Diễn đàn phát triển xuất bản Trung Quốc tập trung thảo luận vấn đề đọc sách và kế thừa

Tháng 6, Hội chợ giao dịch sách Trung Quốc lần thứ 22 diễn ra tại Khu Tự trị dân tộc Hồi Ninh Hạ. Kể từ năm 2006, trong thời gian diễn ra Hội chợ sách mỗi kỳ đều tổ chức Diễn đàn phát triển xuất bản Trung Quốc, đi sâu thảo luận những vấn đề quan trọng có tác dụng hướng dẫn ngành phát triển.

Trước mắt, ngành báo chí và xuất bản làm thế nào nắm bắt thời cơ phát triển mới, thích ứng với nhu cầu văn hóa tinh thần đa dạng ngày càng tăng trưởng của dân chúng, đề xướng toàn dân đọc sách, nâng cao tố chất quốc dân, thực hiện nền văn hóa đại phát triển, đại phồn vinh, đây là vấn đề mà mỗi người làm báo chí và xuất bản, mỗi tác giả và độc giả đều phải nghiêm chỉnh suy nghĩ và quan tâm.

Cùng với sự phát triển của sách điện tử, sự phát triển và phổ biến của phần mềm đọc sách trên thiết bị di động, sách điện tử được ngày càng nhiều người quen biết và chấp nhận, con đường tương lai của sách điện tử được giới xuất bản phổ biến đánh giá có triển vọng. Tại Diễn đàn phát triển xuất bản Trung Quốc năm nay, ông Lưu Cường Đông, người sáng lập kiêm Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn cửa hàng trên mạng Kinh Đông, công ty thương mại điện tử nổi tiếng Trung Quốc cho rằng, sách điện tử sẽ trở thành một xu hướng phát triển ngành xuất bản trong tương lai. Ông nói:

"Người ta thường hỏi tôi, tại sao Tập đoàn Kinh Đông cũng bán sách? Giá bán của sách rất thấp, tổng lợi nhuận của một cuốn sách chỉ vài tệ thôi, mục đích bán sách của Tập đoàn Kinh Đông chúng tôi tuyệt đối không phải là chỉ bán sách giấy, chúng tôi chủ yếu muốn chuẩn bị cho bán sách điện tử trong tương lai. Chúng tôi đã bắt đầu bán sách điện tử, mỗi ngày chúng tôi nhận được hàng vạn đơn đặt hàng."

Sách là một trong những tải thể quan trọng nhất để đọc và truyền bá văn hoá, từ thẻ tre đến phát minh công nghệ in ấn, lại đến phổ biến công nghệ in bằng giấy, lịch sử đọc sách của người Trung Quốc đã có hơn 4000 năm. Đến nay, sự phát triển của sách điện tử đã tác động cực lớn tới ngành xuất bản sách truyền thống, đồng thời cũng thay đổi phương thức đọc sách của người dân kéo dài hàng nghìn năm. Là nhà xuất bản sách truyền thống, ông Tào Kiệt, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần phương tiện truyền thông Tân Hoa, An Huy nói, một nguyên nhân quan trọng thay đổi phương thức đọc sách là các cửa hàng bán sách đã thay đổi kênh bán sách. Ông nói:

"Trước kia muốn mua sách chỉ có thể đi hiệu sách Tân Hoa. Hiện nay phương thức đọc sách đã thay đổi, chẳng hạn, Tập đoàn cửa hàng trên mạng Kinh Đông đã thay đổi căn bản phương thức tiêu thụ sách giấy, độc giả mua qua mạng, rồi nhân viên lưu thông phân phối sẽ đưa đến tận nhà. Sự thay đổi phương thức đọc sách này đã giảm thiểu rất nhiều những người đến đọc sách và mua sách ở hiệu sách truyền thống."

Trong khi đó, thói quen đọc sách của người dân cũng dần dần thay đổi. Trong lớp trẻ ở độ tuổi dưới 25, ít nhất hơn 60% có thói quen đọc sách trên điện thoại di động, và hầu như không bao giờ đi hiệu sách truyền thống nữa. Dù thỉnh thoảng mua một vài cuốn sách, cũng lựa chọn phương thức thương mại điện tử tiện lợi hơn và nhanh nhẹ hơn. Sự thay đổi này gây tác động to lớn đối với hiệu sách truyền thống, một số hiệu sách truyền thống cất bước gian nan trong cuộc cạnh tranh trên thị trường, thậm chí không thể sinh tồn tiếp được nữa. Đối với thách thức to lớn này, ông Tào Kiệt đề xuất, khi ứng đối sự tác động của sách điện tử và hiệu sách trên mạng, hiệu sách truyền thống phải biến "tiêu dùng văn hóa" thành "văn hóa tiêu dùng", tức là từ chỉ bán sách chuyển sang tạo bầu không khí văn hóa.

