Trung Quốc muốn trở thành nước lớn về tiêu dùng cà phê, còn có khoảng cách bao xa?

Ở thị trấn Phúc Sơn nằm ở phía tây tỉnh Hải Nam, các quán cà phê hương thơm vương vấn xa gần quanh năm đều đông khách, kín chỗ, cư dân địa phương bình quân đầu người uống hơn 200 ly cà phê/năm, lượng tiêu dùng "khủng" này khiến các nhà mua bán cà phê đến từ các nước trên thế giới đến thị trấn Phúc Sơn tham gia Giải vô địch người pha cà phê quốc tế khen không ngớt lời.

Khi trả lời phóng viên, Tổng Lãnh sự Tổng Lãnh sự quán nước Cộng hoà Dân chủ Liên bang Ê-ti-ô-pi-a tại Quảng Châu Melaku Legesse nói: "Người Trung Quốc bắt đầu có hứng thú đối với văn hoá cà phê, làm cho tôi nhìn thấy tiềm năng thị trường to lớn".

Tại hiện trường diễn ra Giải vô địch Nhà pha cà phê quốc tế cúp Phúc Sơn, Trung Quốc lần thứ 3 ở thị trấn Phúc Sơn, huyện Trình Mại, các tay đua lành nghề đến từ 12 nước và vùng lãnh thổ pha cà phê, tranh giành chức vô địch, thu hút hơn 200 nhân sĩ chuyên ngành đến từ khắp nơi trên thế giới đến quảng bá cà phê nước mình.

Ông David, nhà cung cấp cà phê đến từ U-gan-đa nói với phóng viên rằng: "Người Trung Quốc bắt đầu coi trọng cà phê, cùng với văn hoá cà phê được quảng bá và giai cấp trung lưu được hình thành, thị trường cà phê ở Trung Quốc tăng trưởng nhanh chóng".

Cùng với các đồ uống ở Trung Quốc ngày càng đa dạng hoá, cà phê dần dần gắn liền với cuộc sống thời thượng và hiện đại, đã thúc đẩy lượng tiêu dùng cà phê Trung Quốc tăng mạnh. Con số thống kê liên quan cho thấy, năm 2012, lượng tiêu dùng cà phê ở thị trường Trung Quốc là khoảng 130 nghìn tấn, lượng tiêu dùng cà phê ở Trung Quốc trong tương lai sẽ tiếp tục tăng với mức 15-20% mỗi năm, có triển vọng trở thành nước lớn về tiêu dùng cà phê có tiềm năng lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, nhiều nhân sĩ chuyên ngành cho biết, tuy thị trường tiêu dùng cà phê của Trung Quốc có tốc độ tăng trưởng đáng mừng, nhưng văn hoá cà phê còn chưa chín muồi, thị trường tiêu dùng ở các khu vực không cân đối, đồng thời lại thiếu những thương hiệu Trung Quốc có thể khai quật và quảng bá văn hoá cà phê bản xứ Trung Quốc.

"Số lượng quán cà phê ở Trung Quốc tăng vọt, nhưng những người thích uống cà phê còn chưa tăng tương ứng". Giám đốc Hiệp hội ngành cà phê Bắc Kinh Quý Minh cho biết, những năm qua, ở các thành phố hạng 1 như Bắc Kinh, Thượng Hải, v.v cũng như một số thành phố ở miền Nam có lượng tiêu dùng cà phê tăng khá nhanh, nhưng hiện nay lượng uống cà phê của bình quân đầu người Trung Quốc chỉ là 5 ly/năm, thấp hơn nhiều so với mức 300 ly/năm của Nhật Bản và Hàn Quốc, còn số lượng tiêu dùng bình quân cả thế giới là khoảng 240 ly/năm.

Giám đốc Hội nghiên cứu văn hoá ẩm thực tỉnh Quảng Đông Hoàng Tuệ Dĩnh cho rằng, cà phê đã trở thành đồ uống mà nhiều lớp trẻ ưa thích, nhưng văn hoá cà phê của Trung Quốc còn chưa chín muồi, nhiều người uống cà phê chỉ vì lý do theo đuổi trào lưu.

Về phát triển thương hiệu, thị trường Trung Quốc hiện nay hầu như bị các thương hiệu nước ngoài chia rẽ. Trên thị trường tiêu dùng cà phê xay ngay tại hiện trường, tiếp sau quán cà phê Starbucks thâm nhập thị trường Trung Quốc, các thương hiệu nổi tiếng quốc tế như cà phê Xi-át-tơn Mỹ, Blenz của Ca-na-đa, Second Cup của Ca-na-đa, v.v lần lượt thâm nhập vào thị trường Trung Quốc. Trong khi đó, các thương hiệu nổi tiếng quốc tế như Nestle, Maxwell House, v.v đã chiếm hơn một nửa thị phần phân khúc tiêu dùng cà phê hoà tan.

Giám đốc Hiệp hội cà phê tỉnh Hải Nam Từ Thế Bính cho biết, do điều kiện hạn chế về vị trí địa lý và khí hậu, hiện nay nơi sản xuất cà phê ở Trung Quốc chủ yếu là Vân Nam, Hải Nam và Tứ xuyên, sản lượng có hạn. Doanh nghiệp cà phê của Trung Quốc có số lượng nhiều, nhưng chủ yếu cung cấp nguyên liệu sản xuất và phần lớn là doanh nghiệp cà phê cỡ nhỏ, doanh nghiệp đầu tàu phát triển lớn mạnh rất chậm chạp.

Con số thống kê của Hiệp hội ngành cà phê tỉnh Vân Nam cho thấy, năm 2013, diện tích trồng cây cà phê ở tỉnh Vân Nam vượt 93 nghìn 333 héc-ta, diện tích trồng trọt và sản lượng cà phê của tỉnh Vân Nam đều chiếm trên 90% cà phê Trung Quốc. Tuy nhiên, trong vụ sản xuất từ năm 2012 đến năm 2013, tổng sản lượng cà phê hạt của tỉnh Vân Nam là khoảng 82 nghìn tấn, hơn 50 nghìn tấn trong số đó đều xuất khẩu ra hải ngoại.

Do từ trồng nguyên liệu đến chế biến sản phẩm, đến pha cà phê đều thiếu tiêu chuẩn và thao tác phù hợp quy định, doanh nghiệp cà phê Trung Quốc đứng trước thách thức về chuyên ngành hoá, quy mô hoá và thương hiệu hoá.

Ông Quý Minh nói: "Trung Quốc cần phải phát triển những thương hiệu bản xứ kết hợp đặc điểm khu vực và đặc điểm văn hoá, dốc sức nâng cao sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn, tiếp tục quảng bá văn hoá cà phê, khiến người dân hình thành thói quen tiêu dùng, những điều này cần nhận được sự hỗ trợ của Chính phủ, cũng yêu cầu doanh nghiệp phải đi ra ngoài để học tập và tìm kiếm hợp tác".