Đi thăm nhà thuyền và thổ cẩm của bản làng dân tộc Lê

Thổ cẩm Lê ra đời cách đây 3000 năm, là một trong những đồ dệt xuất hiện sớm nhất trong thời cổ Trung Quốc. Bắt đầu từ đời Hán, thổ cẩm Lê đã trở thành lễ vật cống tiến cho tầng lớp thống trị của các triều đại. Từ những đồ dùng hàng ngày như chiếc váy ống, áo, mũ, thắt lưng, tạp dề, túi cho đến những đồ thêu thùa mang tính nghệ thuật như vỏ chăn, tranh treo v.v đều thể hiện những công nghệ tinh xảo của phụ nữ như dệt, nhuộm, thêu v.v. Những thổ cẩm Lê được giữ lại vẫn còn có những thủ pháp dệt bí ẩn mà người ngày nay không thể giải mã.

Thổ cẩm tinh xảo rực rỡ, mang đậm màu sắc dân tộc này thường được dệt bằng những nguyên liệu như bông, đay, bông gạo v.v. Những nguyên liệu được lấy từ núi rừng, mang về ngâm nước sông vài ngày, rồi vớt ra cạo vỏ bằng cật tre mỏng, xong cho vào nồi đun, phơi khô rồi rút tơ, xe thành sợi nhỏ, rồi dệt thành vải.

Dệt, nhuộm của dân tộc Lê đều có đặc sắc của mình. Thêu thùa cũng là một trong bốn công nghệ truyền thống của dân tộc Lê, chia thành thêu một mặt và thêu hai mặt, trong đó thêu hai mặt là nổi bật nhất, thợ thêu Thì Hải Anh nói:

"Thêu hai mặt của Bảo Đình rất nổi tiếng, nhưng hiện nay người biết thêu hai mặt chỉ còn lại bốn đến năm người thôi, rất hiếm. Bởi vì vải dùng để thêu là loại vải đặc biệt, trong nước không chỗ nào có kiểu thêu như vậy, chỉ có Bảo Đình, Hải Nam mới có."

Thổ cẩm Lê thường lấy gam đen, nâu làm gam màu chính, các màu xanh, đỏ, trắng, xanh lam, vàng xen kẽ lẫn nhau, đã tạo hiệu quả nghệ thuật với gam màu đối chọi mạnh. Dân tộc Lê là dân tộc chỉ có ngôn ngữ không có chữ viết, nhưng nhân dân dân tộc Lê thông minh đã ghi chép lịch sử của họ bằng các hình vẽ thêu trên thổ cẩm. Những hình vẽ phong phú, hoa văn tinh xảo đã thể hiện đậm đà bản sắc mảnh đất hải đảo này. Thợ thêu thì Hải Anh nói:

"Tất cả các hình vẽ đều rất phóng khoáng, phóng khoáng là cái đẹp, trừu tượng cũng là một cái đẹp, cái đẹp này khác với cái đẹp của vùng Trung Nguyên, vùng ấy theo đuổi sự tinh tế, sống động, vùng Hải Nam thì phóng khoáng, mạnh mẽ, khác nhau ở điểm này."

Mấy nghìn năm qua, văn hóa cổ kính do phụ nữ dân tộc Lê sáng tạo này vẫn truyền từ đời này sang đời khác. Hiện nay, trong làng dân tộc Lê Hải Nam, phụ nữ dân tộc Lê vẫn dệt thổ cẩm bằng khung dệt, với chiếc khung dệt nho nhỏ, họ đã dệt lên cuộc sống tươi đẹp.