bào chế

--Thuốc bào chế bằng rượu có tính thăng, sao với gừng có tính tán.

--Thuốc sao với dấm có tính thu hẹp co rút, sao với muối mang tính hạ xuống và thông hành.

4. Phối chế

--Thuốc thăng phù có thể giáng xuống cùng với các vị thuốc lắng xuống khác.

--Thuốc trầm giáng có thể thăng lên cùng với các vị thuốc thăng phù khác.

Quá đó có thể thấy, tính thăng giáng phù trầm của Trung Dược chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố, trong điều kiện bào chế và phối chế nhất định, các thuộc tính của chúng có thể chuyển hóa lẫn nhau, đúng như danh y thời cổ Trung Quốc Lý Thời Trân nói: "thăng giáng tại vật cũng tại người."

Năm.Tác dụng thăng giáng phù trầm của Trung Dược

1. Nói chung, hướng phát huy dược hiệu của thuốc thăng phù phần lớn chạy lên phía trên và chạy ra ngoài. Công hiệu cụ thể của thuốc thăng phù lần lượt là: Thông suốt, phát tán, giải biểu, tuyên độc vỡ nước sởi, giải độc trị mụn nhọt, tuyên phổi trị ho, ôn trong tán hàn, ấm gan tan hạch, tan cục, ôn thông kinh lạc và mạch máu, hành khí giải uất, hoạt huyết tan cục, tỉnh táo đầu óc, thăng dương nâng các bộ phận bị sa xuống, gây nôn v.v.

2. Nói chung, hướng phát huy dược hiệu của thuốc trầm giáng phần lớn là chạy xuống phần dưới và chạy vào bên trong. Công hiệu cụ thể của thuốc trầm giáng lần lượt là: Thanh nhiệt tiết hỏa, thông đại tiện, lợi thủy tiêu thấp, trọng trấn an thần, bình gan tàng dương, trừ gió trị co giật, giáng ngược, trị hen xuyễn, trị nôn, trị ợ, tiêu cam tích, cố biểu trị mồ hôi, làm dịu chứng phổi trị ho, chặn chứng hoạt tràng trị ỉa chảy, trị hoạt tinh và di tinh, lành vết thương cầm máu, thu thấp, trị mụn nhọt v.v.