Bộ phim "Cây dương cầm trong nhà máy": bài ca lao động của nhân vật nhí

Tại lễ trao Giải thưởng Báo chí của kênh điện ảnh trong khuôn khổ Liên hoan Phim Quốc tế Thượng Hải lần thứ 14, phim "Cây dương cầm trong nhà máy"—một bộ phim phản ánh vận mệnh của nhân vật nhí đã được trao 4 giải thưởng lớn gồm Giải phim hay nhất, Giải đạo diễn xuất sắc nhất, Giải nam diễn viên chính xuất sắc nhất và Giải nữ diễn viên chính xuất sắc nhất, trở thành phim đoạt giải nhiều nhất trong Hạng mục phim mới của Trung Quốc tại Liên hoan Phim Quốc tế Thượng Hải năm nay, đồng thời phim này cũng là phim đoạt giải nhiều nhất trong 7 năm kể từ khi thành lập Giải thưởng Báo chí của kênh điện ảnh tại Liên hoan Phim Quốc tế Thượng Hải.

Đạo diễn Trương Mạnh sinh ra và lớn lên ở Thiết Lãnh, thành phố nhỏ ở miền đông-bắc Trung Quốc, ông dốc toàn bộ ký ức của mình đối với quê hương và sự hài hước của người miền đông-bắc vào phim "Cây dương cầm trong nhà máy"—phim thứ hai của ông.

Điều đáng mừng là qua phiên dịch, khán giả các nước vẫn hiểu được sự hài hước của ông. Tại hơn 40 liên hoan phim diễn ra ở các thành phố như Mai-a-mi, Xít-ny, Hồng Công, Tô-ky-ô, Thượng Hải..., bộ phim "Cây dương cầm trong nhà máy" đều đã đoạt giải. Ngoài các giải thưởng được trao tại Liên hoan Phim Quốc tế Thượng Hải ra, bộ phim còn lần lượt được trao các giải thưởng gồm: Giải nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Liên hoan Phim Quốc tế Tô-ky-ô lần thứ 23, đề cử đặc biệt Giải đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan Phim châu Á Hồng Công, Giải đặc biệt của Ban giám khảo tại Liên hoan Phim Trung Quốc Xít-ny lần thứ 3, Giải phim quốc tế xuất sắc nhất tại Liên hoan Phim Quốc tế Mai-a-mi lần thứ 28 và Giải tìm tòi nghệ thuật tại Liên hoan Phim sinh viên Bắc Kinh lần thứ 18.

Câu chuyện phim xảy ra ở An Sơn, thành phố công nghiệp nặng ở tỉnh Liêu Ninh vào những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ 20. Anh Trần Quế Lâm vốn là công nhân của một nhà máy gang thép, sau khi trở thành nhân viên dôi dư, anh độc lập tổ chức một ban nhạc, chuyên phục vụ tang lễ cưới xin và khai trương cửa hàng. Tuy cuộc sống không dễ dàng, nhưng anh Quế Lâm luôn mong đào tạo con gái Tiểu Nguyên thành nghệ sĩ pi-a-nô. Sau khi dựa vào thương nhân bán thuốc giả giàu có, Tiểu Cúc—vợ anh không những ly dị anh, mà còn tranh quyền nuôi con gái duy nhất. Để giành được quyền nuôi con gái, anh Trần Quế Lâm tìm mọi cách mượn tiền mua đàn pi-a-nô, thậm chí cùng bạn gái Thục Hiền và các bạn thân từng làm ở nhà máy thép lợi dụng đêm tối đi lấy trộm đàn pi-a-nô của trường học. Sau khi mọi biện pháp đều thất bại, anh Quế Lâm tìm được một cuốn sách tiếng Nga về chế tạo đàn pi-a-nô tại thư viện, bèn gọi các bạn về tới nhà máy đã bị bỏ hoang bắt đầu hành trình chế tạo đàn pi-a-nô, và cuối cùng đã chế tạo ra một cây đàn pi-a-nô bằng thép.

