Trung Quốc chuyển từ nước lớn sang nước mạnh về ngành chế tạo trang thiết bị

Từ khi tiến hành cải cách mở cửa đến nay, song song với sức sản xuất được giải phóng và tiến trình kinh tế toàn cầu hóa được đẩy mạnh, Trung Quốc từng bước hội nhập hệ thống kinh tế thế giới, với ưu thế dựa vào giá thành, ngành chế tạo Trung Quốc phát triển nhanh chóng. Cùng với sự hoàn thiện hệ thống công nghiệp và chuỗi ngành nghề liên quan, Trung Quốc đang từ ngành chế tạo hàm lượng công nghệ thấp phát triển sang hàm lượng công nghệ cao, là bộ phận cấu thành cốt lõi của ngành chế tạo, ngành chế tạo trang thiết bị Trung Quốc cũng đang hướng tới chín muồi.

Thứ trưởng Bộ Công nghiệp và Thông tin Trung Quốc Tô Ba cho biết, ngành chế tạo trang thiết bị là "ngành chế tạo máy móc sản xuất thiết bị máy móc", cung cấp trang thiết bị sản xuất kỹ thuật cho việc tái sản xuất đơn giản và mở rộng tái sản xuất trong nền kinh tế quốc dân, là nền tảng cho sự phát triển kinh tế, nhất là sự phát triển của công nghiệp.

Tại Hội nghị Công tác kinh tế Trung ương năm 1998, Trung Quốc lần đầu tiên đề xuất một cách rõ ràng: "Cần phải dốc sức phát triển ngành chế tạo trang thiết bị"; năm 2006, Quốc vụ viện Trung Quốc ban hành "Một số ý kiến về đẩy nhanh và chấn hưng ngành chế tạo trang thiết bị", nêu rõ chấn hưng ngành chế tạo trang thiết bị là biện pháp chiến lược mới đi con đường công nghiệp hóa kiểu mới, nâng cao năng lực sáng tạo tự chủ của doanh nghiệp, thực hiện nền kinh tế quốc dân phát triển bền vững.

Sau nhiều năm phát triển, ngành chế tạo trang thiết bị Trung Quốc đã hình thành hệ thống ngành nghề với chủng loại đầy đủ, quy mô khá lớn, có trình độ kỹ thuật nhất định, trở thành ngành trụ cột quan trọng của nền kinh tế quốc dân.

Trên thực tế, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, nhất là giữa các doanh nghiệp lớn không những là sự cạnh tranh ở cấp độ doanh nghiệp, mà còn là sự đua tranh về thực lực chế tạo công nghiệp tổng thể giữa các quốc gia. Tổng quan thị trường thế giới, các doanh nghiệp nhận thầu công trình quốc tế lớn nhất thế giới như Caterpillar của Mỹ và Hochtief của Đức sở dĩ có thể giữ vị trí bá chủ trên thị trường, quốc gia đằng sau các doanh nghiệp này đều là nước mạnh về ngành chế tạo trang thiết bị.

Detroit, Mỹ, thành phố công nghiệp ô tô thế giới, hội tụ kỹ thuật công nghiệp tiên tiến thế giới, lúc đó, ở đây đã ra đời dây chuyền sản xuất ô tô đầu tiên trên thế giới, trụ sở của Công ty Ford chính là ở đây. Hiện nay, dây chuyền sản xuất̉ khuôn dập ô tô tiên tiến do Trung Quốc chế tạo đã hoàn thành lắp ráp tại đây, và đưa vào hoạt động vào tháng 5/2012, sản xuất dòng xe Ford bán chạy nhất. Thế nhưng, mười mấy năm trước, trang thiết bị chế tạo ô tô chủ yếu của Trung Quốc hầu như hoàn toàn dựa vào nhập khẩu.

Sau khi thử nghiệm và so sánh trang thiết bị của Trung Quốc mới lắp ráp với thiết bị Đức, Ford phát hiện, chất lượng khuôn chế tạo bằng thiết bị Trung Quốc tốt hơn thiết bị Đức, hơn nữa, dây chuyền sản xuất này chỉ cần 2 ngày là có thể hoàn thành sản lượng 1 tháng của dây chuyền sản xuất Đức. Trang thiết bị do Trung Quốc chế tạo đã nhận được sự khẳng định của Ford, họ quyết định đặt thêm một dây chuyền sản xuất của Trung Quốc.