Công nghệ mới vừa cung cấp phương thức nhận thông tin nhanh nhạy, vừa mang lại rủi ro ăn cắp bản quyền sách một cách trắng trợn. Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn cửa hàng trên mạng Kinh Đông Lưu Cường Đông nói, hiện nay vấn đề đặt ra cho ngành xuất bản Trung Quốc vẫn là vấn đề ăn cắp bản quyền, là vấn đề máy đọc sách ăn cắp bản quyền sách. Nếu bất cứ máy đọc sách điện tử gì cũng có thể ăn cắp bản quyền, thế thì ngành xuất bản sách Trung Quốc có thể sẽ bị tan rã triệt để. Ông nói:

"Muốn giải quyết vấn đề này thì đòi hỏi chúng ta phải sớm lập pháp. Nhiều trang web lớn trong nước Trung Quốc có rất nhiều sách ăn cắp bản quyền. Điều này buộc chúng ta phải suy nghĩ và làm trước những việc đề phòng."

Sự thay đổi về phương thức đọc sách không phải là vấn đề duy nhất đặt ra cho ngành xuất bản Trung Quốc. Ông Trần Hải Yến, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn phương tiện truyền thông xuất bản Phượng Hoàng, Giang Tô cho rằng, tuy hiện nay người ta ngày càng coi trọng đọc sách, Chính phủ cũng áp dụng các biện pháp như đưa sách đến nông thôn, xây dựng thư viện nông thôn v.v để thúc đẩy công dân đọc sách, nhưng xã hội Trung Quốc chưa hình thành một xã hội mỗi công dân đều tôn sùng đọc sách. Muốn hình thành bầu không khí xã hội này còn phải nuôi dưỡng trong một thời gian.

Xét từ góc độ ngành xuất bản truyền thống, ông Trần Hải Yến phân tích rằng, hiện nay sách truyền thống của Trung Quốc có giá bán tương đối thấp, nhà xuất bản rất khó sinh tồn, do lợi nhuận ít ỏi, tác giả và người phiên dịch chỉ nhận được số tiền ít ỏi. Những điều này đều gây tác động nhất định tới bầu không khí đọc sách được hình thành trong xã hội. Nhà văn Vương Mông cho rằng, một vấn đề quan trọng đặt ra cho ngành xuất bản là chất lượng của nội dung sách. Hiện nay sách ngày càng nhiều, đề tài cũng rất rộng rãi, nhưng rất ít, thậm chí có thể nói hầu như không có sách cộng hưởng cảm xúc với độc giả, có thể làm thay đổi, ảnh hưởng, thậm chí cứu vớt độc giả. Nhà văn nói:

"Tôi mong chúng ta có một hệ thống đánh giá rất hiệu quả, tôi rất ủng hộ phương châm phát triển ngành công nghiệp văn hóa, nhưng ngành công nghiệp văn hóa thuộc hệ thống khác. Chúng ta phải có hệ thống đánh giá nghiệp vụ. Chẳng hạn, sách văn học phải làm theo hệ thống văn học, sách kinh tế phải làm theo hệ thống kinh tế học, sách thiếu nhi phải làm theo hệ thống giáo dục trẻ em. Nếu không, tôi cảm thấy rất lo và buồn trước hiện tượng thị trường sách phồn vinh."

Đọc sách liên quan tới giáo dục bản thân và sự theo đuổi về tinh thần của loài người, vì vậy xã hội nhấn mạnh nhà xuất bản phải gánh chịu trách nhiệm tương ứng xuất bản sách hay, nhưng đúng như phát biểu của Giáo sư Hứa Quân, nhà phiên dịch nổi tiếng, Giáo sư của trường Đại học Nam Kinh tại Diễn đàn, đọc sách là việc lớn liên quan tới sự sinh tồn và trưởng thành của mỗi người, không phải chỉ là việc riêng của ngành xuất bản và cơ quan chủ quản báo chí, xuất bản, mà còn đòi hỏi những nỗ lực chung của cả xã hội.