Giống như nhiều phim Liên Xô cũ và Đông Âu trong thời kỳ chiến trạnh lạnh, phim "Cây dương cầm trong nhà máy" quan tâm Trung Quốc trong thời kỳ đầu cải cách, từ nền kinh tế kế hoạch chuyển sang nền kinh tế thị trường cách đây hơn 20 năm trước, quan tâm thời kỳ rất nhiều công nhân của doanh nghiệp nhà nước cỡ lớn ở cơ sở công nghiệp cũ trở thành nhân viên dôi dư. Phim này chú trọng miêu tả niềm hạnh phúc, nỗi lo sợ, nỗi thương tâm và hy vọng của nhân vật nhí trong thời kỳ chuyển đổi mô hình kinh tế. Khi đề cập tới tại sao thích chọn "nhân vật nhí" làm vai chính trong phim của mình, ông Trương Mạnh nói với phóng viên rằng:

"Tôi thích câu chuyện sinh động của nhân vật nhí. Hơn nữa, chúng tôi sống ở khu vực công nghiệp, từng trải qua thời kỳ huy hoàng, cũng trải qua thời kỳ xuống dốc hiện nay. Nhất là trong thời kỳ chuyển biến xã hội này, vận mệnh của nhân vật nhí trở nên càng nổi bật. Chúng tôi có trách nhiệm, có nghĩa vụ viết về họ, làm phim về họ, như vậy cũng là để nhớ về thời kỳ đã qua."

Một nhân tố khác khiến bộ phim này thu hút sự chú ý của nhiều người là, đạo diễn Trương Mạnh đã sử dụng bài hát Liên Xô cũ "Tiếng xào xạc của đám sậy", bài hát của ban nhạc 17 Hippies của Đức và bài hát của ban nhạc Lube được tôn vinh là ban nhạc "the Beatles" của Nga. Ông Trương Mạnh cho phóng viên biết, ở khu vực miền đông-bắc, Liên Xô cũ từng giúp đỡ Trung Quốc xây dựng nhiều nhà máy, nhiều thành phố ở khu vực miền đông-bắc đều được xây dựng theo mô hình của Liên Xô, vì vậy cả khu vực miền đông-bắc bị ảnh hưởng rất nhiều của âm nhạc Nga.

Phim "Cây dương cầm trong nhà máy" là phim với giá thành sản xuất thấp, không có đạo diễn và ngôi sao nổi tiếng, nhưng vẫn nhận được sự đánh giá cao của khán giả. Có cư dân mạng nói, khi một số đạo diễn đang bận rộn vào việc đầu cơ, chúng tôi phải cảm thấy vui mừng, ông Trương Mạnh đã lựa chọn người và sự việc ông quen thuộc, lựa chọn nhà máy và thành phố tràn đầy tình cảm, đây mới là tự trọng của một người làm phim và người sáng tác. Còn có cư dân mạng nói, xem xong phim "Cây dương cầm trong nhà máy", cảm thấy điện ảnh Trung Quốc vẫn còn hy vọng.

Trong phòng chiếu phim "Cây dương cầm trong nhà máy" tại một rạp chiếu phim ở quận Triều Dương, Bắc Kinh, khán giả Tiểu Mộc đặc biệt đến xem phim nói:

"Tôi là người miền đông-bắc, sự hài hước kiểu khu vực miền đông-bắc và hình ảnh thành phố nhỏ ở miền đông-bắc trong phim khiến tôi cảm thấy rất gần gũi. Câu chuyện chân thật, tàn khốc, lại mang lại cảm giác ấm áp, đạo diễn quay phim rất công phu và chân thực, đồng thời dạt dào màu sắc chủ nghĩa lãng mạn và chủ nghĩa siêu thực, sự đan xen và hoà hợp này đã hình thành sức truyền cảm của phim. Bất kể phim này sẽ thực hiện doanh thu bán vé như thế nào, phim xuất sắc có khán giả ít này được công chiếu ở rạp chiếu phim đã là thành công của điện ảnh Trung Quốc, tin rằng những phim Trung Quốc quan tâm cuộc sống người bình thường, thể hiện phong cách mạnh mẽ của đạo diễn này sẽ ngày càng nhiều, trình độ ngày càng cao."