Xe hơi đi vào các gia đình Trung Quốc kể từ năm 2000, nhưng xe hơi sử dụng cho gia đình trên thị trường không những chủng loại ít, mà giá cả cũng cao do trang thiết bị chế tạo ô tô dựa vào nhập khẩu. Nhằm thay đổi tình trạng này, Công ty hữu hạn Tập đoàn Máy cái 2 Tế Nam được tôn vinh là bộ trang thiết bị công nghiệp ô tô Trung Quốc tìm được sự đột phá trong thiết bị khuôn dập đắt nhất, trang thiết bị do Tập đoàn này nghiên cứu và khai thác đã nhận được sự khẳng định của thị trường.

Trong hàng chục năm qua, vốn đầu tư cho việc sáng tạo khoa học-kỹ thuật của doanh nghiệp Trung Quốc này luôn giữ ở mức trên 6% tổng doanh thu của doanh nghiệp, đã vượt xa mức trung bình cả nước Trung Quốc là 1,9%. Không ngừng sáng tạo trong việc thiết kế và chế tạo, đã thay đổi cục diện của thị trường thiết bị khuôn dập ô tô thế giới, 85% hãng chế tạo ô tô trong nước đã sử dụng dây chuyền sản xuất khuôn dập xuất xứ từ Trung Quốc, giảm mạnh giá thành chế tạo ô tô, khiến ô tô vượt thời hạn ít nhất 3 năm đi vào gia đình của người dân bình thường trên diện rộng.

Sản phẩm tập trung nhiều lao động là đặc trưng chủ yếu của ngành chế tạo Trung Quốc. Cùng với các nước phát triển ở phương Tây chuyển một lượng lớn ngành chế tạo tập trung nhiều lao động đến Trung Quốc, Trung Quốc đã trở thành nhà máy thế giới lớn nhất. Không biết từ bao giờ, hễ nhắc đến do Trung Quốc sản xuất, mọi người đều liên tưởng đến những sản phẩm trong chuỗi ngành nghề chứa hàm lượng công nghệ thấp như máy mạch hở, áo sơ-mi, giầy da v.v, nhưng trên thực tế, ngành sản xuất và chế tạo Trung Quốc cũng đã tiến quân vào chuỗi ngành nghề chứa hàm lượng công nghệ vừa và cao.

10 năm qua, ngành chế tạo trang thiết bị Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ 25%/năm, hơn nữa đã giải quyết nhiều vấn đề kỹ thuật nan giải, tổng giá trị sản xuất của ngành chế tạo trang thiết bị Trung Quốc đã vượt Mỹ trở thành nước lớn về ngành chế tạo lớn nhất thế giới từ năm 2009, và chiếm lĩnh không ít thị trường quốc tế, nhưng Trung Quốc vẫn còn khoảng cách rất xa so với các nước mạnh về chế tạo trang thiết bị. Hiện nay, các linh kiện phụ tùng then chốt cần thiết cho ngành chế tạo trang thiết bị vẫn chủ yếu dựa vào việc nhập khẩu từ nước ngoài.

Vậy, muốn trở thành nước mạnh về chế tạo trang thiết bị thực sự có những tiêu chuẩn gì? Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Thông tin Trung Quốc Miêu Khư cho biết: "Theo tôi, đạt được ba tiêu chí mới có thể trở thành một nước mạnh về ngành chế tạo thực sự, một là, nắm được công nghệ then chốt, nhất là một số công nghệ then chốt có thể đóng vai trò dẫn dắt và thúc đẩy sự phát triển của cả chuỗi ngành nghề giữa các đồng nghiệp trên thế giới; hai là, có một loạt công ty xuyên quốc gia chế tạo trang thiết bị nổi tiếng quốc tế, chúng ta nhắc đến GE, công ty này rất hùng mạnh, cần phải có GE của Trung Quốc; ba là, Trung Quốc nên có vị thế trên thị trường trang thiết bị quốc tế. Nếu làm được ba tiêu chí này, Trung Quốc sẽ trở thành một nước mạnh về ngành chế tạo".